Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. bideant / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

bidaiaria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

kokotsa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

bidarte 1, 'bidegurutzea', Txill Let ("Bidarte Nagusira itzuli bear dut berriz, bada, gehiago ibilli aurretik"), eta OEH argitaratuan 'estadioa' adierako 2, TB (Jn 11,18 ("Bada Bethania ezen urrun Jerusalemetik hamabortz bidartein [sic] ingurumena baizik"; Ap 14,20: "Eta sullatik ilki zen odol zoina heltzen baitzen zaldien bridetaraino hamasei ehun bidartein urruntasunean"); biderik bidarte ibili 1, Zait Plat ("Ekinaren ekinez biderik bidarte zebilen, nondik nora etzekiela"), eta OEH argitaratuan gainera A Latsibi ("Nire urteak eztira, Arangoiti, biderik bidarte ta sasirik baso ibiltekoak"); eta testu-lekukotasunik gabeko bidarteko .

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bidarte lematizatuak bidarte 2 eta bidate 1 dira: Elizdo EEs 1911 ("Egunen bat kanen bidarteak aldendurik izango zan iritxi nai zukean baserritik" #mdash# 'bidea'?), BAizk Agur ("Aldentzeko aldija eldu da / [...] / Bere ama-arrebeak emendik-ara dabiltz, / bidate luziaren zertzeladak gertetan" #mdash# 'bidaia'?), F. Juaristi ("[Yuppiek] Paradisu guztietarako bidarteetan gerorako bideaz galdetu zuten, eta azkenean konturatu ziren geroa beraiek zirela").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

bidarte : HiruMila (iz. encrucijada), Lur EG/CE (encrucijada) eta EF/FE (carrefour), Casve EF (croisement de routes), DRA (1 Bidart 2 estadio, distancia 3 encrucijada), PMuj DVC (1 B encrucijada, cruce, empalme de caminos, bifurcación, bivío 2 glorieta, encrucijada de calles 3 plazoleta, plazuela; bide-arte: 1 trayecto, distancia, trayecto, trecho, travesía 2 B pical, confluencia de caminos); bidarteko : DRA (término medio) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, HaizeG BF, Lh DBF.

Jatorrizko forma

bidebieta, bidarte

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma lehiakideak ditu, eta erabilerak ikusiko dira

cf. bide-banatze

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

bidegurutzea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

erreka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

bide-zatia, bi punturen arteko bitartea.

Euskaltzaindiaren Arauak

bidatu, bida, bidatzen. Ipar. du ad. 'gidatu'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bidatu, bida, bidatzen

Erabileremu dialektala

Ipar. ik. gidatu

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

gidaria.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: 'aitzindaria'.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

bide-ertz : Lard; AB AmaE; Ag AL; Zam Ezale 1898; EusJok; Or SCruz; Jaukol Biozk; Kk AB II; Ldi IL; Or Eus; Zait Sof; Etxde JJ; EgutAr 30-1-1957; Anab Poli; Bilbao IpuiB; Anab Aprika; Erkiag BatB; Salav; NEtx LBB; Lasa Pem; Garm EskL I; Berron Kijote; IBk Mt 20; bidertz : Ezale 1897; Ldi IL; Erkiag Arran; Erkiag BatB

Forma berria da, eta hobestekoa lehiakideen kaltetan

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDE-HEGI. Orilla del camino. v. BIDE-BAZTER. Bide hegietan nihon balin-bada belhar onik, yauzia arin du eta pokadua segur. Hb Egia 130. Bide-hegiko aritza. Elzb Po 184. Oi! Yuramentu egiten nuelarik ez nintzela segurki gehiago bide-hegietako aran ondoen gainerat iganen. Elzb PAd 51. Laguneri ezin jarraikiz ahulegiz eta zangoaren minaz, bide hegian jarri nintzan azkenean. StPierre 28. Bada, bide hegian jarririk baitzauden bi itsu. Leon Mt 20, 30 (Lç bide bazter). Hots! gira ilherritarat / orai berbera abiatüko, / Gardak ere ikhusiren / bide hegian belhariko. Casve SGrazi 114. Piarres, Piarres, zein aran ederrak diren hantxe, Juanareneko ondoan, bide-hegi-hegian! Elzb PAd 37.

adib: bide1 1 iz. Lur zerrenda, bertatik ibiltzeko prestatua dena. Ik. errepide; burdinbide; gurdibide; zeharbide. Asteasutik Larraulako bidea egin aurretik. Bide nagusia. Bide zabala, handia, meharra, hertsia, estua. Bide laua, zelaia. Bide zeiharra. Bide zuzena, makurra, okerra. Bide ona, txarra, gaitza. Bideko hautsa. Bideko nekea (Ik. bideko). Bide hegia. Bide ostatuetan. Bide-saltzaile bati erosia. // hegi 1 iz. Ertza, bazterra. Lapurdiko itsas hegian. Ibaiaren hegietan. Ur hegiko tantaiak. Lur hegi goraxko batean. Arroparen hegia. Ontziaren hegia. Teilatu hegietan. Betezpal hegiak gorri zituen. Bide hegian jarri nintzen. Ganibeta mahai hegian pausatu.

bide hegi 1, Berria (“Herritarrek bide hegian utzitako hainbat altzari…”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bide hegi 11: Herria (“Orai bide hegian bada ere, kurutze hori paratua zen lehen Bordagaineko hil-herrietarat sartzean”), Xabier Montoia 6 (“Airean ilki dira jeepetik eta lurrean etzan, armak bide hegiari buruz noratuz”), Itxaro Borda 2 (“Bide hegiko sasiaren maldaren aterpean nolabaiteko sendagela naturalean amultsuki eta emeki pausatu orduko, gorputzeko luma guztiak harrotuz eskertu ninduen, bekan hala izan nintzen eran”), Pello Salaburu (“ondoren guk ere ahalegin guztiak egin ditugula dirudi, gero eta baztertuago uzteko, bide hegian”), Ramuntxo Etxeberri (“Bide hegian, etxe batzuen aitzinean, garageen sartzeetan ofiziale batzuek beren lantokiak bazituzten”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa da bide(-)ertz, bide(-)bazter bezala, baina Ipar. markarekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bide sarreran.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: 'bidezko izan'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDE-LASTER (V-gip, G-to, AN-gip, L-ain, R-uzt ap. A). Atajo. Huneraño gidatuaz ditutzula eskerrak, / Bihurtzeko indatzitzu othoi bide lasterrak. EZ Man II 38. Zerren berak ziñez eta benaz iñoiz ere bera [nere Ama] maite ezpazuen ere, bere doloreai debozio zien [...]; orregatik arkitu du bere burua salbatzeko bidelasterra. Arr May 132s. Yainkoen zigor oin-ariñek, bide-lasterrez aurrea artuaz, gaiztoak atzitu oi ditu. Zait Sof 192. XXX-eko herri ttipia igaroterakoan, bide-laster batetik sartu ziran. Osk Kurl 147. Goiz bazkaldu ta arratsaldean joaten zan. Jakiña, ura bide lasterretik. BAyerbe 20.

adib: laster 1 adj. Denbora laburrean gertatzen, egiten edo bururatzen dena. Lan lasterra, lan alferra (esr. zah.). Bide lasterra: lasterbidea. Bi punturen arteko biderik lasterrena. Pozoi lasterra: berehala eragiten duena.

bide-laster 8: Berria 5, EiTB 2, Jakin.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bide laster 9: Herria 2, Berria 2, Oskar Arana 3, Koro Navarro, Jon Muñoz.

laster 1 adj. Denbora laburrean gertatzen, egiten edo bururatzen dena. Lan lasterra, lan alferra (esr. zah.). Bide lasterra: lasterbidea. Bi punturen arteko biderik lasterrena. Pozoi lasterra: berehala eragiten duena. [bide] bide laster iz. Lasterbidea. Herria igarotzerakoan bide laster batetik sartu ziren.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia; adibide azaldu gisa jasoa dagoena azpisarrera gisa jasotzekoa.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Erabat ezabatu adibidea (bide lasterra) eta azalpena, lehendik ere jasoa dagoelako azpisarrera gisa bide sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bide sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa laster sarreran ere.

Zerrenda osagarriak

RENFE: "Bide luzeko trena: Tren de largo recorrido".

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

LBeh (2014-04-03): bide-orri 43: Berria 17 (adib.: “Gipuzkoa jasangarriagora eraman behar gaituen bide-orriaren abiapuntua”, “ekainaren 7an Jimenezek eta Barcinak bide-orri bat diseinatu zuten”), EiTB 3 (adib.: “Bide-orriak sei puntu hauek biltzen ditu: gatazka armatuaren amaiera, biktimak, oposizio politikoa egitea, narkotrafikoaren aurkako borroka eta nekazaritza garapena”), Jakin 5 (adib.: “Indar polizialek tesi hori bide-orritzat hartuta abiatu ziren Egunkariren aurka”), Argia 17 (adib.: “Denbora dezente pasatu dugu ezkerreko independentistok errotonda berean bueltaka, eta ez beti norabide berean, handik ateratzeko bide-orri eraginkorra aurkitzeko minetan”), DiarioVasco (“Gernikako akordioa izango da gure bide-orria”); bide orri 172: Berria 152 (adib.: “Ibarretxeren bide orriaren kronologia”, “Ibarretxek, oraingoan ere, eutsi die bide orriaren oinarriei, baina egutegia -urratsak eta egunak- ezabatu du bere hitzalditik”), EiTB 13 (adib.: “litekeena da hiru alderdiek ETAren amaiera bideratzeko bide orri baten moduko agiria sinatzea”), Jakin 2 (adib.: “Europako Kontseiluaren bide orriari jarraituz azkenaldian izaten ari den joera”), Argia 5 (adib.: “Estatuko ordezkaria den prefetak herrien arteko kooperazio eskema berria finkatu beharko du, gobernuak argi utzi duen bide orria segituz”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bide(-)orri : Berria 13 (adib.: “Diputatuen kongresuak onartutakoa da bide orri bakarra”, “Horretaz gain, Zapaterok «bide-orri» bat, «errepide mapa» bat omen dauka”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: bide orri. Zenbait prozesu politikotan, jarraibideak zehazteko plana. PSE-EEk ez du onartuko Jaurlaritzak bere bide orria inposatu nahi izatea.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es hoja de ruta / fr feuille de route: Elhuyar: bide-orri, ibilbide-orri / Nolaerran: bide orri / Zehazki: bide(ko) orri; errepide mapa / Labayru: ibilbide-/bidaia-orri / Adorez5000: bidatz-orri.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta premia dago.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa bide sarreran.

LBeh (2014-04-03): bide-segurtasun 35: Consumer 5 (adib.: “isunen zati bat -%30 arte- jaitsi egin ahal izango da arau-hausleak bide-segurtasunaren arloko portaerari buruzko ikastaro bat edo trafiko istripuen ondorioei buruz jabetzeko moduluak egiten baditu”), EiTB 28 (adib.: “Herrizaingo Sailak larunbaterako Arabako errepide batzuetan ETAko presoen eskubideak aldarrikatzeko iragarrita zeuden lau kontzentrazio debekatu ditu, bide-segurtasuna arriskuan jarriko zutelakoan”), Argia (“legedian izandako aldaketek eragin dute bide-segurtasunarekin zerikusia dauzkaten arau-hauste asko delitutzat hartzea orain, lehen ez bezala”), DiarioVasco (“Udaltzaintzak parte-hartzaileek segurtasun osoz parte hartu dezaten beharrezkoak diren bide-segurtasuneko neurriak hartuko ditu”); bide segurtasun 80: Consumer 5 (adib.: “zahartzen denak berdin-berdin errespeta ditzakeela bide segurtasuneko printzipiorik oinarrizkoenak”), Berria 20 (adib.: “Bigarren saria bide segurtasunerako ekimen bati eman diote”), EiTB 54 (adib.: “Agenteek bide segurtasunaren kontrako delitua egotzita atxilotu dute”), Jakin (“Gizarteak bide segurtasuna irakatsi die umeei”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bide(-)segurtasun 14: Berria 13 (“zahartzen denak berdin-berdin errespeta ditzakeela bide segurtasuneko printzipiorik oinarrizkoenak”, “Eusko Jaurlaritza eta foru aldundiak bide segurtasuna bermatzera behartuak daudela gaineratzen du”), Herria (“Jakinarazi nahi nauzueke Bide segurtasunari buruzko bideo bat atera dela”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es seguridad vial / fr sécurité routière: Elhuyar: bideko segurtasun (adib.) / Nolaerran: bide-segurtasun / Zehazki: errepideko segurtasun / Labayru: - / Adorez5000: bide-segurtasun.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta premia dago.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa bide sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDEA (BIDE BAT, etc.) ERAMAN, BIDEA EROAN. Llevar, seguir un camino (sdos. prop. y fig.). Bide makhurra daramala. Ax 46 (V 29). Bide berri daroate. O Po 63. Bizkitartean bazihoan Jesus hiriz hiri eta herriz herri irakasten zuela eta Jerusalemeko bidea zaramala. He Lc 13, 22 (Lç bidea egin). Ango beren lanak egin ta beren itxerako bidea daramatela. Mb IArg I 163. Kondenazioko bidea zeramala. Cb Eg II 188. Nonbre xumea salbatzen da, har zazu beraz hek daramaten bidea. Brtc 144. Zerurako bidea daramanak, aunatu ez dedin, kontuz artzen ditu Sakramentuak. AA III 292. Ona izateko bidia daroian edo ez. fB Ic III 329. Eurak eruan eben zerurako bidetik ibilteko. Astar II 54. Jesusek zeraman bidean. Lard 429. [Jainkoak] zaintzen banau orai deramadan bidean. Dv Gen 28, 20 (Ur daramadan bidean; Ol, Ker egiten dudan (dodan) bidean, Bibl noan bide huntan). Utzirik ibaian ala kupida gabe bezela, Santuak ekin zion zeraman bidiari berriro. Bv AsL 206. Adalbaldok eroan eban bidea bera. Ag AL 59. Besteak eroan eben bidea. Echta Jos 203. Aizeak zeraman bidean [...] irakurtzen zuan urrengo egunerako giroa. Ag G 4. Eta ik, ze bide daruak? Kk Ab I 13. Eriotz aurreko gauean eraman zuen bide beraz. Inza Azalp 77. Euskalerria ez da osotara il, baiño ba derama bide. Or SCruz 8. --To, Pello, nun haila? Auritzeat? --Ba, hik ere bide bera deramak. Zub 41. Bata ta bestea daramakiten bideak arrapatuko ditu. Lab EEguna 92. Gure "Euskaltzaleak" oraindik aren aunditasunetik urrutitxo dago, baña bide berbera daramaki. Ldi IL 169. Yerusalem alderako bidea zeramalako. Ir YKBiz 260. Ugazabak salneurri-gañak goratu ta ugaritu egiten dabez, eta onelan baztarrak guztiak irabazi ta eskuratzeko bidea daroe. Eguzk GizAuz 61. Zoroetxerako bidia daroia. SM Zirik 67. Irungo bidea zeramaten. Anab Poli 120. Gizarteak ba-darama bere bidea. Vill Jaink 171. Benta bat ikusi zuan berak zeraman bidetik urruti gabe. Berron Kijote 45.

bidea eraman 13: Berria 9 (“Ehuneko horrek goranzko bidea darama krisialdi ekonomikoa hasi zenetik, 2008an %6,8koa baitzen”), EiTB 2 (“Marka guztiak hausteko bidea daramate”), Argia 2 (2 Bestalde, torturak beherako bidea zeraman, harik eta George Bushek terrorismoaren aurkako gerra indarrean jarri zuen arte”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bidea eraman 14: Berria 7 (“Aurtean, antzeko bidea darama”), Iñaki Iñurrieta (“Gauzek beren bidea zeramaten, eta ez inork ez ezerk geraraz zezakeen halabeharraren martxa”), Xabier Mendiguren Elizegi (“Handik aterata, askori sumatzen nien norako bidea zeramaten, eta harainoko denbora galdu nahi ez zuen presati batek halaxe esan zidan behin”), Patxi Ezkiaga (“Egingo du bai - Santxok berriro -; aieneka horretan, hilabete osoan eten-gabe aritzeko bidea darama eta”), Josu Zabaleta (“Purak eta Ernestinak negargarrizko bidea zeramaten”), Koro Navarro (“Historiara lehen kapitulura ere iritsi gabe pasatzeko bidea zeraman maite-kontu hark, eta horra botikari baten semeak irtenbidea eman”), Joxemari Urteaga (“Urteak bere bidea zeraman”), Patziku Perurena (“Gizarte osoak kontrako bidea baitarama”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia; azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bide sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDEA (BIDE BAT, etc.) HARTU. Tomar un camino; seguir un procedimiento. "Encaminarse [...] bidea artu" Lar. "Rauta, tomar la rauta, bidea artu" Lar y Añ. "Bide hori hartu dute (BN-arb)" Gte Erd 31. v. BIDEAK HARTU (b); Cf. BIDE HARTU. Asi zan bere bidea arzaiten. Lazarraga 1151v. Bat bederak ikhas beza Iainkoaren legea / Iakin faltaz har eztezan ezkerreko bidea. EZ Man I 8. Zer izanen da orai nitzaz? Zer bide hartuko othe dut? Salbatuko othe naiz? Ax 558s (V 357). Zeren nahi eztuen bekatuaren okasionetik ihes egin, eta bere bizitzearen oneratzeko behar den bidea hartu. SP Phil 25. Zeure loriara, handik / Hartu duzu bidea. Arg DevB 124s. Nor nola gobernatzen baita gaztean, hala komuntzki egiten ohi dela zahartzean-ere, orduan hartzen duen bidea, plegua, eta usantza edukitzen du gerorat-ere. ES 181. Ni naiz zuk hartu behar duzun bidea. Ch III 56, 1 (SP iarraiki behar zaizkon bidea). Beren bidea arzean edo bidez zebilzala. Mb IArg I 220. Galdegin zuen zein zen hark hartu zuen bidea; higan zen bere astoaren gainerat, eta eman zen haren ondoan. Lg I 344. Enganatzea liteke, bertze bide bat harturik saindu izaterat pretenitzea. Mih 109. Nonbre xumea salbatzen da, har zazu beraz hek daramaten bidea. Brtc 144. Ez esan zein bide artu dedan. VMg 66. Itsuak eta gorrak Zerurako bidea artzeko. AA I 420. Hartu nuen Jurdaingo hibaiarat zaraman bidea. MarIl 75. Jainkoak beste bide bat artu zuen, zentzatzen ote ziran ikusteko. Lard 122. Bide bera hartu behar da fedean. Hb Egia VIII. Gisua saltzea baino hobeki egin ginezake bertze bide bat hartzea. Dv Lab 187. Mont-Serrateko bidea hartu zuen. Laph 29. Bik artu zuten ipar aldeko bidia, beste bik jo zuten egualdera. Bv AsL 67. Zer bide behar duen hartu porturat heltzeko. Lap 14 (V 9). Beste bide bat arren hartü zien Jüdeatik elkhitzeko. Ip Hil 107. Artu zenduan Bermeora bidea. Echta Jos 125s. Artu zuan berriro erdalerrirako bidea. Ag G 118. Emendik orrerako bidea artuko degu. A Ardi 142. Eskual Herri bat lur arrotzetan / horra non den orai sortu, / zuen bidea horra non duten / bertze jendek nahi hartu. Ox 149. Craura bidea artu zun. Or Mi 87. Duke de Alba deituak ere bide hori hartu zuen, haratekoan beheitikoa eta hunatekoan gainekoa. Zub 126. Landako gizonek ez ikusteko, hartzen du bertze bide bat. Barb Leg 146. Bide baten ordez bestea artzea, ori gizonak euren eskuan euki dabela esatea be. Eguzk GizAuz 47. Zarautzerako bidea artu zun. TAg Uzt 202. Lurra oso solla bada, beste bide bat artu bear dezu. Munita 42. Bertze bide bat hartu zuen orduan Moisek. Itzuli handisko bat bazen hola. Zerb IxtS 41. Iruñera bidea artu eban eguerdi atantxe. Bilbao IpuiB 116. Oinez hartu nuen berriz bidea. JEtchep 110. Okerreko bidea artu eban. Erkiag BatB 97. Agintearen etorkia esplikatzeko, iru bide artu ditezke. Vill Jaink 186. Urrunago joaiteko zer bide hartu behar zuketen ikertzeko denbora. Ardoy SFran 260. Entzulearen gogoa bete nai du, eta ortarako badaki zer bide artu bearra daukan. MMant 34. Berriz borda alderateko bidea hartu nuelarik. Etchebarne 59. Bide au artu ta laster, arresi orren ondotik igarokeran itxaroten egoan. Gerrika 250. Har daitekeen biderik erosoena, noski, beste bat delako. MEIG VIII 103. v. tbn. Cb Eg III 388. Mg PAb 199. Aran SIgn 17. Mok 11. FIr 143. Ir YKBiz 33. TAg Uzt 254. Etxde JJ 190. Mde Pr 237. Anab Poli 121. BEnb NereA 159. Akes Ipiñ 21. Ugalde Iltz 17. Arti Tobera 279. Osk Kurl 168. MAtx Gazt 72. NEtx LBB 49. Berrondo Kijote 63. "Bide-artua (V). 1.º camino o viaje emprendido. 2.º camino elegido" A.

adib: bide1 3 iz. (Esapideetan). Norabaiteko bidea hartu, utzi. Norbaiti bidera irten. Marta bidera atera zitzaion lekuan. Bideari jarraitu. Bidean gelditu ziren bitartean. Itsuari bidea erakusteko. Bakoitzak bide erdia eginik. // 5 iz. Irud. Gaztelaniak ere egokitze horretara heltzeko bere bide berezia izan du. Salbatzeko bidean zarela (edo zaudela). Euskal literatura bide berrietatik abiarazteko. Gaurko eleberrigintzan bide berriak urratzeko. Euren asmo zuzen eta bide onekoak. Nik lehen bidea hartuko nuke, arras ikasientzat ari bagina, baina ez da hori gertatzen; sinpletasunera joko nuke areago, edo bide erdira behintzat. Hirugarren bidea.

bidea hartu 1529.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bidea hartu 750.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bide sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS: bidea hautserazi / EuskHizt: AS: bidea hautsarazi / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bide sarrerari dagokion azpisarrera.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

bidea galarazi.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDEA (BIDE BAT, etc.) IBILI. "Caminar, bidea ibilli" Lar y Añ. Albait ondoen ibilteko Krutze Santa oneetako bidea. Añ EL1 179. Bide lúzea beauzu ibili oráño. LE Ong 24r. Kalbarioko mendira igotzeko Jerusalen guzia ibilli bear zan. Lard 457. Bidiak eta bidiak ibilli ostian. Otx 105. Ainbeste bide ibilli / ditut erriz-erri. Gand Elorri 103. Bide geiena gauez ibilli bearko nuan basamortuan. Anab Aprika 67. Izadiak xede jakin bat izendatzen dio izaki bakoitzari, eta onek bide bat ibilli bear du xede ori irixteko. Vill Jaink 109. Egun bezain bakar ez naiz sekulan aurkitu / hainbeste bide ibili ondoren. Lasa Poem 106. Berriz ibili behar ez ditugun bideen irudia. MIH 288. Bide ibiliak maiz utzi ditu Orixek. MIH 356. Bide ibiliak, betikoak, erosoak eta maldarik gabeak izan ohi dira. MEIG I 197.

bidea ibili 20: Consumer, Berria 14, Euskaltzaindia, Argia 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bidea ibili 15: Berria 7, Karlos Zabala 2, Juan Garzia, Antton Olano, Josu Zabaleta, Imanol Zurutuza, Joan Mari Lekuona, Pako Aristi.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia; azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bide sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDEA (BIDEAK, etc.) ZABALDU. Abrir camino (sdos. prop. y fig.). Bidea zabaltzeko / este ximurtuai. Zav Fab RIEV 1907, 537. Beragaitik ikusten da Gipuzkoako nekazari jendea ari dala aiñ goaltsu, abere mueta au geiagotutzeko bide zuzenak iriki ta zabaltzen. Izt C 176. Uren erditik zabalduko da / bide leor bat beinguan. AB AmaE 61. Egunsentijari bidia zabaltzeko. Altuna 37. Baltsakeriari orrelan bidea idigi ta zabaldu yaken. Eguzk GizAuz 18. Biziak bide berriak zabalduko dizkizu. NEtx Antz 34. Argi-etxetik datorren indarrari bonbillara bidea zabaldu besterik ez dezu egin. MAtx Gazt 22. Bide berriak zabaltzen dituelako. MIH 197.

bidea zabaldu 289: Aizu 5, Deia 11, Elkar 2, Berria 151, EiTB 32, Jakin 19, Karmel, Argia 43, Laneki 3, Erlea 2, DiarioVasco 18.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bidea zabaldu 124: Berria 66, Herria 2, Karlos Zabala, Koro Navarro, Agustin Otsoa, Juan Kruz Igerabide, Anton Garikano, Markos Zapiain, Amaia Lizarralde, Koldo Izagirre, Pako Aristi…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia; azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bide sarreran.