50535 emaitza bilaketarentzat - [8551 - 8600] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS
-ka.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
beltzuri(tu), beltzuritzen.
da ad.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Bizk. 'berandu'
Bizk. 'berandu'
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh30 | 2023-10-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 30 (Berria 11 (6 izen propioak, 5 kabiarra), EiTB 13 (balea), ElCorreo 1 (balea), Elhuyar 5 (balea)); ETC 61
Elhuyar: beluga iz. (Zool.) beluga, ballena blanca (Delphinapterus leucas) / Adorez: beluga iz. beluga, ballena blanca {Delphinapterus leucas}/ Labayru: beluga 1 iz. Zool. (Delphinapterus leucas) ballena blanca / NolaErran: 0.
Erabilia eta jasotzekoa
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH-AS | 2017-11-16 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: BELUKO. Tardío. v. BERANDUKO. Beluko ezkonzea deunga, goxetikoa ez oba, aldia gauzak daude, aroari jarrain gakioza. "Tardío casamiento malo, el temprano no mejor, tiempo las cosas tienen, al tiempo sigámosle". RS 440. Donsubago nintzate eriotziak beingo baten eruango banendu neure biotzaren jaube nasala, eta ez bizi eriotza beluko baten zain, ezer egin baga. Mg PAb 203. Ni ta Alejo andik / beluko mezara sarri, / bidiaren ondoan / jaten zegoan bei ori. EusJok II 123. Beluko Meza aurretxuan batez be ikustekoak erri aretako bideak: baetorran jendetan eleizara! Bilbao IpuiB 236.
adib: belu 1 adb. Bizk. Berandu. Itzuli ziren, baina belu. Belu da. Damu dut belu etorri naizelako. Beluko ezkontza. || Esr. zah.: Ekandu gaiztoa belu ahaztu doa. Goiz jaikia, goiz gose; belu jaikia, loz ase. || Sarri aldatzen den arropa zuria garbiago egongo da bakan eta belutik belura aldatzen dena baino.
Ez dugu aurkitu beluko formarik.
Ez dugu aurkitu beluko formarik.
Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa beranduko forma bezala.
Azpisarrera gisa jasotzekoa belu sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
g.er.
zurbila.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
g.er.
zurbiltasuna.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
beluri(tu), beluritzen.
da/du ad.
g.er.
zurbildu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:HBB | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
OEH: balus (3 ager.), baluz (1); belos (1), belueta (1), belus (5); bolus (1); balusatu (1), balustatu (1), belusatu (1); EEBS: balusa (1)
belus da hobestekoa, bel- alegia, fr. eta ing. -e- denez (fr velours, en velvet, it velluto), eta tradizioko erabilera urriek argi handirik egiten ez dutenez.
- [E124]: "hitz gutxi erabilia da, baina nik neuk beti balus gisa ikusi dut. Horren ondoan herenilea ere agertzen da" (1995-01-25)
- [I102]: zentzuzkoa da hor aipatzen dena belus formaren alde. Edozelan ere ileguri eman beharko litzateke sinonimo gisa" (1995-01-10)
- [P008]: [Zerrendatik kenduko nuke] (1994-07-29)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
belutu, belu(tu), belutzen. Bizk. da ad.
belutu, belu(tu), belutzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:40 | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-txo.
adlag.
Bizk.
berandutxo.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-xko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tz(tu)+g-.
izond.
g.er.
belzten, iraintzen duena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-kara.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
-lzk-
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
-lzt-
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:11 | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
cf. OEH: "Belztu es la forma más generalizada, usada por todos excepto los vizcaínos. Estos últimos emplean baltzitu (...). Emplean beztu los guipuzcoanos..."
belztu, beltz/belztu, belzten. da/du ad.: oraindik areago beltz daiteke zerua.
belztu, beltz/belztu, belzten
-lzt-
"oraindik areago beltz daiteke zerua"
- [E302]: "Lehen ahanzte hitzean genioen bezala, -lzt- baino -zt- nahiago; beztu , beraz" (1994-07-22)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
-lzt-
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-11-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Ik. OEH argitaratuan bemoleko: A Txirrist (ap. DRA: "Bergara aldean bemolekoa esaten yako zortziko edo lenengo elizkariari ta zergaitik dan jakin dot. Irugarren Salmua [Domine Deus meus, in te speravi] itzal itzak, "bemol" da guzti, abadeak eresi edo kantaten dabe, elizkaria lenengoetarikoa danean, da auxe da izen orren jatorria"); hosgozatu: "Osgozatua, bemol" Lar DVC 276.
bemol: P. Aristi (Lehen zatiak bost bemoletako hamasei konpas dauzka).
bemol: HiztEn, LurE, Euskalterm (eta bemol bikoitz).
bemol: ElhHizt (eta bemol bikoitz), EskolaHE, HiruMila, EuskHizt.
es (RAE): bemol; fr (DLLF): bémol; en (Collins): flat; it (S. Carbonell): bemolle; de (Langenscheidts): Erniedrigungszeichen.
Mus.
Musika.
iz.
Mus.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
Heg.
Mutil bena, zintzoa eta langilea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
AS: benazko.
benazko
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-ki adlag.ekin.
adlag.
g.er.
benaz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-01-27 | Bigarren mailan onartzekoa |
benda, lotura
Heg. h. lotura.
forma biak dira onartzekoak: lotura formak badu adiera hori tradizioan, eta hori da indartzekoa; baina benda baztertu gabe, bere erabileremua (Heg.) aitortuz eta lotura>-rako bidalketa eginez: "benda (Heg.): ik. lotura"
- [E124]: "uste baino tradizio handiagoa du berba horrek gure artean, mendatu (< bendatu) hitz zaharrak frogatzen duenez, landareak txertatzeko bendatu egiten direlako. Nik, hegoalde osoan duen hedadura kontutan harturik, besterik gabe, A utziko nuke" (1995-01-25)
- [E410T]: "Nik uste benda hitzak B2 baino gehiago merezi duela. Bestalde, gero aditza egiteko (Vendar / Bander / Bandage...) eta ondorioa emateko (Vendaje / Bandage / Bandage...); lotura hitzetik nekez egingo ditugu horiek. LurE: Benda. Bendatu. Bendatze (eta irudia); HiztEn: Benda / Bendaje / Benda(tu) / Bendatze; UZEI: Benda. Bendaje" (J. agirre, 1995-03-21)
- [E208]: benda Heg. h. lotura. Ez du argi ikusten hobespen agindu hori. Proposamena: benda Heg. 'zauriak estaltzeko lotura'. Bide batez, bendatu sartzea eskatu du.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): zerrendan datorren bezala uztea erabaki da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2005-02-25 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-10-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
bendau 'menderatu' adierako 1, AB AmaE ("Modestak modu onaz bendau badau aita / Prantziskak aserratu oi dau agiraka") // Ik. OEH argitaratuan bendatu 'bendaz bildu, lotu edo estali' adierakoa: LE Ong ("Begiak bendaturik joka zezaten irris eta emankas").
bendau 'mendetu' adierako 1, AB (OEHko testuinguru bera); bendatu 'bendaz bildu, lotu edo estali' adierako 2: M. Garikano ("Hobeto hago, motel #mdash#esan zion burua bendatua zeukanari"), X. Diaz ("Bukaeran, Dabid goitik behera erabat bendatuta agertuko da"); bendaje 2: J.J. Martinez ("Nire eritziz, ultzera gehienak ez dute behar oheko atseden luze hori; honen ordez, bendaje konpresiboa jartzen da eta sendadurak egun batzuetako tartearekin egiten dira"), X. Diaz ("Pikutara bendaje hauek guztiak").
bendaia : AB38 1; bendaje : HiztEn, Euskalterm 1; bendatu : AB50 1, HiztEn, LurE; bendatze : HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec.
bendaje : ElhHizt (vendaje: ligadura con venda), Lur EG/CE (vendaje) eta EF/FE (bandage); bendatu : ElhHizt (vendar; atar, ligar o cubrir con la venda), HiruMila (ik. lotu), EskolaHE (bendaz lotu edo bildu), Lur EG/CE (vendar) eta EF/FE (bander), DRA (vendar); bendau : DRA (domar, dominar), PMuj DVC (domar, dominar, domesticar, amansar, sojuzgar) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
bigarren mailan onartua da benda oinarria, eta ez luke onartuko eratorririk, lantaldearen irizpideen arabera; bendaz lotu (eta bildu, estali...) modukoak erabil litezke, baina beti irtenbide egokia eskaintzen duten ez daki lantaldeak.
- [E103]: 'bendatu | F: bigarren mailan onartua da benda oinarria, eta ez luke onartuko eratorririk, lantaldearen irizpideen arabera; bendaz lotu (eta bildu, estali...) modukoak erabil litezke, baina beti irtenbide egokia eskaintzen duten ez daki lantaldeak'.
- [E208]: 'bendatu: benda onarturik, ez gaitezen hipokritak izan eta onar dezagun bendatu ere. Bendatu eta bendaz lotu biak erdarakadak dira, baina lehena maiz askoz praktikoagoa da, itzulinguru luzeak egin nahi ez baditugu: beso edo hanka bendatua errazago esaten da, beso bendaz lotua edo bendaz loturiko hanka baino. Horrek ez du kentzen, jakina, bai besoa bendaturik darama eta bai besoa bendaz lotua darama ere esan ahal izatea, sinonimo moduan'.
- [E123]: 'Bendatu Sarrionaindiak eta Saizarbitoriak behintzat erabili dute. Egia da benda Heg. eman genuela lehen itzulian, h. lotura esanaz. Hiztegian Batuan sartu edo ez sartu, Hegoaldean bendatu erabiliko da barra-barra, hala esango nuke. Nik sartu egingo nuke Heg. markarekin'.
- [E116]: 'Uste dut XK-k eta MAk arrazoi osoa duten. Lehenago 'benda Heg, h. lotura' eman genuen, eta orain ere holako zerbait egin beharko genuke. Edorta Jimenezek, Saizarbitoriak eta Sarrionaindiak erabili dute, M. Garikanok eta X. Diazek ere. Nahi bada, eta kontua pixka bat leuntzeko, definizioa eman daiteke. Hortaz, nire proposamena izango litzateke: bendatu Heg. 'bendaz lotu, estali, bildu...''.
- Erabakia: Erabakia (2005-02-25): 'bendatu Heg. 'bendaz lotu, estali, bildu''.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1998-04-21 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh15 | 2020-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
bendizio iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, bendizio-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. bedeinkazio].
bendizio 15; bedeinkazio 149.
bendizio 15 (Pello Zabala 13); bedeinkazio 241.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. bedeinkazio / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Baztertutako forma onartzea proposatu da. Izan ere, tradizio handiko forma da OEHn jasotzen denez, euskalki guztietan, eta jasotzekoa izan liteke Herr. markarekin eta bedeinkazioa definitzailearekin.
Ik. bedeinkazio.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:015 | 2002-10-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ben-benetako 1, Mde Pr ("Izen haundi horiek oro berme ditugu ez dela psikologigaindikoa gezurrezko jakintza, ben-benetakoa, egiazkoa baizik"); bene(-)benetako (eta mene-menetako 2, benebenetako 1) 28: Mg 5 ("Nik uste neban bene benetako andikiren bategaz berba egiten nebala", "Bene benetako penitenzia egin nai balue bizio onetara emanik izan diranak, ez lukee ardorik aoan sartu bear, edolaere urez ondo naastu gabe", "oro bat ardoaren gañean esaten dituanean konsagrazioko beste itz batzuek, gelditzen dala Jesusen Odol egiazko, edo bene benetakoa", "irudi oen azpian Jesusen Gorputz, ta odol bene benetakoak", "Alkartasun, ta beregantze Kristok animari egiten diona, ez da bakarrik fede utsekoa, bai egiazkoa ta benebenetakoa, dio San Chrisostomok"), Astar II 2 ("Onen lagun bene benetakuak dira", "Etxia infernubaren irudi bene benetako bat da"), Lard 2 ("Lurreko ondasun ustelakatik Jauna uzten dutenen zer irudi mene-menetakoa Gerasa'rrak begietan ipintzen diguten!", "Ara emen, bekatari baten irudi mene-menetakoa"), Aran SIgn ("bere Erregerenganako zeukan leialtasun bene-benetakoa"), Ag 9 ("Aspaldietako neure adiskidea da, kristiñau bene-benetakoa", "Gaizkiesalen batek esango dau enazala ni euskaldun ona, ta au samintasun barri bat izango da niretzat, bene-benetakoa gero!", "Danak ekien zergaitik zan piztien ipuiña, ta bene-benetako euskaldun kristiñauarena", "axe zan bene benetako estualdia", "negarrez, bene benetako negarrakaz", "bene benetako malko-ari mingotxak isurtzen ditugu", "soro eder narotuz inguraturik, bene benetako patxadan zegoan Zabaleta baserria", "bazetorkion nunbaitetik bene-benetako galera Joanesen jatorri sendoari", "bene benetako abegi ona egiten zioten ango adiskideak"), ArgiDL ("azken une larrian nere Biotza gorde-leku bene-benetakoa izango dutela"), Alz Ram 2 ("Nik, nerekin ekarri indutan, emen, gure mendi tarte abetan, irekin euskaldun jator bat, gure aurrekoak izan ziran bezela euskaldun bene benetako bat egiteko", "bene benetako euskalduna"), Etxde 2 ("Otxandak, bere pekatuen ikaragarrikeriaz konturaturik monja joatea erabaki zun, bene-benetako penitentzi baten bitartez izan ezik Jaungoikoa'k bere pekatuak barka lizaizkiokenik ezpaitzun uste", "Xalbaten garbaia bene-benetakoa izan zen"), SM Zirik ("Bene-benetako erregezalia zanez..."), Erkiag BatB ("Tamal aundia, barriz, bere sakelean daukan bene-benetako pistola barria probau eziña"), Etxba Ibilt ("zaurittutako basurda asarre bat bezela, aindu zan Saloi nausira bene-benetako kulpadunaren billa"), NEtx Nola ("Zure ortan nerea sar ezazu, ito baño len zure maitale bene-benetako, Koldo"), eta OEH argitaratuan, Ant JesBi ("Konfianza osoa eztaukagulako Jesu-Kristoren agindu men menetakoetan, esaten digunean, emango digula aren izenean eskatzen diogun guzia").
bene(-)benetako 14: Urteko Domeka 1903 ("betiko galdu gura eztabenak eutsin biar deutso olan Aita Santubak irakasten dabenari eta jaurtin agertuaz, bultzagei bene-benetakuaz bildur banaz kalte andijen bat etorriko ete jakon edo autor-entzuliari edo neure buruari edo lagun-urkuari"), EE 1914 ("Donostiar bene benetakua zan"), Euzkadi 1932 ("Egun orretan bene-benetako pozagaz gustiok aurkitu giñan"), Etxba Ibilt (OEHko testuinguru bera), Azurm ("hil zoria egiazkoa, bene benetako"), I. Urbieta ("Gure herrian ere bene-benetako mogida sortu zen"), A. Arrinda ("bene-benetako eskerrak Goiko Jaunari"), B. Otazua ("erabagi bene-benetako bat artu bear dot"), Ihintza 1990 ("Oraintxe zetorkigun bene-benetako aldapa-gora"), Larrak ("ire bene-benetako zindotasun eta omenaren adiskide egin yozak nire gogaketak eta usteak"), G. Markuleta ("Egia Gurutzatuen Liburua ere hortxe bertan daukat, ohe gaineko apalean, eta bene-benetakoa da"), P. Ezkiaga ("bene-benetako osaba-izebak"), I. Galarraga ("itsasadarrera zabaldutako Plazaren bene-benetako paradigma eskaintzen digu"), J. Osoro ("ispiluak eskaini zion irudia bene-benetako nobia batena izan zen"); ben-benetako 1, Karmel 1989 ("Zure ben-benetako gogai ta ari?").
benebenetako : DFrec 1 (ZArg: "amaren benebenetako maitasun ezaren aurrean") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
ben-benetako : PMuj DVC (hecho y derecho); bene-benetako : EuskHizt (adib. batean: "bene-benetako handikiren batekin"), DRA (verdadero), PMuj DVC (verdadero, serio, formal; BG cabal, hecho y derecho) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
benetako sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-06-25 | Bigarren mailan onartzekoa |
benedikatu, bedei(n)katu
benedikatu, benedika, benedikatzen Ipar. h. bedeinkatu.
Ipar. Ik. bedeinkatu
- [A106]: "oraingo zerrenda honetatik kentzea [proposatzen du]". (1993-02-10)
- [E205]: berdin" [hots: "zergatik iparraldeko forma hauei bai eta bizkaierari ez?"] (1993-02)
- [E301]: bedeinkatu bakarrik onartu dugu". (1993-02)
- [I203]: onetsi" (1993-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
- [E208]: 'benedikta: esangura erantsi:iz iz 'Ama birjinaren ohorezko elizkizuna''.
- [E116]: 'bat nator XK-ren proposamenarekin. Hola definituko nuke nik ere'.
- Erabakia: Erabakia (2005-02-25): 'esangura eranstea ontzat eman da benedikta: 'Ama birjinaren ohorezko elizkizuna''.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:17 | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-07-08 |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Izen propiotikoak.
iz. eta izond.
Ipar.
beneditarra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-10-02 |
J. Garitaonandia (Muxika'tar Errupin beneditarra), J. Urkiza (Estibalizko Agustin Apaolaza beneditarrai buruz idazteko); Angostoko AB (lekaide beneditarren kondaira-zale orokorrak), E. Ozaeta (Saiatu nahi nuke lekaide beneditar talde horren gorabeherak argitzen), Ihintza (hango fraile beneditar arduradunari); Benito S. (beneditar mixiolari edo fede zabaltzaille aundi batzuk), Latxaga (Lazkanoko benediktar euskaldunak), E. Muxika (beneditar serorak), Azurm (Lazkaoko beneditar ikasle gaztea), J.A. Arrieta (Euskal Herriko seme-alaba ugari beneditar-zistertar monje eta monja izan ditugu); Benito S. (beneditar Anaidiek zibilizatu zutela Europa osoa, beneditar tradizioa), Angostoko AB (beneditar lekaide-etxeak), E. Muxika (beneditar bizitzaren hasimasiak ikastera), I. Baztarrika (beneditar lana), J.A. Arrieta (antzinako beneditar eta zistertar izen asko); J.A. Berriotxoa (monastegi benediktinar bateko abadesak).
ZTC: A. Ibarra (Westfaliako Werdengo beneditarren monastegi zaharrean).
eta beneditano ere arautua da, "Ipar." markarekin.
-tar osaerakoak.
- [I102]: "honen ondoan beneditano ere sartu beharko litzateke" (1995-01-10)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:34 | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
Ipar.
bedeinkazioa, bedeinkapena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
'Beneficiado, el que disfruta de un beneficio eclesiástico': benefiziadu : Arz I, Gco I, Izt C, Zab Gabon, Lard, Alzola Atalak, Lf ELit (benefiziado komatxo artean markatua) eta MEIG (aip.: ""Mutiloako Benefiziadua", bistan da, ez zen bestea bezain "goierriarra" hizkerari dagokion aldetik"); benefiziatu : Berron Kijote.
benefiziado G 4 (A. Arrinaga: "Eliza ortako Benefiziadoek ez zuten amarrenik artzen"; "Eleiz-kabildoa Benefiziadoek osatzen zuten"; "Benefiziadoek, berez, amarrenetatik bizi ziran"; behin -adu: "Bere parrokian, berriz, Bikario bat eta zortzi Benefiziadu"); benefiziatu EB 2, iz. 1 (J.B. Ayerbe: "Segurako benefiziatu zaharrena izendatu zuen herriko parroko eta juezarekin batera"); eta ad. bestea (Hitz 1974: "Kapital hauen bitartez, kapital hartzailea den erresumako langileria benefiziatuko da, lantokiak eta alokairuak igotzeko posibilitateak sortzen bait dizkie").
benefiziatu : AB38 1 (ad.). Ez dugu aurkitu iturriotan: DFrec, AB50, HiztEn-LurE, Euskalterm.
benefiziadu : EuskHizt ("Eliz ogibide baten jabe dena"), ElhHizt ("Erl. Beneficiado"). Ez dugu aurkitu hiztegiotan: HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-atu/-adu.
iz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-25 | Bigarren mailan onartzekoa |
h. pozoi, eden
ik. eden, pozoin
- [E124]: "gaur egun literatur hizkuntzatik kanpo dago aspaldidanik. Ez nuke sartuko. Pozoi eta eden aski dira" (1995-01-25)
- [E301]: pozoi [proposatzen dut, ordez]" (1994-11-02)
- [I102]: beharrezkoa da EBan eden eta pozoin hor daudela?" (1995-01-10)
- [E208]: beneno h. pozoi, eden sarrerari Heg. Herr. eranstea proposatu du.
- [E116]: "Ez, hau dagoen moduan utzi behar da, nire ustez, nahiz gaur ez duen inork ere erabiltzen. Lehenbiziko itzulian hartutako erabakia ezin dugu aldatu, nire ustez (beste kontu bat da han esanak osatzea, noizbehinka egiten dugun moduan). Orduan zerbaitegatik hartu zen hartu zen erabakia: OEHn hainbeste adibide dagoelako. Beraz, utzi oraingoz gauzak nahasi gabe".
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): zerrendan datorren bezala uztea erabaki da. // Erabakia (2005-02-25): "bego zegoen bezala".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
benera, beneratzen.
du ad.
g.g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
g.g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 | 1993-11-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
azpisarrera gisa gehitzeko eskatuz: bene-benetako .
- [E103]: 'benetako | EArau. komeni da eranstea 'zinezkoa, egiazkoa, autentikoa, jatorrizkoa'?'.
- [E116]: 'bai, beharbada ez du kalterik egiten, eta osatzen ahal dugu sarrera definizioarekin. Nik, hala ere, ez nuke 'autentiko' sartuko, hori ez baita ageri gure hiztegian. Nahi bada 'zinezkoa, egiazkoa 'zinezkoa, egiazkoa' erantsi'.
- Erabakia: Erabakia (2005-02-25): 'ontzat eman dena: benetako | EArau 'zinezkoa, egiazkoa, jatorrizkoa''.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-12-16 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:01 | 1993-11-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
AS gisa gehitzeko eskatuz: bene-benetan .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
benetakotasuna.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Bizk.
Beh.
mendekua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Heg.
Beh.
mendekua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-04-21 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.
Euskalterm: bengala arrosa (rosa de bengala) 2, Bengala(ko) tigre (tigre de Bengala) 1, Bengalako txenada (charrán bengalés) 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.
Beste hiztegiak: bengal-argi : PMuj DVC (luz de bengala); bengala arrosa : HiruMila (rosa de bengala); bengala : HiruMila, ElhHizt, PMuj DVC. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
Erdal bengala / feu de Bengale; rotin formen ordainak: bengala : HiruMila, ElhHizt. Eta beste hauek: XarHizt: rotin: seska-aihen // T-L LBF: bengali (txoria): sentelen-xori // PMuj DCV: kirtangorri // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, Azkue Aurkibidea.
Erdaretakoak: fr (DLLF): feu de Bengale; rotin; it (S. Carbonell): canna d'India / bengala / bastone del comando; ca (DCC): bengala; en (Collins): flare; star shell; de (Langenscheidts): Bengalen; (luz de Bengala) bengalisches Feuer, bengalisches Streichholz, Leuchtrakete; (caña de Bengala) Rotang, Peddigrohr.
aski nazioartekoa da, nahiz ez den alde guztietan forma berekoa.
- [P008]: [Sartzeko proposatzen dut] (1994-07-29)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2018-07-17 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
bengalar 4: Berria 3 (Junta Militarrak itzultzen utziko die nazionalitate bengalarra hartzen badute), Argia (Rabindranath Tagore eragile eta idazle bengalarra zen, Kalkutan 1861ean jaioa).
Ez dugu bengalar formarik aurkitu.
bengalar : Labayru; Ez dugu aurkitu ap. Elhuyar, Adorez
Exon: bengalar
Adierazle egokia eta erabilia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
(hizkuntza).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau55 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-12-16 | Bigarren mailan onartzekoa |
h. mendeku.
ik. mendeku
AS gisa gehituz, modu berean agertua: " bengantza hartu h. mendeku hartu ".
- [E124]: "gauza bera; mendekua aski da" (1995-01-25)
- [I102]: aurreko galdera bera, behar ote dugu mendeku hor eta nahikoa zabaldua daukagula?" (1995-01-10)
- [E208]: Heg. Herr. erantsi beharko litzaioke sarrera horri.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): zerrendan datorren bezala uztea erabaki da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-04-21 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. mendeku hartu.
hartu.
bengantza sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:39 | 1998-04-21 | Bigarren mailan onartzekoa |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Ik. arin.
izond.
bekatu benial lexian erabiltzen da.