Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. begitan hartu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

BEGIETAN IZAN (aux. trans.) a) Tener a la vista. Cf. Lar, Añ: "(Siempre te tengo) presente, beti gogoan zauzkat, aurrean zaitut, nere begi bietan zaude, zagoz". Benedika fortuna! ala enkontru hona! / orai begietan dizit desiratzen nuiena. E 177. Fiñean begietan zaitut, / amaren seme maitea; / utzi duzu ene gorphutza, / preso ziñauden etxea. Gç 73. Nekhez nahi zuten sinhetsi ezin ukha zezaketen eta begietan zuten gauza. Lg II 142. Beira ematen ginen, ederren aldetik; / begietan gintuen Laphurdi guzia, / linho landa iduri, itsaso garbia. Hb Esk 233. Egyptoan ikusiak baitzituen jainko faltsoak, Aaroni galdeka eman zen othoi eta lehenbailehen egin zetzon halakoak, hek bederen bethi begietan ukhaiteko. Zerb IxtS 39. Begietan dituztan lur horiek ez nuzke ikusi nahi. Elur egin balu gehiago, mendiak xuri-xuriak balire, beste gogoeta batzu egin nezazke menturaz. JEtchep 75.

LB: “Nahiz eta ez dudan bere kasua arrazoi horregatik hautatu, bere istorioaren argitasuna eta zehaztasunagatik baizik, begietan izan behar dugu gizarte-errotzerik gabeko egoera batean egoteak dakarren guztia” (UEU); EPG: “Zerritegi batean ez zen hainbertze zikinkeria izanen! ez naiz zuregatik ari, begietan baita gizon aratza zarela, baina zure lankide batzuek eman zezaketen, bederen, kasu handiagoa beren lana egiterakoan!” (Aingeru Epaltza); ETC: 0

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: begietan izan/begietan hartu/begietan eduki coger manía, tomar ojeriza, tomarla con, tener a uno entre ceja y ceja; aborrecer, abominar, tener aversión, no poder ver begitan hartuta nauka eta ez dit ezer barkatzen: me ha cogido manía y no me perdona nada; Adorez: badirudi neure begietan daukadala oraintxe: parece que lo tengo a la vista; Labayru: 0.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

begi 3 (Esapideetan). Begi itxi-ireki baten bitartea (Ik. begi(en) itxi-ireki batean). Baduela zeruetan Aita bat, sekula ahanzten eta begietatik galtzen ez duena. Begi hutsez ikusten diren izarrak. Begiek ikus-ahala guztian. Begien aurrean. Badirudi neure begietan daukadala oraintxe. Haren begietan ez nintzela ezer. Behartsurik behartsuenak, ene begietan, nire herrikoak dira eta nire herria bera. Zoazte nire begien aurretik. Ikusten ez duen begiak ez du minik. Ez duzu izan begi txarra. Begiz hautatzen du ederrena, gizenena. Guri begiz ikusiak eta belarriz entzunak ere ahaztu egin zaizkigu, itxura denez. Txakurra guztiz gogokoa zuen, baina katua ezin begiz ikusi zuen. [begi] begietan eduki Agerian eduki; gogoan izan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, begietan eduki formarekin egin den bezala. Ezabatu begi 3 adiera. Bi adiera bereiztea komeni da (cf OEH).

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. begitan izan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da begi eta izan sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

begietaraino sartu azpisarrera egitea proposatu denez, oharra kentzekoa da. Beste adibide bat jaso. (2021-10-19)

Sinonimoa(k)

begi bietaraino, bi begietaraino.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

begi sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

osoki.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da begi eta sartu sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

begietara(tu), begietaratzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu: -etaratu.

