50535 emaitza bilaketarentzat - [9651 - 9700] bistaratzen.

bidea(k) hetsi
dio ad.-lok. Ipar. eta naf. Bidea(k) itxi. Han ez da nehor zure kontra jarriko, ez dizu nehork bidea hetsiko.
bidea(k) huts egin
ad.-lok. Galdu, bidetik atera. Bidea huts eginak, errebelatuak dabiltza. Bideak huts eginik hor-hemen nekatzen diren bidezkoak legez.
bidea(k) ireki
1 ad.-lok. Bide berria egin, bide berriak egin. Ik. bideak ebaki 2; bideak urratu. Haiek ez dakite oihan honetan bidea irekitzeko aizkora baino matxetea hobea dela.
2 ad.-lok. Aurrera egitea ahalbidetu. Zuri bideak irekitzeagatik, Antoniaren gurasoekin hitz egin dugu.
bidea(k) itxi
dio ad.-lok. Igarotzea eragotzi. Orduan Balaamen begiak zabaldu ziren eta ikusi zuen bidea ixten zuen aingerua. Lizardi zenaren denboran bi patroi omen ziren, Jauregi patroia eta Txirrita patroia; gu Txirritarenean edo geldituak gaituzu, baina ez genioke inori biderik itxi nahi.
bidea(k) urratu
1 ad.-lok. Bidea(k) ireki. Askoren izerdiak behar izan ditugu ermita jasotzeko eta bidea urratzeko.
2 ad.-lok. Aurrera egitea ahalbidetu. Materiazko estalki gogorrean barrena, biziak badaki bidea urratzen. Bide berriak urratzen eta zaharrak zabaltzen ari zaizkigun gaurko olerkariak. Aspaldidanik irekirik dauden bideak atzera urratzen ibiltzea alferrik ibiltzea litzateke.
bideak hartu
du ad.-lok. Lortu nahi den helburuaren arabera jokatu. Ik. neurriak hartu 3. Oker hori zuzentzeko bideak hartu nahi izan zituen.

Aztergaia: bideak hartu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH-AS 2017-11-16 Adibide gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDEAK HARTU. a) "Bideak hartzea, prendre les moyens de [..]. Laster har zatzu zure bideak, prenez vite vos précautions, faites promptement vos démarches" Dv. v. BIDEAK EGIN (b). Ez da asko nahi xoillaren izatea; seriozki estudiatu eta hartu behar dire hartako bideak. Mih 88. Bere sabelean ekhartzen duten fruituaren hil-arazteko bideak edo moianak hartzen dituzten. Brtc 62. Etorri leizkion peligroak eta naigabeak aurretik pensatzea, eta eskusatzeko bideak artzea. Gco II 84. [Gurasoen] konseju, ta baiezkoa bagarik ezkontzarako bidiak artzaiten dituezanak. CatLlo 42. Batzarrean bildu ziran, lenbaitlen eskuak egotzi eta galtzeko bideak artzera. Lard 427. Dabidi gatzigatzeko onek bere bideak artu zitzan. Ib. 169. Laborari onak egiten du bethi ongarria nasai; hartarako bideak hartzen ditu. Dv Lab 139. Kondeak, gerrako bere soñekoetatik erantzi zanean, Golori giltza guziak eskatu, eta onek iges egiñ etzezan, bideak ar zitzala Wolfiori agindu. Arr GB 95. Pekatuan barriro ez jausteko diran bideak artu gura ez dituezanakgaitik. Itz Azald 146. Prakerrek [...] burla egin dautsoela uste ixango yok [...], eta edozer ezbiar egiteko bidiak artu leikezak. Kk Ab I 35. Bakotxaren jabetzea aldeztu ta sendetsiaz, gizartean albait ugazaba ta jaberik geien izan daiten be, neurri ta bideak artu bear dabez. Eguzk GizAuz 164. Gizon zuhur bat behar diren bideak hartuko dituena, urthe onetako bihiaren bortzetarik bat gerokotz begiratzeko. Zerb IxtS 27. Behar ditugu bideak hartu populu horren menean atxikitzeko. Ib. 32. Oker ori zuzentzeko bideak artu nai izan zituan. Munita 7. Aien zoriona ta poza ikusteak, nere zoriona nundik sortu ziteken, garbi azaldu zidan: ta artarako bideak artzeko egarria, geitu ta bizitu zait egun auetan. NEtx Nola 33. b) Tomar el camino, tomar el rumbo. v. BIDEA HARTU. Baziakien latin ez eze, geiago ere; ez, egiaz, egaatzeko arrotasunez, ta jakin nai utsez, ta bai bideak artzeko Jaungoikoagana. VMg XVI. Etxerako bideak artzeko asmoetan, eurak egozan mandiotaraiño eldu zanean. Ag AL 127.

adib: bizitu, bizi/bizitu, bizitzen 1 da/du ad. Biziago bihurtu, bizitasuna hartu edo eman. Ik. biziagotu. Lehenengo sua piztu, gero bizitu. Hartarako bideak hartzeko egarria gehitu eta bizitu zait. Haren grina gaiztoak bizitzeko. Urratsa bizitu.

bideak hartu 30: Deia 3, Berria 13, EiTB, Jakin 2, Argia 8, Laneki, DiarioVasco 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bideak hartu 22: Herria, Berria, Marzel Etxehandi, Iñaki Iñurrieta, Patxi Altuna, Iñaki Zabaleta, Jon Muñoz, Antton Olano, Lourdes Oñederra, Patziku Perurena, Iñaki Heras, Xipri Arbelbide.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Egokia eta adibide gisa jasoa dago jada.

Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa gehitzekoa da bide sarreran ere.

bideari ekin
dio ad.-lok. Abiatu. Ik. bideari lotu; bideari eman. Idi edo mando kargatuarekin jai osoan bideari ekitea debekatua dago. Bihar goizean, lehenengo meza entzunda, bideari ekin behar diogu.

Aztergaia: bideari ekin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

ekin aditzaren erabilera arrunt edo librea.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]: 'bideari ekin/lotu: azpisarrera gisa eransteko, maiztasun handikoak dira eta'.

 - [E116]: 'Arrazoi osoa du XK-k. Sartu behar da, bideari ekin-ek adibide pila bat baitu. Eta gauza bera egin beharko litzateke bideari lotu esamoldearekin ere. Biak sartu behar dira, nire ustez'.

 - Erabakia: Erabakia (2005-05-27): 'OK (bide-aren AS)'.

bideari eman
zaio ad.-lok. Bideari ekin. Eman zitzaion, gau hartan berean, bideari.

Aztergaia: bideari eman

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH-AS 2018-01-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDEARI EMAN (G ap. A EY III 257). (Con aux. intrans., bipersonal y, modernamente, unipersonal). "Ponerse en camino" A s.v. eman. Naaman ez zitzaion hain laster eman bideari. Lg I 372. Eman zitzaion, gau hartan berean, bideari. Lg II 120. Hirur erregeak edo magoak, eman zitzaizkon bideari. Ib. 113. Bideari ematen zaizko. Mih 96. Bere-bereala Jerusalenerako bideari eman zitzaion. Lard 467 (v. tbn. 74). Lotsorkerian, uskurki bideari ematen banaiz, ez naiz helduren. Dv LEd 238. Xutituren naiz, eta emanen naiz zure bideari. Ib. 18. San Maore berriz ere eman zen bideari. Jnn SBi 108. Eta Kain eman zen bideari, bidearen gainean bizia galdu arte. Zerb IxtS 12. Berritz bideari eman ziren. Ib. 40. (Aux. trans. tripersonal). Onela gauzak, eman zion berriro bideari. NEtx LBB 188.

bideari eman 6, Berria (“Bideari ematen zaio jakin-minez, eta orrialdez orrialde topatzen ditu animaliak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bideari eman 9: Herria (“Nahiz azken urtetan haütetsiak mintzatzen diren treinbide ala itsasuntziz kamioen iganarazteaz, kolektiboak ikusten dü lehentarzüna bideari emaiten düala... eta ez dü kanbiamenik ikusten logika hortan”), Josu Zabala 3 (2 Eta gaua baino lehen bideari eman zitzaion”), Pello Lizarralde 2 (“Neke keinu bat egin du bideari emateko prest dagoela adierazten duen jarrera hartu baino lehen”), Koldo Biguri 2 (“On Camillok itzultzeko bideari eman zion”), Edurne Elizondo (“Itoizko Koordinakundeak epaitegietako bideari eman dio lehentasuna, eta bide hori oztopa zezakeen edozer bazter uzten saiatu da beti”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia; azpisarrera gisa jasotzekoa bideari ekin, bideari lotu bezala.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bide sarreran.

bideari eutsi
dio ad.-lok. Orain arteko bideari eutsi behar diogu, emaitza onak eman ditu eta. Debekuaren aurrean ezin dela amore eman eta hasitako bideari eutsi egin behar zaiola.
Ohiko lexiak

Aztergaia: bideari eutsi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: UF (IZE+ADI) 2023-02-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

bideari jarraitu
1 dio ad.-lok. Toki batera iristeko bidea hartu edo bide horretatik joan. Eskuinetik datorren bideari jarraitu eta Otegiko txabolara helduko gara.
2 dio ad.-lok. Zerbait lortzeko bidea hartu edo bide horretatik joan. Egin zuen aitortza on bat eta jarraitu zion Zerurako bideari. Iaz abiatutako bideari jarraituz, bigarren aldiz antolatu du Kontseiluak Euskaraz bizi nahi dut film laburren lehiaketa. Bakoitzak bere bideari jarraitzea da onena.

Aztergaia: bideari jarraitu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH-AS 2017-11-16 Adibide gisa onartzekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib 2023-05-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BIDEARI JARRAIKI (JARRAITU, JARRAIO), BIDEA JARRAITU. Seguir el camino. Maledizkione haién gainean: ezen Kainen bideari iarreiki izan zaizkio. Lç Iudae 11. Alan iarraitu bekio bide oneri. "Y siga aquel camino". Cap (ed. 1893), 150. Ni naiz iarraiki behar zaizkon bidea. SP Imit III 56, 1 (Mst jarraiki behar zitzaion bidia; Ch hartu behar duzun bidea). Zuk iduki duzun bideari narraiola. Arg DevB 113. Jesus yarraiki zitzaion bere bideari. Lg II 208. Ze nekez jarraitu zenduan Kalbarioko bidea! Añ EL1 190. Infernuko bideari jarraioko diozue. Gco II 81. Jesusek erakutsi digun Zerurako bideari jarraitzea arreta andiarekin. AA III 455. Zelietarako bide hersiari jarraikitzeko. UskLiB 70. Urtetera joiala Eleisatik bere bidiari jarraituteko goguagaz. Ur MarIl 108. Gurdian sartuta, bere bideari jarraitu zitzaion poz andian. Lard 493. Nik ezin neioket onela bidiari jarrai. Bv AsL 146. Besteak eroan eben bidea jarraittuko ete eben guztiak. Echta Jos 203. Gizona bideari jarraik litekea / Ez balu, hots emaile, Jesusen elhea? Ox 70. Ta guk gure bideari jarraitu bear diogu. Alz Txib 103. Jarraik bitez bideari, heriotzaren beldurrik gabe. Lf Murtuts 51. Bideari jarraitu genion Amontilladoruntz. Mde Pr 112. Gertu naukazu osabaren bidea jarraitzeko. Etxde JJ 129. Eta etxerantzako bideari jarraitu eutson. Bilbao IpuiB 177. Gure errikide Izeta, beste horiek bezala, asitako bideari jarraikiko zaiola gero ere, igurikatzen dugu bihotz bihotzetik. AIr in Izeta DirG 13. Gure sasoia joan zan. Orain zuek jarraitu bearko diozue zarron bideari. NEtx LBB 20. Atseden alditxo bat antxe artuta, aurrerako bideari jarraitu genion berriro. AZink 61. Agurtuaz, jarraitu geuntsan geure bidiari. Gerrika 203. v. tbn. Bideari jarraiki: Ip Hil 121. Bideari jarraitu: VMg 66. JJMg BasEsc 151. Aran SIgn 14. Ag AL 5. TAg Uzt 164. Txill Let 98. Anab Aprika 61. Berron Kijote 65. Bidea jarraitu: Arr May 197. Basarri 118. Gure asaben bideari jarraika. Ag G 365. Ta zarra-zarra asi zan bideari jarrai. Bilbao IpuiB 240.

adib: bide1 3 iz. (Esapideetan). Norabaiteko bidea hartu, utzi. Norbaiti bidera irten. Marta bidera atera zitzaion lekuan. Bideari jarraitu. Bidean gelditu ziren bitartean. Itsuari bidea erakusteko. Bakoitzak bide erdia eginik. // jarraitu1, jarrai/jarraitu, jarraitzen 1 dio ad. (nor osagarririk gabe). Norbaiten edo zerbaiten ondotik joan edo ibili. Ik. jarraiki; segitu. Etxeraino jarraitu dio. Jainkoaren deiari baino emaztearen esanari hobeki jarraitu zion. Urrundik jarraituko diot. Mutilak begiez jarraitzen dio. || Bideari jarraitu. Egin zuen aitortza on bat eta jarraitu zion Zerurako bideari. Aitaren lanbideari jarraituz, zuzenbidea ikasi zuen Bordelen.

bideari jarraitu 260: Aizu 4, Bizkaiko batzar nagusiak, Deia 7, Elhuyar 5, Elkar 4, Consumer 5, Berria 153, EiTB 37, Jakin 5, Karmel 3, Argia 17, Laneki 2, DiarioVasco 17.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bideari jarraitu 149: Berria, Elizen arteko Biblia, Asisko Frantzizko, Iñaki Mendiguren, Luis Elberdin, Patxi Ezkiaga, Pedro Alberdi, Koldo Zuazo, Unai Elorriaga, Ana Urkiza, Juan Luis Zabala, Alberto Barandiaran, Juan Luis Zabala…

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Egokia eta adibide gisa jasoa dago jada.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa da bide sarreran ere.

bideari lotu
zaio ad.-lok. Abiatu. Ik. bideari ekin; bideari eman. Irten ziren Dorronsorotik eta zintzo lotu zitzaizkion bideari.

Aztergaia: bideari lotu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

lotu aditzaren erabilera arrunt edo librea.

bideazko
iz. zah. Bidezkoa, bidaztia.

Aztergaia: bideazko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

bidezkoa, bidaztia.

bidebanatze
iz. Bidegurutzea. Gora egiten du bideak, bidebanatze batera iritsi arte.

Aztergaia: bidebanatze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
bideberri
iz. Errepidea. Bazihoan bideberriaren saihetsetik, beroak setiatua.

Aztergaia: bideberri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

'carretera, camino real, grand'route, route nationale' adierakoak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

bide(-)berri (eta barri) 16: B 8 (A BGuzur 2, Akes Ipiña 6), G 3 (A Ardi, Or SCruz, Munita), IE 4 (Barb Sup, Izeta DirG, JEtchep, Zerb Azk), EB 1 (Mde HaurB); bideberri (eta bidebarri): B 3 (Erkiag), IE 1 (Zerb Azk). Eta gainera Noe, EGAlm 1904, Zerb Herr 1958; bide(-)erreal 6: B 2 (Añ GGero, Erkiag BatB), G 2 (Aran SIgn, Urruz Zer), IE 2 (Ax, LE Prog). Eta Cb EBO; bide (h)andi 16: G 6 (Izt C), IE 9 (Lg, Bordel, Laph, HU Aurp, JEtchep 2, Mde Pr 3), ZuAm 1 (Etch). Eta Volt, IPrad EEs 1915; bide zabal : SP Imit, Ag G 2, EEs 1915, Bera EEs 1915, IPrad EEs 1915, Kk Ab 3, Zub, Markiegi in Ldi IL, Goen Y 1934, TAg Uzt, Zait 2, Munita 2, Anab 2, Erkiag 3, EgutAr 1959, Ugalde Iltz, Osk Kurl, Gand Elorri, Vill Jaink.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bideberri 7 aldiz ageri da, IE-EB (M. Erdozainzi 2, P. Saragüeta, Satr 3, Etxde); bide zabal 2 (I. Omaetxebarria, EAEg 1936); bidetxabal 2 (Euzkadi 1919); bidezabal 4: B (Erkiag), G 3 (B. Gerra, MItziar, TAg Uzt).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm: bide zabal 1 (gran vía); AB50: bidezabal 1 (autopista). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

beste hiztegietan jaso dutena: bideberri : EuskHizt (bide-berri: errepide), Casve EF (grand'route), HaizeG BF (route nationale), Lh DBF (grand'route), DRA (bidebarri: carretera, camino real), PMuj DVC (bide-barri, bide-berri: carretera); bidehandi : EuskHizt (bide-handi: errepide), Casve EF (route nationale), Lh DBF (route royale, impériale, des départements), DRA (camino real); bidezabal : EuskHizt (bide-zabal: errepide), DRA (bide-zabal: camino real, carretera), PMuj DVC (carretera, camino real). Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) carretera / camino real formen ordainak: HiruMila: errepide, galtzada, kamino / ø // ElhHizt: errepide / errege-bide // Lur EG/CE: errepide / ø // PMuj DCV: (camino real, ancho) errege-bide, gurdi-bide, auto-bide, orga-bide, bide-zabal, bide-berri / bide-zabal, errege-bide; b) grand'route, route nationale formen ordainak: Lur EF/FE: (route) errepide // Casve FE: ø / erregebide, bidehandi, bidenausi // HaizeG FB: bide-berri, bide-handi / errege-bide.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS: bide-berri / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-berri.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

errepidea.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]: 'bideberri: ez ote genuke hitz hau, autovía moduan bultzatu beharko? Errepideari alferreko konkurrentzia egingo dio, aldamenean erdarazko autovía esateko autobia irrigarria daukagun bitartean'.

 - [E116]: 'Hala izan daiteke, baina ez dut uste guk holakorik egin dezakegun. Ez hiztegi honetan, behintzat. Badira hainbeste lekukotasun hitz honekin, eta denetan 'errepidea' adierazten da. Guk horren berri eman behar dugu, esanahia aldatu gabe. Beste kontu bat da bakoitzak nola erabili nahi duen gero. Hori idazleen kontua da, ez Euskaltzaindiarena. Dagoen moduan uztea proposatzen dut'.

 - Erabakia: Erabakia (2005-05-27): 'OK'.

bidegabe
1 iz. Bidezko denaren, zuzentasunaren edo inoren eskubidearen kontrako egitea. Ik. bidegabekeria. Zuzenari bidegabe egiten diona. Bidegabe egiten niola iruditu zitzaidan barre ez eginaz. Hainbeste bidegabe egin dizkidatenei barkatuz. Halakoak erlijioari bidegabe handia egiten diola. Haren izen onari egin zaizkion bidegabeak. Ikusi eta nozitu behar izan dituzten bidegabeak. Gaiztakeriak eta bidegabeak pairatuz.
2 iz. Ipar. Kaltea. Gezurra on da bidegaberik egiten ez duenean. Logikari bidegabe egin behar zaionean, seinale da oinarritzat jarritako sustraiak ez zirela egokiak.
3 adj. Zuzengabea, bidegabekoa; desegokia. Salerosi eta tratu okerren eta bidegabeenak. Bekatuak ondo ez agertzeko ematen diren aitzakia bidegabeak.
4 adb. Bidegabekeriaz, bidegabeki. Bidez ala bidegabe, hori ez dakit. Bidegabe zigortuak. Zein bidegabe hil zuten ikusirik. Salaketa bidegabe egiten duenak. Bidegabe kendutako ondasunak.

Aztergaia: bidegabe

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz. eta izond. / AS: bidegabeko.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: bidegabez .

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

bidegabeko

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz. eta izond.

bidegabekeria
iz. Bidegabea, bidegabeko egintza. Ik. zuzengabekeria. Bidegabekeriak barkatzen. Anaiaren bidegabekeria guztiak ahazturik. Bidegabekeria handia egin ziotela. Errugabeei egiten zaizkien bidegabekerien ordaintzailea. Diruaren truke bidegabekeria asko egiten zituzten. Beldur naiz ez ote dudan bidegabekeriaren bat esango. Hobe ondasun gutxi zuzentasunez, irabazi handiak bidegabekeriaz baino.

Aztergaia: bidegabekeria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
bidegabeki
adb. Bidegabekeriaz, bidegabe. Bidegabeki iraindu. Arrazoiaren kontra eta bidegabeki haserretzea. Askok uste izan dute, bidegabeki, liburu hura bere aitak egina zela.

Aztergaia: bidegabeki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
bidegabeko
adj. Bidegabea. Bidegabeko irabaziak, eskaerak, legeak. Ez zin bidegabekorik egitea. Nire bidegabeko poz guztiak.
Loturak

Aztergaia: bidegabeko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

bidegabetu, bidegabe/bidegabetu, bidegabetzen
da/du ad. g. er. Bidea galdu.

Aztergaia: bidegabetu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:35 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

bidegabe(tu), bidegabetzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

da/du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

bidea galdu.

bidegabez
adb. Bidegabe, bidegabeki. Besteren ondasunak zuzenkontra edo bidegabez nahi izatea. Inori zerbait bidegabez kendu badiot, lau halako bihurtzen diot.
Loturak

Aztergaia: bidegabez

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bidegabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

bidegabeki.

bidegabeztatu, bidegabezta, bidegabeztatzen
du ad. g. er. Iraindu.

Aztergaia: bidegabeztatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bidegabezta, bidegabeztatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

iraindu.

bidegile
1 iz. Bideak egiten edo konpontzen dituen pertsona. Beasain-Altsasu trenbidea egiteko hainbat zubi jaso eta tunel zulatu behar zenez, mendiko lan gogor horretan Alpeetan trebatuak ziren bidegile italiarrak ekarri behar izan zituzten.
2 iz. Bidea irekitzen edo erakusten duen pertsona. Ik. gidari. Karlos Santamaria gure bidegile eta bakegile paregabea.

Aztergaia: bidegile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K204]: "bideak egiten dituen enpresa [Lhande-renetik hartu ditut...]" (1995-03-03)

bidegintza
iz. Bideak egitea; bidegilearen lanbidea. Zerbaitetan iaioak izan baziren erromatarrak, bidegintzan izan ziren iaioak eta trebeak.

Aztergaia: bidegintza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

bidegorri
iz. Bereziki bizikletentzat prestaturiko bidea. Lau kilometroko bidegorria egingo dute Loiolako auzoa Bizkaia pasealekuarekin lotzeko. Bidegorria hiriaz haratago luzatzeko asmoa dute.

Aztergaia: bidegorri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z6:LBeh 2013-09-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2013-06-10): bidegorri 254: Deia, Consumer 74, Berria 47, Argia 41, DiarioVasco 46; bide gorri 11: Consumer, Berria 5, Argia, DiarioVasco 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bidegorri 14: Berria 8, Patxi Zubizarreta 3, Joxerra Garzia, Karlos Linazasoro, Iñigo Aranbarri; bide gorri 9: Berria 3, Piarres Aintziart 2, Aurelia Arkotxa 2, Ana Urkiza, Aingeru Epaltza.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: bidegorri. Bizikletetarako bidea.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es carril bici / fr piste cyclable: Elhuyar: - / Nolaerran: bizikleta bide / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: bidegorri.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm: es carril bici; fr piste cyclable; eu bidegorri; en bicycle lane.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria hedatua da, eta zaharrarekin batera onartzekoa

Eratorri-konposatu berria, baina oso hedatua Hegoaldean.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Forma baten adiera(k)

Bizikletetarako bidea.

bidegurutze
1 iz. Zenbait bide gurutzatzen diren gunea. Ik. bidebanatze. Bidegurutzeetara zoazte. San Joan suak ere bidegurutzeetan pizten dira. Aspertu egiten dute maiz bide zuzen eta zabalek: bihurgune ezkutuak nahi ditu, ustekabeko bidegurutzeak.
2 iz. Zein aterabide hartu jakiten ez den une larria. Euskaldungoa bidegurutze batean aurkitu den bakoitzean.

Aztergaia: bidegurutze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1993-01-27 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Documentado en autores tanto septentrionales como meridionales (...); las formas en bida- apenas aparecen en los textos. En DFrec hay 9 ejs. de bidegurutze"

Bestelakoak
Jatorrizko forma

eskuzko bidegurutze

Forma nagusia da alde eta aldi guztietan
bidekari
1 adj. Ipar. Ibiltaria. Zaldi txikiak, baina azkarrak eta bidekari onak. Bidekari izugarriak, mendietako ehiztariak.
2 iz. Ipar. Bidaztia, bidezkoa. Ontziko bidekari guztiak ito ziren.

Aztergaia: bidekari

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

bideko1
iz. Biderako hartzen den gauza, bereziki jatekoa. Ez dezazuela deus eraman bidekotzat.
bidelagun
iz. Norbaiti bidean lagun egiten dion pertsona edo gauza. Ik. bidaide. Bere semea zuela bidelagun. Munduan gure bidelagun izateko. Bidelagun harturik zeruko argia. Kristau ikasbide zabal baten irudiko da, anitz gertari eta istorio, zahar eta berri, dituela bidelagun.

Aztergaia: bidelagun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Azpisarrera gisa onartzekoa
bidelapur
iz. Bidez dabilenari ebasten dion lapurra. Ik. mandil; manduler. Iztueta bidelapur izan omen zen.

Aztergaia: bidelapur

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Azpisarrera gisa onartzekoa
bidelapurreta
iz. Bidelapurren ekintza. Euskal Herrian indarrean zegoen maiorazko sistemak ere lagundu zuen bidelapurreta zabaltzen.
bidelari
iz. Erdialdeko Amerikako eta Ipar Amerikako lurralde lehorretan bizi den hegazti hego-motza, burugainean lumazko mototsa duena, hegalari traketsa eta lasterkari trebea dena (Geococcyx californianus). Marrazki bizidunen bidez egin zen ezaguna bidelaria.

Aztergaia: bidelari

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh60 2020-07-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

bidelari (L-sar, BN-lab ap. AtSac 49 ), bidalari. Viajero. v. bidari . Basalurrez bidalari / kê urdiña ba-dut nabari, / ai nire poza! uraxe baita / gizalur-ezagungarri. Ldi UO 16. Isil ibilli zaigu gure bidelari; / ez da ain ixil ibiltzen airean egazti. Or Eus 130. Arren enetxoek, arrotz eta bidelari zeratenez, aldegizute animaren aurka gudan ari dan aragi-irritsetik. (1 Petr 2, 11) Or MB 451s (IBk bidelari; Lç bideazko, He bideante, TB piaiant, Dv bideant, Ol bidazti). Arkitu zuten bada gure bidelaria, ta begitarte gozoa egiñik esan zioten beren gogoa, erriraño ta etxeraño laguntzeko. Manzi GPatroi 128.

bidelari 60 (askotan mintzalagunei dagokie: bidelariak eta bidelagunak): Aizu 11, Argia 18, Berria 4, Deia 3, DiarioVasco 4, Elhuyar 4, Goiena 6, HABE 5, Jakin, Uztarria 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bidelari 1, Asisko Frantzizko.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: bidelari (correcaminos; Biol.).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, jasotzekoa.

bidenabar
1 adb. Beste zerbaitek ematen duen aukera baliatuz. Ik. bide batez. Anton. berariaz. Etxera bazoaz, eraman ezazu bidenabar zama hori. Bidenabar aipatua, esana. Hona orduko eta noiznahiko soziologia —eta bidenabar kondaira— aztertzeko bide berria.
2 adb. Iragaitzaz. Ez gaude hemen egotez, baizik bidenabar.

Aztergaia: bidenabar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:08 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
bideo
1 iz. Irudiak eta hotsak batera grabatzen dituen prozedura elektronikoa.
2 iz. Bideoz eginiko grabazioa.

Aztergaia: bideo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:08 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: bideo-joko .

bideo grabazio, bideo-grabazio
iz. Gaixoei tratu txarrak ematen dizkietela erakusten duen bideo grabazio bat atera dute argitara. Ertzaintzaren polizia-etxeetan bideo-grabazioak ezartzeko protokoloa onar dadin eskatzen dugu.

Aztergaia: bideo-grabazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh32 2023-10-10 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 45 (Aizu 2, Argia 4, Berria 12, DiarioVasco 1, Elhuyar 1, Elkar 7, Consumer 1, Euskaltzaindia 1, Goiena 1, HABE 1, Laneki 4, UEU 10); ETC 230

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: enregistrement vidéo/magnétique bideo grabaketa/ grabaketa magnetiko.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

bideoblog
iz. Blog mota, autore batek edo batek baino gehiagok argitaraturiko bideoklipak kronologikoki antolatuz osatzen dena. Internet, blogak eta ikus-entzunezkoak zaletasun nagusitzat dituztenen eskutik iritsi ziren bideoblogak.

Aztergaia: bideoblog

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-06-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2014-04-03): bideoblog 42: Berria 27 (adib.: “Internet sarietan bideoblogik onenaren saria eman diote Lost in Bilbao ekimenari”), EiTB 10 (adib.: “Haritz Rodriguez kazetari eta bidaiazale donostiarrak bidaien bideoblog berri bat sareratu du”), Argia 5 (adib.: “ondorengo zerbitzuak ere eskaintzen ditu: ekitaldien jarraipen informatiboa, idatzizko erreportajeak, webgune eta bideoblogen diseinua, iragarkiak kontratatzeko edo Tokitan.tv-ko bideoen babesle bilakatzeko aukera, sare sozialen kudeaketa, eta, leku, ekimen edo jardunaldi bat sustatzeko abagunea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu bideoblog formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: bideo. Bideoaren munduari buruzko beste hitz batzuk. Atariko bideo (bideo atezain*), bideo arte, bideoblog, bideo joko, bideo konferentzia, bideo sorkuntza, bideofono (bideotelefono*), bideokamera, bideokasete, bideoklip, bideoklub, bideokontsola, bideoteka, bideozaintza, bideozale.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es videoblog / fr blog vidéo: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Lantaldearen irizpideak
Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

bideogintza
iz. Bideoak egitea; bideo industria. Bideogintzan aritu izan da azken urteotan. Mundu osoan egiten den argazkigintza eta bideogintza garaikidea ezagutzeko aukera eskainiko du Dfotok, 41 galeriak aurkeztutako 350 artistaren lanen bitartez.

Aztergaia: bideogintza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2016-11-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2016-10-26): bideogintza 37: Laneki (“pintura, eskultura, argazkigintza, bideogintza, musika, kantua, dantza eta antzerkigintza”), Elhuyar (“Arlo zibilean ere gero eta gehiago erabiltzen dira, zainketa-lanak egiteko, lursailak neurtzeko, argazkigintza eta bideogintzarako eta abarretarako”), Berria 25 (adib.: “30 minutuko iraupena du eta Lehizepes Ekoizpenak bideogintza enpresak egin du Oiartzungo Udalaren mandatuz”), EiTB 2, Argia 8.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bideogintza 20: Berria 19, Josu Zabaleta.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu bideogintza formarik.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ondo eratua, eta hedatua.

bideojoko
1 iz. Joko elektronikoa, telebista-pantaila eta kidekoetan bistaratzen dena. Gazteek komunikabideetan eta bideojokoetan indarkeria besterik ez dute ikusten.
2 iz. Joko elektroniko hori daukan euskarria edo fitxategia. Hamaika bideojoko du bere gelako ordenagailuan.
bideokamera
iz. Irudi eta soinuak, seinale elektriko bihurtuz, grabatzen dituen kamera. Alemaniarraren begiak eta haren bideokamera herrien eraistearen lekuko izan ziren iaz.

Aztergaia: bideokamera

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

PUrib: "bideokamera / videokamera".

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-kamera.

bideokasete
iz. Irudiak eta hotsak batera grabatzen dituen zerrenda magnetikoa. Legez kanpo kopiatutako CD edo bideokaseteak.

Aztergaia: bideokasete

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "bideokaset: [nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

bideoklip
iz. Bideoz eginiko film laburra, kanta edo kideko musika-lan bat ezagutzera emateko, soinu horrekin eta lagungarri diren irudiekin egiten dena. Hogeita zazpi abesti eta hamahiru bideoklip biltzen ditu lan horrek.

Aztergaia: bideoklip

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

EEgunk.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-klip.

bideoklub
iz. Filmen eta kidekoen bideokaseteak edo DVDak alokatzen edo saltzen diren denda. Zure amak esan dit Haizeak eramana ekarriko zidala bideoklubetik.

Aztergaia: bideoklub

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-klub.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

bideokonferentzia
iz. Telekomunikazio sare baten bidez, toki berean ez dauden bi pertsona edo gehiagoren artean egiten den bilera edo hizketaldia, batak bestea ikusteko eta entzuteko aukera ematen duena. Uhartera iristea zaila dutela eta, Aucklanden eman zuten testigantza emakume horiek, eta epaileak bideokonferentzia bidez jarraitu zuen.

Aztergaia: bideokonferentzia

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-06-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2014-04-03): bideokonferentzia 73: AEK (“GPS aplikazioak, multimedia irakurgailuak, bideokonferentzia aplikazioak, mahaigaineko zein sakelako sistema eragileak...”), Elhuyar (“Nik behintzat oso praktikoa deritzot AEBko Ipar Carolinako ikertzaile batzuek egin duten 3D bideokonferentziaren demoari”), Consumer 11 (adib.: “Samsung-ek bideokonferentzia eskaintzen du”), Berria 24 (adib.: “aretoaren barnean zeuden 250 lagunez gain, bertze 150ek kanpoan gelditu behar izan dute bideokonferentzia bitartez eztabaida jarraitzen”), EiTB 35 (adib.: “Nudistatik 30 bat metrotara zegoen bi adingabeen amak Madriletik egindako bideokonferentziaren bidez azaldu duenez, Haizearen Orrazira heldu zirenean agenteek gizona jada atxilotu zuten”), Argia (“Astebete geroago alderdiaren idazkari nagusia izan zen, bideokonferentzia bidez, israeldarrei abisua luzatu ziena”); bideo konferentzia 18: Berria 17 (adib.: “Bideo konferentziaz egiteko prest agertu zen auzitegia”), EiTB (“Aita Santuak ere parte hartu du, bideo konferentzia bidez”); bideo hitzaldi 1: Berria (“Gaur xake txapelketa egingo dute eta ostegunean bideo hitzaldi bat.”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bideokonferentzia 11, Berria (adib.: “1.200 metro koadroko lokala teknologiarik modernoenarekin horniturik dago: prestakuntzarako gelak, auditorioa, liburutegia eta bideokonferentzia aretoa daude bertan”); bideo konferentzia 16, Berria (adib.: “Bideo konferentzia, Internet eta telebista erabilita herritarren bizi-kalitatean eragin daitekeela esan dute agintariek”); bideohitzaldi 3: Unibertsitatea eta euskal gizartea gaur; bideo-hitzaldi 1: Iñaki Heras.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: bideo konferentzia.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es videoconferencia / fr vidéoconférence: Elhuyar: bideokonferentzia / Nolaerran: bideokonferentzia / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -

Lantaldearen irizpideak
Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa. Baina konferentzia sarreran adiera hau gehitu beharko litzateke (‘hitzaldia, hizketaldia’, OEHren bidetik).

bideokontsola
iz. Gailu elektronikoa, pantaila barne duena edo kanpoko pantaila batera konektatzen dena, bideojokoetan aritzeko erabiltzen dena. Etxean erabiltzen ez diren bideokontsolak bildu nahi dituzte ospitaleetako haurren onkologia guneetara eramateko.

Aztergaia: bideokontsola

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-06-10 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh54 2020-12-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2014-04-03): bideokontsola 42: Consumer (“Espainiako haur asko Erregeek ekarri dieten bideokontsolan jolasei begira, adi-adi dabiltza aspaldi honetan”), Berria 25 (adib.: “Play moduan ezagunak dira Microsoften Xboxek edota Sonyren Playstationek osatzen duten bideokontsola sorta guztia”), EiTB 15 (adib.: “Aginterik gabe maneiatzen den bideokontsola atera du Microsoftek”), Jakin (“aisia zein kulturakoak (iPhone, iPod, bideokontsolak)”); bideo(-)kontsola 166: Aizu 3, Berria 10 (adib.: “iPodean erabiltzeaz gain, Microsoft Zune-an, DVD eramangarrietan, bideo kontsoletan, Nokia N95 sakelako telefonoan eta Samsung etxeko zenbait sakelakotan ere erabil zitezkeen”), EiTB 111 (adib.: “Sony konpainia japoniarrak PlayStation 3 bideo kontsolen konexio arazoa automatikoki konpondu dela jakinarazi du”), Argia 3 (“Nik diot, gaztetan, 90eko hamarkadan, gurasoek Atari 2600 bideo kontsola erosi zidatela, beste guztiek Nintendorekin jolasten zuten bitartean”), Elhuyar, Elkar, Consumer 35, Jakin, Laneki. // bideokontsola 54: Argia, Berria 34, EiTB 15, Consumer 2, Jakin, Laneki.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bideo-kontsola 1, Patxi Iturritegi (“Bideo-kontsola on bat, esate baterako, Leirek inondik inora erosten uzten ez didana”). Ez dugu aurkitu bideokontsola formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: bideo. Bideoaren munduari buruzko beste hitz batzuk. Atariko bideo (bideo atezain*), bideo arte, bideoblog, bideo joko, bideo konferentzia, bideo sorkuntza, bideofono (bideotelefono*), bideokamera, bideokasete, bideoklip, bideoklub,bideokontsola, bideoteka, bideozaintza, bideozale.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu bideokontsola formarik.

Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

cf HBL proposatua (2013-09-10): “bideo-kontsola | H: Eratorri-konposatu zuzena, baina pasakorra izan daiteke.”

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu zuzena da, baina zalantzak daude hiztegian jasotzeaz

Eratorri-konposatu zuzena, baina pasakorra izan daitekeela aipatu da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa. Bide batez, bideo(-)joko forma arautuaren grafia berrikustea komeni dela aipatu da, beste guztiak lotuta jaso dira eta. Oraingoz bere horretan uztea erabaki da (bideo(-)joko).

bideoteka
iz. Bideoz eginiko grabazioen bilduma; bilduma hori gordetzen den lekua. Gertaturikoa Nafarroako Parlamentuko bideotekan jasota dago, osoko bilkurako beste pasarteekin batera.

Aztergaia: bideoteka

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

bideotex
iz. Aplikazio interaktiboa, telefono linea baten bitartez, informazioa, orrialdeka antolatua, terminal batean ikusteko moduan zabaltzen duena.

Aztergaia: bideotex

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

bideozaintza
iz. Leku jakin bat urrutitik zaintzeko prestaturiko sistema, bideokamera bitartez leku horretako irudiak jaso eta beste leku batean bistaratzen edo grabatzen dituena. Lau aparkalekutik ia hiruk bideozaintzako kamerak dituzte.

Aztergaia: bideozaintza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2005-05-27
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:005 2002-11-12 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bideozaintza 5, EHAA 1998 (adib.: "Bideozaintza eta Askatasunen Batzordea sortuko da Lege Organikoan dauden printzipioen arabera; eta bideokamera finkoak instalatzeko eta bideokamera eramangarriak erabiltzeko baimenen erregimena garatuko da", "Hamabost egunean behin Bideozaintza eta Askatasunen Batzordeari informazioa ematea bideokamera eramangarrien erabileraz, eta egindako grabazioen euskarria berari igortzea, hori egiteko eskatzen duenean", "Bideozaintza eta Askatasunen Batzordeari txostenak eskatzea bideokamera finko edo eramangarrien bidez lortutako irudi eta soinu grabazioen legezkotasunaz", "Bideozaintza eta Askatasunen Batzordea deritzon aholku-organoa sortuko da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bideo-zaintza : Euskalterm 2 (videovigilancia) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Osaerak zalantza sortzen du

forma horretan eratu da, eta horrela erabili, esku arteko datuen arabera; baina zalantzazkoa da osaeraz: x-zaintza modukoak 'x(-ren) zaintzea' adierakoak dira, ez 'x bidezko zaintzea' adierakoak.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zaintza.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E116]: "lantaldeak zalantzekin utzia. Nik ez nuke aipatuko zalantzak baldin baditugu horren osaeraz".

 - Erabakia: Erabakia (2005-05-27): "sartu".

bider
1 Zerbaiten gertaldi bakoitza adierazteko erabiltzen den hitza. (Zenbatzaile baten eskuinean). (bat zenbatzailearekin ez da erabiltzen (Ik. behin)). Ik. aldiz3. Urtean hiru bider bederen. Zenbat bider egin duzu? Hamar bider. Asko bider aditu badu ere. Nahikoa bider. Ezin konta ahal bider Jaunari eskain dakioke. Hainbeste bider bekatu egin dugula ezaguturik.
2 (Biderkatzaile edo zatitzaile gisa). Hamar bider itsusiagoa da zurea. Hiru bider txikiagoa.
3 mat. Biderketaren ikurra (x); biderketa adierazteko erabiltzen den hitza. 3 bider 7.
Azpisarrerak

Esaera zaharrak

Gaiztoto edo ondo jan, hiru bider edan.

Aztergaia: bider

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau56
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-06-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]: 'bider: adibide moduan edo, erantsi: bi bider, *bider bi ez dela inon esaten nabarmentzeko'.

 - [E116]: 'zaila da informazio hori gure sisteman ematea. Holako zerbait egin beharko genuke, baina ez dut uste orain arte holakorik egin dugun: bider, bi bider, bider bi* e. bi bider. Baina hori da XK-k eman nahi duen informazioa. Nik hola emango nuke'.

 - Erabakia: Erabakia (2005-05-27): 'utzi lehen zegoen moduan'.

bidera atera
zaio ad.-lok. Marta bidera atera zitzaion lekuan. Baserriko txakurra bidera atera zitzaionean. Koldo bidera atera zaio, itxuraz topo eginez.
Ohiko lexiak

Aztergaia: bidera atera

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2023-05-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

bidera irten
zaio ad.-lok. Semea bidera irten zitzaion. Josek soldaduei karabanari bidera irteteko agindu zien, bidaiariak atxilotzeko.
Ohiko lexiak

Aztergaia: bidera irten

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib 2023-05-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Orrialde guztiak:
 

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper