Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sinonimoa(k)

Sin. su baxu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

behe eta susarrerei dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

ik. EArau57: "Herritarraren izena nafar da, baina Hegoaldeko beste nafarretarik bereizketa egin nahi bada baxenabartar edo Iparraldeko nafar nahiz Nafarroa Behereko erabil bedi".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. baxenabartar (edo Iparraldeko nafar, Nafarroa Behereko).

Jatorrizko forma

mareabehera, itsasbehera

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean aurkitu dugun behera egin segidako bakarra, 'apal bihurtu' adierakoa da: SP Imit ("Haserra zaite zeronen kontra, eta eztezazula paira hantureria zure baitan bizi dadin: bainan egin zaite hain behera eta xipi non guziak iragan ahal ditezin zure gainetik eta aurizki zaitzaten karriketako istilla bezala"). Cf. Uzt (1967): "Momentu onetan gu ederki ez gera, / lenago goian giñanak egin degu bera, / etorriko al da laister / indartzeko era!"

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

behera egin EB 5 (Kuxkux: "Despeñaperros mendatea pasa ondoren berriz, zeharo behera egiten dugu"; A. Prego: "Orduz geroztik, ekoizpenak behera egingo du, euskal gizartea gaur egun oraindik dirauten langabezi-maila handietara eramango duelarik"; L. Fernandez: "Teorikoki hariek luzera bikoitza behar dute zortzidunka behera egiten dugun neurrian", J.C. Hernandez: "Gero, bien artean gelditzen den espazioan aireak behera egiten du, jaitsieran berotuz eta hodeiak desagerteraziz"; M. Altuna: "Paretaren ordezko hartan gora jarraitzen nuen larri, mehea eta irristakorraz gain, hanka ipintzen nuen bakoitzean behera egiten zuen paretan gora"); beera egin G 1 (J.L. Iriarte: "Lau alderdietatik, bidetxiorretan beera egin zuten beren agerpena goiztarren aiek").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu ohiko iturriotan aurkitu: DFrec, AB38, AB50, HiztEn-LurE, Euskalterm. Ezta hiztegiotan ere: EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE.

Sektore jakin bateko informazioa

Mok Rep 685 (81676): "Aspalditxo asiak dira goitik beera egiten. Declinar, decaer".

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

tradizio idatziko oinarri handirik gabea da; gaur aski hedatua, ordea (cf. "ongi hasi du saioa, baina gero behera egin du"; "oilaskoaren salneurriak behera egin du aste honetan" bezalakoak); egokia dirudi, baina Euskaltzaindiak erabakitzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Diakronia

Zah.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-kada.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BEHERAKOAN. Al bajar. "Au moment où il va descendre" Dv. Cf. beherako (2). Izketa luze atsegin bat egin genizuten ta, beerakoan, oso bestelakotua neraman gizona. Ldi IL 33. Amabostean bein igo oi zen janari ta jazki garbiakin eta beherakoan Piarresek egindako gaztak jatxi oi zitun. Etxde JJ 11s. Erroak nonbait tira egin ta Poli irristatu. Eskerrak ipurdiak beerakoan arria topatu zuala, bestela uretan zan. Anab Poli 15. Ez geneukan erria ikusterik. Beerakoan eta gorakoan antzemanda nengoan erri ederra zala ura. Anab Aprika 101. Beerakoan, Telitxen artean gariak ebaki gabe zeuzkaten. JAzpiroz 209. Cuesta abajo (fig.), en decadencia. Ez dut uste, adibidez, kimika bera fisika huts bihur daitekeenik. Mailaz maila igotzean ohiturazko da zerbait berriren irteera eta azaleratzea. Soilketa eta murrizketa dugu beherakoan; nabarmentzea, berriz gorakoan. MEIG VI 117. (Tras ablativo). Batzu borrokatu ziren Auritzeko ordokian; besteak, aitzineko zatikoak, Ibañetatik beherakoan, Luzaideko alderat yaustian. Zub 30. Menditik berakuan / utsik, buru-makur. Olea 26. (Tras sust.). Aldats gorakoan, oztoporik ez ta, so goi urdiñari; / aldats berakoan, oztopa bildurrez, erne larratzari. "Al bajarla". Or Poem 522.