Aditz-erregimena

da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BEGIETATIK GALDU (Lar, Añ, -etarik Dv), BEGITIK GALDU. Perder(se) de vista. "(Perderse de) vista, begiz, begietatik galdu" Lar y Añ. "Begietarik galtzea, perdre de vue" Dv. v. BEGIZ GALDU. Ierusalengo hirira / xuxen ditu gidatu, / portale gañean dute / begietarik galdu. EZ Noel 65. Egizu beñik bein animaren egiteko andia. Ez dezazula beiñere begietatik galdu. Mb JBDev 220. Ez du bein ere bere begitik galduko Jangoiko maitagarria, ta Jangoikoa ekuste hau aski du adirazi ditugun atseginz guziak arzeko. Mb IArg I 240. Agertu zitzaien berriz ere, Jerusalemen sartzean begitarik galdu zuten izar hura bera. Lg II 114. Gutitan galtzen zuten haur hura bere begietarik, bere buruak baino maiteago zutelakotzat. Ib. 123. Abiatu zan ezarian zeruronz igotzen, eta igoaz zijoan bezela, odei eder argitsu batek begietatik galdu zien. Arr GB 84. Erranen dio fedeak baduela zeruan Aita bat [...], sekulan ahanzten eta begietarik galtzen ez duena. Lap 47 (V 26). Au begitik galdua zan, bañan oroitean zegon. Or Aitork 267. Zerutar mugaldi au / nik atzeman nezan, / begitatik galtzeraño / [egan] eitea zegokidan. "Que de vista me perdiese". Gazt MusIx 235.

adib: begi 3 (Esapideetan). Begi itxi-ireki baten bitartea (Ik. begi(en) itxi-ireki batean). Baduela zeruetan Aita bat, sekula ahanzten eta begietatik galtzen ez duena. Begi hutsez ikusten diren izarrak. Argituko ahal ditu Jainkoak guztion begiak! Begiek ikus-ahala guztian. Begien aurrean. Badirudi neure begietan daukadala oraintxe. Haren begietan ez nintzela ezer. Behartsurik behartsuenak, ene begietan, nire herrikoak dira eta nire herria bera. Zoazte nire begien aurretik. Ikusten ez duen begiak ez du minik. Ez duzu izan begi txarra.

begitik galdu 2, Consumer (“Bakarrik ere egin daiteke Bidea, baina horrela ibiltzea aukeratu duenak larrialdian ikusten badu bere burua, gizatalde batetik gertu segi dezake, begitik galdu gabe”); ez dugu aurkitu begietatik galdu formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

begietatik galdu 1: Karlos Zabala (“Uretan gora eta uretan behera, Jenisei ibaia begietatik galtzen zen urrunean”); begitik galdu 9: Aingeru Epaltza 8, Migel Angel Mintegi.

LB: “Debalde saiatu nintzen haren begietatik galtzera. Aski manera harrigarrian deitu ninduen” (Aingeru Epaltza); EPG: “Uretan gora eta uretan behera, Jenisei ibaia begietatik galtzen zen urrunean” (Karlos Zabala); ETC: “Uretan gora eta uretan behera, Jenisei ibaia begietatik galtzen zen urrunean” (Karlos Zabala), “Harantz begiratzen du gizonezkoak, horizonterantz: emakumezkoak ez du begietatik galtzen gizonaren bizkarra” (Berria).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: baduela zeruetan Aita bat, sekula ahanzten eta begietatik galtzen ez duena: que tiene en el cielo un Padre que nunca lo olvida ni le deja de mirar; Labayru: 0.

begi 3 (Esapideetan). Begi itxi-ireki baten bitartea (Ik. begi(en) itxi-ireki batean). Baduela zeruetan Aita bat, sekula ahanzten eta begietatik galtzen ez duena. Begi hutsez ikusten diren izarrak. Begiek ikus-ahala guztian. Begien aurrean. Badirudi neure begietan daukadala oraintxe. Haren begietan ez nintzela ezer. Behartsurik behartsuenak, ene begietan, nire herrikoak dira eta nire herria bera. Zoazte nire begien aurretik. Ikusten ez duen begiak ez du minik. Ez duzu izan begi txarra. Begiz hautatzen du ederrena, gizenena. Guri begiz ikusiak eta belarriz entzunak ere ahaztu egin zaizkigu, itxura denez. Txakurra guztiz gogokoa zuen, baina katua ezin begiz ikusi zuen.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Ezabatu begi 3 adiera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa da begi sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da begi eta galdu sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

begietsi, begiets, begiesten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

begietsi, begiets, begiesten

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

herra.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

'txipiroi mota handia'.

