Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: bezainbatean , bezainbateko .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

-(e)n bezainbat(ean), -z bezainbat(ean); ik. HiztEn: "1. (aurretik -z edo den(az) duelarik) -i dagokionean. Lan honen egileaz den bezainbatean. Obrez denaz bezainbat. 2. (aurretik erlatibozko perpausa edo ahal duelarik) -en neurrian, heinean. Garbitu ere egin zuen, egin zitekeen bezainbatean").

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: AS: bezainbat(ean) / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bezainbat sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

a) Nitaz den(az) bezainbatean, ez dut deus loria ('niri dagokidanez'); Jendeez bezainbatean ('jendeei dagokienez'); b) Garbitu zuen, egin zitekeen bezainbatean.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bezainbat sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Forma baten adiera(k)

adinakoa.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Hura bezainbatekoak izango zarete.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

-ko osaerako libretzat eman liteke.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: ez bezala: gauzak lehen ez bezala begietaratzen zitzaizkion, ez bezalako: uste ez bezalako aldakuntzak dakartzate urteek.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

ez bezala ("gauzak lehen ez bezala begietaratzen zitzaizkion"), ez bezalako ("Uste ez bezalako aldakuntzak dakartzate urteek")

Euskaltzaindiaren Arauak

bezalakatu, bezalaka, bezalakatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bezalakatu, bezalaka, bezalakatzen

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adizlagunetikoak

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Gramatikak argitu beharrekoa

Gramatikak argitzekoa.

Atzizkien araberako erabakiak

-xe.

Atzizki jakin batzuen bidezko eratorriak

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Atzizki jakin batzuen bidezko eratorriak

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. bezainbat / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. bezainbat.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS: bezainbatean / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. bezainbatean.

Euskaltzaindiaren Arauak

bezatu, beza, bezatzen. du ad. 'animaliak hezi'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bezatu, beza, bezatzen

Forma baten adiera(k)

animaliak hezi

Osaera egokia seinalatu da

haplologia

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'bezpera-aurrea': ezkontzeko bezperan edo bezperagoan.

Forma baten adiera(k)

bezpera-aurrea

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.: beltzez bezti agertu da Manex ('beltzez jantzita').

Erabileremu dialektala

Ipar.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

"beltzez bezti agertu da Manex" (beltzez jantzita)

Euskaltzaindiaren Arauak

beztiarazi, beztiaraz, beztiarazten. du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

jantzia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. beztidura / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

jantzia.

Euskaltzaindiaren Arauak

beztitu, bezti(tu), beztitzen. Ipar. eta Naf. da/du ad. 'jantzi'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

beztitu, bezti, beztitzen

Erabileremu dialektala

Ipar. eta GN (ik. OEH: "Palabra propia de la tradición septentrional y alto-navarra")

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

zure arropez beztitu naiz

Forma baten adiera(k)

(ik. OEH) 'jantzi' (cf. Tx. Peillenen oharra), eta 'apaindu, estali, bete...'

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. belztu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

bezuza egin.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

oparia, erregalua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

bezuza 19 aldiz ageri da, B-G (Altuna 2; Enb 8; Otx 3: horietan bezuzez emon 2; Erkiag Arran; BEnb NereA; A Ardi; NEtx LBB; Txill Let 2); ik. OEH argitaratuan, gainera: bezuza: RS; A Apend ('provisión'); Ayerb EEs 1917 ("con valor adv."); bezuzatu: Zink EEs 1919.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bezuza 8 aldiz jaso da, B 6, EB 2: bezuza soila 3 aldiz (Onaind 2; J. Altuna); bezuza egin 4 aldiz (ZA Zenb 2: bezuza-egin; I. Zaldua; P. Aristi); bezuzazemon behin (Euzkadi 1930).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bezuza : AB38 5 (3 'regalo', 'subvención' 1, 'provisiones' 1); HiztEn-LurE (oparia, erregalia) // Ez dugu aurkitu bestetan: DFrec; AB50; Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

bezuza jaso dutenak: EuskHizt (oparia, erregalia); ElhHizt (regalo); HiruMila (regalo); EskolaHE (oparia); XarHizt (cadeau, gratification; v. oparia, erregalia, ikusgarria); Casve EF (cadeau); DRA (regalo, dádiva RS; II provisión A Apend); PMuj DVC (1 B regalo, dádiva, don, presente: bezuza egin = dadivar, regalar; bezuzak artu = ensuciarse, dejarse sobornar; 2 adehala, propina, yapa, añadidura: bezuza eman = yapar, añadir la yapa; 3 beneficio, gratificación; 4 B provisión, víveres, abastecimiento, abasto, acopio: B aurtengo bezuza sagarretan baukagu; eta bezuzatu (dadivar, regalar)) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE; HaizeG BF; Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz

bezuzatu behin jasoa (Zink) baino erabilixeagoa denez, eta bakarra aski delakoan, hau proposatu du lantaldeak.

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bezuza sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Jatorrizko forma

bi, bida

Euskaltzaindiaren Arauak

bi etxe; etxe bi / AS: bi-biak 1 'biak bakarrik'. 2 'biak', bien bitartean, bitan 'bi aldiz'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: bi-bitara ; eta, hala onartuko balitz, bitara .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

bi-biak, bien bitartean, bitan, bitariko

Deklinabidea

ik. Euskaltzaindiaren Gomendioak eta Erabakiak (II), 13. or.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

aho sarrerako adibide azalduak aztertzean, adibide gisa zegoen esapidea azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa aho eta ezpata sarreretan.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

zenb. + iz. + -ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erreal sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BI JAUZIZ. Rápidamente. v. JAUZI BATEAN. Denborarik galdu gabe, bi jauziz joan ziren. Zerb IxtS 62. Bi jauziz han zela. Zerb Azk 98. Bi jauziz Maiotenean zen Semark auzoko arotza. Ib. 107. (v. tbn. 103). Bi jauziz jokhatzen gütük, / Santa Graziko oihanian. Casve SGrazi 56. Bi jauziz, denak trinketean ginen behereko zolan. Larre ArtzainE 278s.

adib: jauzi2 2 iz. (Lastertasuna adierazten duten esapideetan). Jaitsi naiz jauzi batez etxeko sotora. Handik, denborarik galdu gabe, bi jauziz joan ziren Pelloren etxera.

Ez dugu aurkitu bi jauziz forma.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bi jauziz 2: Herria (“Laparra bezala beti han, pilota ezagutzen eta bi jauziz han, ederki lagundu du bere aintzineko zuraidarra.”), Marzel Etxehandi (“Zenbait egun lehenago aipu izan zen kanpalekuko buruzagi frantsesekin joanen ginela, aita abadea eta ni, Strasbourg-en gaindi Parisera, bi jauziz, auto gozo eta laster batean”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Egokia eta adibide gisa jasoa dago jada.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa da jauzi sarreran.

Sinonimoa(k)

Sin. horma-biko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

pareta sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Bi paretak efektuarekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: 1 'biak bakarrik'. 2 'biak'.

Forma baten adiera(k)

1. 'biak bakarrik'; 2. 'biak'

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: “zubibide iz. Zubi mota, errepide edo trenbide bat sakonune baten gainetik edo beste errepide edo trenbide baten gainetik igarotzeko egiten dena. Maringo zubibidea 100 metrotik gorakoa da zenbait zatitan. Atzo ireki zuten Larreategiko zubibidearen azpitik igarotzen den GI-627 errepidea”.

LBeh (2016-10-26): biaduktu 22: Elkar, Elhuyar 2, Consumer 4, Berria 9, EiTB 4, Argia 2; biadukto 7: Consumer 2, Berria 2, Argia 2, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biadukto 9: Berria 7, Bernardo Atxaga, Karlos Zabala; biaduktutzarra 1, Berria; biaduktu 3: Mikel Hernandez Abaitua 2, Lopez de Arana.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: bidezubi.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu biaduktu, biadukto formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es viaducto / fr viaduc: Elhuyar: biaduktu, bidezubi / NolaErran: zubibide, bidezubi / Zehazki: zubibide, biadukto / Labayru: - / Adorez5000: biaduktu, bidezubi, zubibide.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Aski nazioartekoa da eta onartzekoa, euskal forma arautuarekin batera (zubibide).

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

‘zubibidea’.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

tarrapata, zalaparta.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. bidaje / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. bidaje.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIAK BIETARA. "(V), ambos a dos" y "los dos solos" PMuj. An egoan jente-artetik, biak bietara, biak... bakarrik, joan ziran. Erkiag Arran 70. Bolunburuko andrea ta Armiñakoa, sekulako didar ta zaratak egiñaz etozan biak bietara astoen galde. Ib. 56. Biak bietara gordeko ebela isileko ori, mundua mundu, izan zan aen egiunea. Erkiag BatB 99. Urrunetan dituan ondasunak diru biurtu ta aregaz batean, biak bietara egundoko garatzak egiteko. Ib. 161. (Biok biotara). Agintaritza baten biok biotara buru ditezkenean. Zait Plat 136.

biak bietara 1, Argia (“akatsik egin gabe saioa konfiantzaz hasi gura zuten, nolabait, eta elkarren kontra egin barik, biak bietara kantuan ibilita, konfiantzaz hastea lortu zuten, bai eta gainerako bertsolariei konfiantzarako bidea ematea ere”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

biak bietara 4: Patxi Zubizarreta 3 (“Orain, biak bietara, saltoki batzuk ikustera joan dira.”), Xabier Amuriza (“Hiru bat urte aitagaz, biak bietara eginik, hogeta bategaz ezkonduko zan eta, aurrerantzean, aita-alabak eta suhin barria, Alberto Ruiz, biziko ziran Andrakan”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta bizia; azpisarrera gisa jasotzekoa Bizk. markarekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bi sarreran.

Erabileremu dialektala

Bizk.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

janaria.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

RS; A Ardi; Or Eus; Zait Gold; And AUzta

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. siesta: biaoa egin.

Sinonimoa(k)

siesta (nazioartekoa da), pausa