beherakoan 25: Berria 20, EiTB, Argia, DiarioVasco 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

beherakoan 32: Berria 11, Herria, Elizen arteko Biblia 4, Lopez de Arana, Joxerra Garzia, Xanti Iruretagoiena, Patxi Ezkiaga, Patxi Zubizarreta, Asisko Frantzizko, Anjel Lertxundi, Harkaitz Cano…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa behera sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean eta OEH argitaratuan ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Elhuyar-en Matematikazko ariketak liburukoak dira guztiak: beherakor 5 ("Beherakorra konbexua / beherakorra inflexio puntua / beherakorra ahurra / minimoa ahurra / gorakorra ahurra / gorakorra inflexio-puntua / gorakorra konbexua"); beherakortasun-tarte 4 (adib. "Funtzioaren existentzi eremua eta gorakortasun- eta beherakortasun-tarteak bilatu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

beherakor : AB38 8 (decreciente, descendente), HiztEn, Euskalterm 17 (decreciente); beherakortasun : AB38 1 (decrecimiento). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

beherakor : ElhHizt, HiruMila, PMuj DVC (beerakor eta berakor). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri-egokia.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Mat.

Forma baten adiera(k)

gutxituz, urrituz doana.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-mendu/-pen/-tze.

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

beheranzko 44: Nagore Irazustabarrena (“beheranzko joera”), Xabier Letona 2 (“jarduera ekonomikoa beheranzkoan dago”, "Zerga kontuetan, beheranzko etengabeko prozesu bat dago"), Berria 4 (adib.: "hiru partidetan erabat irauli dute ordura arte beheranzkoa zen joera”, “beheranzko bidean hasi zen”), Jabier Agirre (“ondorengo egunetan beheranzko bidea hartzen du”), Mikel Carramiñana (“Urriaren 9an ekin zion Euriborrak beheranzko joerari"), Garikoitz Goikoetxea 3 (adib.: "beheranzko joerak jarraitu egin du", "Beheranzkoa da joera"), Andoni Urbistondo ("urtarrileko aldapa goranzkoa ez, beheranzkoa bihurtzeko"), Miren Garate 3 (adib.: "Dow Jones indizeak beheranzko joerarekin ekin zione gunari”), Igor Susaeta (“goranzko bidea hartu beharrean, beheranzkoa hartu zuen”), Aitziber Laskibar (“goranzko bidea hartzen zuten beste batzuek, eta beheranzkoa gehienek”), Julen Zabalo (“kontuan hartu beharko lukete beheranzko joera hori”), Urtzi Urkizu (“beheranzko joera hartu du”), J.B. Andueza (“Atzo mugimendua beheranzkoa izan zen”), Aitziber Arzallus (“Joera beheranazkoa dela baieztatzeko balio du”), Mikel Mendizabal (“Beheranzko azkarrean”), Joseba Felix Tobar-Arbulu (“beheranzko espiralean”), Agurtzane Solaberrieta 2 (adib.: “joera beheranzkoa da”), EiTB.com 18 (adib.: “beheranzko joera”). // beheranzko 527.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: beheranzko 90: Berria 50, Koro Navarro 9, Itziar Laka 5, Mirentxu Larrañaga 3, Juan Garzia 2, Andres Urrutia 2, Lopez de Arana, Xabier Olarra, Karlos Zabala, Koldo Biguri, Urtzi Urrutikoetxea, Xanti Iruretagoiena, Ibon Uribarri, Koro Navarro, Sonia Gonzalez, Oskar Arana, Iñaki Mendiguren, Anjel Lertxundi 2, Karlos Linazasoro, Koldo Izagirre, Jon Arretxe, Joanes Urkixo, Iñaki Arranz, Lourdes Oñederra, Iñaki Heras.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

adib: diptongo iz. Silaba berean ebakitzen den bokal bikotea. Euskal diptongoak beheranzkoak dira. // tipologiko adj. Tipologiarena, tipologiari dagokiona. Euskaraz diptongo emankorrenak eta zabalduenak beheranzkoak izatea ez da txantxetako erregulartasuna, eta, ziurrenik, uste baino gehiago esango liguke ikerbide horrek hizkuntzaren historia tipologikoaz.

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta sarrera gisa jasotzekoa, goranzko arautuarekin egin den bezala.

Esapideei dagokien sistematika

-ko: -ranzko (ik. noranzko arautua eta atzeranzko libretzat emana).

Euskaltzaindiaren Arauak

beherarazi, beheraraz, beherarazten. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

hasperena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

beheratu, behera(tu), beheratzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

beheratu, behera, beheratzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

hondamendia, gainbehera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

inperioaren beheratzapena.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 iz. 2 izond. Nafarroa Beherea.

Kategoria

iz. eta izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

iz.aren banaketa argituko da: "beherea argia da", baina "behera (ez beherera!) joan da"

Forma baten adiera(k)

'apalena' (anton. goren): "beheren maila", maila apalena

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BEHERENGO, BEHERANEKO. (El) más bajo, (el) inferior. "Berengoa, cosa que está abajo y es ínfima" IC 446r. v. BEHENEKO. Esan daigun bada, estadu guztietati beerengua dala ezkondubena Jaungoikua serbiduteko. fB Ic III 326. Beerengo mailati asita, astiro ta pausuka, ondo pensauta ta ondo prestauta eldu dedin ordia bateti bestera, ta andi goragokora. Ib. 283. Arteraño etziekien uztar-idi batekin soroko lanak egiten baizik; arteraño, berak aitortzen zuen bezala, aren etxea tribu guzian beeranekoa zan. Lard 156. Arduragabekerian berengo ondarretaraño erori zan. Ag G 298. Bere ikaste-atalak (asignaturak) ondo atara ebazan, baña ez goirengo mallan, batxillerrian lez, berengo mallan baño. Kk Ab I 109. Mutiko bat, koba-aldian ardi-zain ebillala jezarri zan kobearen berengo zulo-aurretxuan. Kk Ab II 97. Munduan dan guztia, gaikia ei da, berengotik asi ta gorengoraño. Eguzk GizAuz 47. Beobiden, iru etzaguntze: goirengoa, erdikoa eta berengoa. Akes Ipiñ 18. Gaur arte iraun izan dute beren antziña-kutsu arrigarrian eta alde askotatik gizatasunaren beerengo maillan aurkitzen direla ezin uka diteke. Vill Jaink 20. Banoie berengo etxietara. Gerrika 137. Beti legez, berengotik astekotan urten dot, baña goitik bera asi biar dot, bardin joten dau ta. Ib. 138. On Luis Gorengo eta Andres Berengo, Kafean. AB AmaE 258 (tít.).

adib: behe 2 (Leku atzizkiekin, singularrean). Ik. behera; pe2. Behean gelditu zirenak. Behetik hasita joango dira igotzen. Beherantz joan gara. Beherengo mailatik hasita gorengoraino. Beheko solairua. Bi urtez beheko haur guztiak hilaz.

beherengo 6: Deia, Consumer 2, EiTB, Karmel, Argia.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

beherengo 6: Imanol Unzurrunzaga 2, Xabier Amuriza, Koldo Zuazo, Edorta Jimenez, Itziar Laka.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa da behe sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

behe(tu), behetzen.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

beheratu, azpiratu.