Forma osatu lexikalizatua

izendapen lexikalizatua vs. bahuvrîhî arrunta (cf. lepaluze/lepo-luze, etab.)

Forma baten adiera(k)

arrain-mota, txipiroi-klasea

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

begi-ukaldia, begi-kolpea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adib. gisa azalduz: begiko izan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BEGIKO FITS "Hori du begiko fitsa, eso constituye su preocupación: litm.: eso es para él la mota del ojo (BN)" A EY III 326.

LB: 0 / EPG: “Hainbat prentsa langile ere, hala dabil, hori duela begiko fitsa.” (Iñigo Aranbarri) / ETC: 0

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: Inoren begiko fitsaren bila ibiltzen direnetarikoa da;

fits iz. Lasto izpia, eta, hedaduraz, gauza txit txikia edo hutsala. Zergatik behatzen duk heure anaiaren begiko fitsera eta heure begiko gapirioari ez hatzaio ohartzen? Hori du begiko fitsa: horrek kezkatzen du. Fitsaren berdin, ez deusen pare daukagu denbora.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Esapidea eta azpisarrera gisa jasotzekoa, ia erabili gabea bada ere. Eta adibidea hona ekarri.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa begi eta fits sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BEGIKO IZAN. (Con aux. trans. bipersonal). Gustar, agradar, placer. "Begiko izan (V-m-ger), tener simpatía [...]. Begiko dau, le tiene simpatía" A EY III 337. Begira, esate baterako, "Erri-gudariaren Umezurtz-Etxeari": erriak ain begikoa duan Etxe orreri. "Aceptada por el pueblo con gran entusiasmo". EAEg 11-12-1936, 514. Zertako goretsi nai nuan ez zaldizain iaio bat bezala, edo errian begiko duten eiztaria bezala? baizik eta gizon buru-iantzi bezala, edo nerau gorestea nai nuken bezala? "Venator studiis popularibus diffamatus". Or Aitork 93. Euskalerriko baratz urdiñak / baditu ainbeste lora, / danen artean begiko zaitut, / besterikan ez dot gura. BEnb NereA 245. Ez zituan begiko ezelan bere, sasi-eskola egiteko edonoiz gertu egon oi ziran neska-mutikoak. Erkiag BatB 18. Begiko dituzun usoek ez ditute beren urrumak etengo. Ibiñ Virgil 32. Milla bidar aindu zetsan juramentuz, ondo gordetzia ixilleko ipoñori, iñoiz baño geixago eban ba begiko. Etxba Ibilt 484. Argazki txuri-beltx ura / nola ez izan begiko? / Lauki batean sartuta / jasoa daukat betiko. Zendoia 131. Begiko zuen Aingeruk gure literatur tradizio, oroit eta oroitezez bulartua. MEIG VI 186. (Det.). "Oso begikua dau axe neskatillia gure semiak, aquella muchacha es muy del gusto de nuestro hijo" Etxba Eib. "Begikoa zuen lagun batekin ezkondu zen (BN-arb)" Gte Erd 101. (Con aux. intrans. bipersonal). Begikoago zaiku halere eta laketago Izpegiko erreka. JE Ber 14. Beste kimu gazte ta jator bat zorko diogu ain begiko zaigun euskel antzertiaren illerokoari. Y 1933, 192. Lenengo iru mende edo eunkietako kistarrak begikoago yakoz jaun oni, gerokoak baño. Eguzk GizAuz 77. Begiko zaizkit txiribili ain / margoztuen jira-birak. EA OlBe 26. Andre Poesi apainzaleari bere jantzitegi oparoan ain begiko zaion italiar mintzaira eztia, dotore xamar ikasi zun gure Piarresek. Etxde JJ 239. Erregeari begikoen izan dakion neskea, erregiña izan bedi. Ker Esth 2, 4 (Dv erregeren gogarako, Ol erregeren begi-beteko). Leen nai ez-ta, ardurazko ez eretxita, izan zituen senargaitzakoak, gero orren ezezgarriak ez yakozan begitanduten. Are geiago, begiko ere bayakozan. Erkiag Arran 177. Begiko izan zitzaien or nunbait, zerutarrei (iainkoei) Ematia eta Hemu aldeko soro-zabalak gure odolarekin birritan gizentzea. Ibiñ Virgil 79.

adib: begiko adj. Begiarentzat atsegingarria; gogokoa; maitea, kutuna. Erretaula txiki bat osoki begikoa. Toki begikoagorik gutxi Euskal Herrian. Besterentzat zimel samar agertu arren, guretzat atsegin, begiko eta kuttun direnak. Davidek Salomon begiko zuelako. Begikoen duen alaba. Zuzen-zuzenean nire txoko begikora joan naiz.

begiko izan 15: Aizu (“ez dakit nire irudiarengatik edo denen begiko izatea lortzen ez dudalako”), Deia (“Baina begiko zaizkit Artigas edo Hogeita Hamahiru Ekialdekoak”), Consumer 2 (“Energia asko ematen dute fruitu lehorrek, eta, horrexegatik, kirolariek oso begiko izaten dituzte, baita lanean ahalegin fisiko handia egin behar izaten dutenek ere”), HABE, Berria 5, EiTB 2, Argia 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

begiko izan 29: Berria (“ez auzokoek ez etxerik gabekoekin lan egiten duten elkarteek ez zuten begiko izan proposamena”), Elizen arteko Biblia 7, Jon Muñoz, Iñaki Mendiguren, Juan Garzia, Aingeru Epaltza, Juan Martin Elexpuru, Jose Antonio Mujika, Joan Mari Irigoien, Xabier Amuriza, Joxan Agirre, Piarres Xarriton, Oskar Arana, Lutxo Egia, Joxe Austin Arrieta.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa azaltzekoa da, begiko sarreran.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

begiko dituzun usoak; Erregeari begikoen zaion neska.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa begiko sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe-an.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe-ko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

begira 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

babesgarria.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

"izond." marka gehitzeko eskatuz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

begira, begiratuz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

begirunea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. 'begirada'

Erabileremu dialektala

Bizk. ik. begirada

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: †  Ik. begirari / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ari/-lari.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

begiraria, zaintzailea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zaintzailetza.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: “begiratoki iz. Toki garai eta ondo kokatutakoa, inguruak behatzeko egokia”.

LBeh (2016-10-26): begiraleku 26: Elkar 3 (adib.: “Egunkarian ez zuen idatzi baina negarra atera zitzaion gazteluko begiralekurik gorenean, hortxe zegoelako Sarari hainbestetan agindu zion hiria”), Consumer (“Camino Schmid eta La Fuenfría bailararen zati bat zeharkatzen ditu, Navarrulaqueko zelaian eta Poeten Begiralekua delakoan zehar”), Berria 19 (adib.: “Begiraleku bezala leku «aparta» dela nabarmentzeaz gain, leku sakratua dela azaldu du Mendizabalek”), Argia (“Portuondoko begiralekuak berbak osten dizkit, madarikatuak”), DiarioVasco 2 (adib.: “Aranatzeko harana bertan eta Belagoarainokoa urrunean, begiraleku bikaina da Izu”); begira leku 2: Berria (“Droga trafikoaren aurkako borrokak bozei begira leku egokian kokatu duten arren, Calderon kezkatuta dago munduan duten irudi txarrarekin”), Argia (“Hasieran ekimen birtuala izango da, webgune baten bitartez abiaraziko dute proiektua, aurrera begira leku fisikoa izatea baztertu ez arren”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: begiraleku 11: Berria (“Haatik, arbolak zeuden tokietan begiralekuak eraiki dituzte”), Elizen arteko Biblia 2 (adib.: “Pisga mendi-gailurreko begiraleku batera eraman zuen”), Juan Kruz Igerabide 2 (adib.: “Oso samurai baldarra nintzen, jakina; samurai batek ez du begiralekua uzten, hilik ez baldin bada”), Rafa Egiguren (“Orduan, guardia zibilek beren begiralekutik ikusi gabe, errepidera hurbildu beharra geneukan”), Joan Mari Irigoien (“Taberna zoo txiki bat da, eta begiraleku aparta, gizakiaren jokabideak aztertzeko”), Xabier Mendiguren Elizegi (“ez dut jakin Larregi izandakoa zehatz kokatzen, bakarrik eserleku bat jarri dutela begiraleku eder batean”), Bernardo Atxaga 2 (adib.: “Miradorea, begiralekua, hotelaren aurreko 2.000 metro karratuko zabaltokia zen”), Pako Aristi (“behialako inbasoreentzat sarbidea, egungo kuxkuxeroentzat begiraleku”); begira-leku 1, Joxe Austin Arieta (“Banekien ikusten dudan guztia utzi egingo dudala, ahantziko ez, ordea: arkupeak gauean, nire kulunka – eta begira-lekua, edota entzun-lekua, zalgurdiko zaldiak irrintzi dagi, fatxada espainiarrak beren errezel hori koloredunez, eta hauek leiho beltzetatik kanporantz iharrosika ari, eta gero berriro nonbaiteko latorrizko sabai izurtu hura, beraren zarata, hezur-muinetaraino sartzen dena, eta nire umore ona, nire plazerra”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ondo eratua eta erabilgarria, begiratoki arautuarekin batera jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-men/mendu.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

begiramena.

Zerrenda osagarriak

ik. IparKazet (Justizia): contrôle judiciaire: jujearen begirantzan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

begirunea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-men/-mendu/-pen.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

begiramena.

Euskaltzaindiaren Arauak

begirarazi, begiraraz, begirarazten. dio ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

begirarazi, begiraraz, begirarazten

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ra+arazi

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

batez ere Zub.

Forma baten adiera(k)

begiralea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

begirasun G 5 (NEtx); begirazun G 3 (Tx B, MAtx Gazt, Berron Kijote); OEH argitaratuan, gainera, ager. banako begirasun (EE 1882c), begirazun (EEs 1919) eta begiratasun (Muj RIEV 1907).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

begirasun G 1 (NEtx); begirazun 3, G-EB (J.L. Iriarte; M. Altuna).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

begirasun : HiztEn; begirazun: DFrec 1; begiratasun : AB50 1.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

begirada, begiratua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapidea da eta so bat egin forma aztertzean hau ere azpisarrera gisa jasotzekoa dela ikusi da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa begiratu3 sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BEGIRATU BATEAN. A simple vista, a primera vista. Begiratu batean idurin badute ere aldats oek, amiltzeko zorian daudela zinzilika erori naiean, aiñ irme ta sendo arkitzen dira alkarri laztandu ta itsatsiak, non, ez diran aspertzen beintxu ere, batak bestea naitasun andiarekin leialkiro maitatzeaz. Izt C 25. Gipuzkoako mendi goitituen babesa zenbaterañokoa dan ez da bear bezala ezagutzen begiratu batean. Ib. 32. Bertako barri ez dakien edozeñek begiratu batean esan leike, bi erriak bat dirala. Ib. 113. Begiratu batean badirudi, Rut-en joanera Booz-en oñetara irrisku andikoa zala [...]; baña [...] Jainkoaren bildur andikoak ziran, okerrik egiteko. Lard 162. Ongi dirudi, begiratu batean... Baña, galdegin ere badezakegu: ea noiz, euskal-yaietan, euskaldunen ta euskeltzaleen garaia yo bear duan. Ldi IL 64. Gomazko pistola bat neukala, begiratu baten egizkua emoten ebana. Gerrika 229.

begiratu batean 42: Deia, Elhuyar 6, Consumer 5, Berria 13, EiTB 5, Jakin 5, Laneki 4, Erlea, DiarioVasco 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

begiratu batean 27: Berria 10, Iñaki Segurola, Xanti Iruretagoiena, Patxi Zubizarreta, Xabier Mendiguren Elizegi, Joxemari Iturralde, Joserra Garzia, Iñaki Mendiguren, Jokin Muñoz, Mirentxu Larrañaga, Xabier Kintana, Pedro Alberdi, Piarres Xarriton, Anjel Lertxundi…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa begiratu 3 sarreran.