Sektore jakin bateko informazioa

EAEn hedatuenak, ap. EHAA, 2008-04-22: "Euskal Autonomia Erkidegoan ohituraz hazi izan diren behi arrazetatik (herriko behi gorri edo pirenaikoa; limusina; suitzar arrea; blonda; txarolesa; haranetako asturiarra; mendietako asturiarra; terreña; montxina, betizua, eta frisiarra, bai eta haien arteko gurutzatzeak ere) datorren abelgorri okela freskoa" — lautan; "Erroldak [...] Euskal okela: 2004ko abere hilak / Pirenaikoa eta gurutzatzeak - 2.596 [...] / Limusina eta gurutzatzeak - 3.194 [...] / Suitzar arrea eta gurutzatzeak - 506 [...] / Blonda eta gurutzatzeak - 503 [...] / Txarolesa eta gurutzatzeak - 542 [...] / Mestizoak - 6.592 [...] / Beste batzuk - 1.716 [...] / Guztira - 15.649".

Forma arautuaren azalpenaz oharra

gehitzeko eskatuz, AS gisa: behi-azienda ; eta adib. gisa: behi beltz, behi-esne, behi gorri, behi-hazkuntza.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

'arraza piriniarreko behia' adierako be(h)i gorri lau aldiz agertu da (Hb: "Behi gorriak ere hainitzek baituzte; Bretoinek yende xehe ixil hazten dute, Khentzen zaiotelarik xahala pikoko, Eta gazitzen ere esnea gasnako"; Ag: "ordeka erdian bei gorriak bedarra jaten mana edo patxadarik andienagaz"; JMB: "Euskotarrak orain azitzen duten bei gorri ori antziñan emen bertako mendietan zebiltzan betizuen ondorengoa da" eta And AUzta bei gorritxo: "Eta esan zion gizonari: Gure mendiko bei gorritxoa atean dago orroaka").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira be(h)i gorri 8: a) 'arraza piriniarreko behia' adierako 1 (J. Arrizabalaga: "Nire hauzoko gizon bati galdu zitzaion behi gorri bat, eta irten ginen adiskide batzuk behi haren bila"); b) 'euskal mitologiako jeinua' adierako 7 (J.L. Arriaga 3: "Behin baten Mari, Albazizketako Irari basetxeko neskatxa esan zion bere amak kanpoan zebilen behi gorria etxera ekarteko"; "Orduan amak honela madarikatu zuen: 'Behi gorria ekarten ezpadazu, deabruak eraman zaitza'"; "Joan zen Mari behitara eta behi gorri bat ikusi zuen"; J. Azurmendi in I. Azkune Zezenak Euskal Herrian 2: "Eta leize-zulo horietan bizitzen dira, Barandiaran-enetik gogoratuko denez, euskal mitologiako zezen eta behi gorriak"; "Barandiaran-en interpretazioa zuzena balitz, zezen eta behi gorriok funtsean Mari bera genituzke, irudiokin antzaldatuta bere burua"; JMB: "Bei gorri bat galdu zitzaien egun batez"; "Zelaian bei gorri bat ikusi zuen"); behigorri 1 (M. Azurmendi: "Behigorri, txahalgorri, behor zuri edota aharia bezalaxe azaldu izan da inoiz akerra ere kobazulotako sineskeratan"). Adiera horiekin zerikusirik ez duen beste behi gorri 1 (D. Landart: "Xuriz tindatua; leiho gorriekin eta haren itzulian baziren behi gorri, zaldi beltz, oilo xuri, lapin gris, xerri horail eta nik dakita zer").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

behigorri : HiztEn ("Euskal mitologiako jeinua; haitzulo eta leizeetan bizi zen. Kanpora ateratzeko behi gorriaren itxura hartzen du"); behi gorri : DFrec 1 ("pirenaika arrazako behi gorria"); AB38 1 ("ganado vacuno montaraz, raza del Pirineo"); AB50 1 ("vaca parda"); Euskalterm 1 (pirenaiko sinonimoarekin batera).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

behi gorri jaso dutenak: EuskHizt (adib. "Behi beltza (ik. bretoi), gorria"); HiruMila (behi-gorri "vaca de raza pirenaica; (Mit. vaca roja)"); DRA ("vaca grande del país, de color rojizo"); Lh DBF: behigorri ("vache de la grande espèce, vache rouge du pays"). // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, PMuj DVC.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

behi gorri: Herria (2001: "Behi burtxoratuaren gaitzak jo bi abere buru, sei eta zazpi urteko behi gorriak, agertu dira Nafarroako mendialdean"; "Nafarroan bi behi aurkitu dituzte [...] behi gorriak, tokiko arrazakoak, kanpoan haziak"; 2003: "Behi gorri xuhailak"; 2004: "Behi gorrietan (70 buru), Belascain uztariztarrak du sari gorena altxatu"; "Behi gorriak hazten dutenek laguntzak izaiten dituzte"; 2005: "Behi gorrien hazkuntzarako diru laguntzaren eskuratzeko txostenak Herriko Etxean eskura ditaizke"; A. Arkatxa (Berria, 2004): "eliza dorreak, meriak, pentzeak, behi gorri andanak, gari eta eguzki lore landak, ibar zabalak..."); herriko behi gorri: EHAA, 2008-04-22: "herriko behi gorri edo pirenaikoa; limusina; suitzar arrea..."; "Herriko behi gorri edo pirenaikoa, terreña, montxina eta betizua deritzen Euskal Herriko arraza autoktonoak nabarmentzen ditugu"; behigorri: goimen.org Abeltzaintza ("Behi arrazak / Behigorria / Gure lurretako behi arraza behigorria da, garai batez oso hedatua Euskal Herrian, XIX. mendea arte zegoen bakarra baitzen [...] behigorria haragitarako preziatua da eta bertako klimari hobekien egokituta dagoena. Jatorri berekoak “betizuak” dira, basa behiak alegia"); behi gorrasta: Herria ("Behi gorrastak eta betroin eta «comtoise» arrazako zaldiak hazten dituzte").

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

Sintagma librea (arraza bat baino gehiagokoak izan litezke behi gorriak: cf. Akitaniako behi gorri, behi gorri pirenaiko).

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-gorri.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa azaltzekoa, behi sarreran.

Ik. informazio-oharrak s.u. holandar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Onomastika batzordeak argitzekoa

edo piriniotar (Onomastika batzordeak argituko du forma).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak.

Zerrendakoaren pareko forma(k)

behi suitzar eta suitzar arre, biak onartzekoak dira, lantaldearen ustez.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da, ardiak jetzi formarekin egin den bezala.

Euskaltzaindiaren Arauak

behiala Sin. behinola / AS: behialako

Zerrendakoaren pareko forma(k)

ik. behinola

Leku-denborazko izenen eratorriak

behialako

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-kunde.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

behi-azienda.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: behin batean, behin-behineko, behin betiko, behin edo behin, behin ere, behin eta berriro, behin eta berriz, behingoan: eztabaida guztiak behingoan bukatzeko, behingoz: lasai geldi gintezkeen behingoz behintzat, behinik behin, behin... -z gero: behin aitortzen hasiz gero, guzti-guztia esan nahi dizut.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: behin banan , behin bateko , behin batez , behin-behinekotasun , behin-behinekoz , behin edo berriz , behin edo beste , behin eta behin , behin eta betiko , behingo batean ; eta adib. azaldu gisa egituraren batzuk, egokienak-edo: cf. behin... -(e)z, behin... -tu eta gero, behin... -tu ondoren, behin... -turik, behin... -tuta.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

behin-behineko, behin-betiko, behindik behin, behin edo behin, behin ere ("Zer daki egarriaz egarririk behin ere sentitu ez duenak?"), behin eta berriz / berriro, behingoan ("Eztabaida guztiak behingoan bukatzeko"), behingoz ("lasai geldi gintezkeen behingoz behintzat"), behinik behin, behin... -z gero ("Behin aitortzen hasiz gero, guzti-guztia esan nahi dizut")

Leku-denborazko izenen eratorriak

behin baino gehiago(tan), behin banan, behin batean, behin batez, behin-behin, behin-behinean, behin-behingoan, behin berriz / behin berriro, behin edo berriz, behin edo berritan / birritan, behin edo beste, behin edo bitan, behin eta behin, behin eta birritan, behingo, behingoaz, behingo batean, beste behin

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

behin sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

banan-banan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS