Harremana

    50535 emaitza bilaketarentzat - [9901 - 9950] bistaratzen.

    bihozgabetze
    iz. Bihotza galtzea, adorea kentzea. Zenbat bihozmin noiznahi, zenbat bihozgabetze!
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozgabetze

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -tze.

    bihozkada
    iz. Bihotzak eragindako uste edo egitea. Ik. bihotzaldi. Askotan, bihozkada batek eraginda hartzen dira erabakiak. Bihozkadei uko eginik.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozkada

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
    bihozki
    adb. g. er. Bihotzez.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozki

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    adlag.

    Maiztasuna

    g.er.

    Forma baten adiera(k)

    bihotzez.

    bihozkoi
    adj. g. er. Bihotzondoz egina; zirrara eragiten duena. Ik. hunkigarri. Bertso bihozkoia duela ezpainetan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozkoi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -koi.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihozkor
    adj. g. er. Bihoztia; bihozkoia. Etxeko guztiek atsegin bihozkorrez hartu zuten.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozkor

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:23 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    biozkor 6, B-G (Erkiag Arran, Gand Elorri; Or Mi, JAIraz Bizia 3: -tzk-) eta OEH argitaratuan beste ager. bat (Egieder UrreB: "Illun amaiera, / biozkorra ziñan. / Ta negar zengian / egunan sorreran); biotztasun 2 (Aran SIgn) eta EgutAr 1957 ('cordialidad'); 'hipokresia' adierako bi-bihoztasun 1 (SP Phil).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    B-G-EB dira bi(h)ozkor 8 (Ibarg: arrera b.; Zubk: izakera b.; Zer 1986: itzaldi b.; J.Altuna: azterketa b.; JAIraz Joañixio: besarkada b.; M.K. Garmendia: mezu b.; Jesusen jarraitzaile: oroimen b.; J.A. Arrieta: ongi-etorri b.) eta bi(h)oztasun 3 (S. Muniategi, J. Artola 2).

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    bihozkor : DFrec 1 ("baserria gai bihozkor bezain eztabaidakorra dugu") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Beste hiztegiak: bi-bihotztasun : DRA; biozkor : PMuj DVC (cariñoso, afectuoso, amoroso, cordial) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -kor.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihozmin
    iz. Nahigabea, atsekabea. Atsegin eta bihozminak. Baina zuek uste baino bihozmin gehiago ematen digu itsasoak. Donostiako liberalak ere, Lasalak espantuz eta bihozminez bere kaltean ikusi zituen foruzale bihurtzen. Ene bihozminen gozagarritzat.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihozmin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:11 1993-12-30 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    bi(h)ozmin : CatS; Ip Hil; HU Aurp; A Ardi VII; Or Mi; FIr; TAg Uzt; Or Poem; Or Aitork; Larre in Xa Odol; bi(h)otzmin : EZ Noel; Ax; O Po; Arg DevB; Tt Onsa; FPrS; Bp I; ES; Ch III 48; He Gudu; Mst III 4; Mih; Lg I; Monho; Añ EL; Añ CatAN; Añ NekeA; Dh; UskLib; Jaur; Bordel; Etch; Arch Fab; Hb Esk; Dv LEd; Hb Egia; ChantP; Jnn SBi; Arb Igand; Itz Azald; JE Bur; Ox; Mok; Const; Etcham; Barb Leg; Jaukol Y 1933; Ir YKBiz; Or Eus; Iratz; Zerb IxtS; Lf Murtuts; Zait Sof; Zerb Azk; NEtx Nola; Mde HaurB; Etxde JJ; Bilbao IpuiB; JEtchep; Vill Jaink; Zait Plat; Ardoy SFran; Xa Odol; Mattin; Casve SGrazi; MEIG VI

    bihozmindu, bihozmin/bihozmindu, bihozmintzen
    da/du ad. Nahigabetu, atsekabetu. Bihozmindurik joan zen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozmindu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    bihozmindu, bihozmin(du), bihozmintzen. da/du ad.

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    bihozmindu, bihozmin(du), bihozmintzen

    bihozño
    iz. adkor. Bihoztxoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozño

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    bihozpe
    iz. g. er. Bihotza. Lotsazko bi malko ale begietan, amorru beltza bihozpean. Bihozpeko labean egosten zihoakion asmo bat. Pozaldi azkar batek ziztatu zion Liberi bihozpea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozpe

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -pe.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Maiztasuna

    g.er.

    Erabilera-oharrak

    ia beti bihozpean forman ageri da.

    bihoztasun
    iz. g. er. Kemena, adorea; bihozberatasuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihoztasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihozti
    adj. Sentibera, bihozbera; bihotzak eragina. Tarascondarra zen, mardul eta gizandia, baina bihozti eta adiskide on. Hutsik gabeko bertso doietan behin eta berriro itzuri zaion deiadar bihoztia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihozti

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
    bihoztoi
    adj. Batez ere zub. Bihoztuna, ausarta. Arrantzale bihoztoien sorlekua. Aski bihoztoi zara, deus nahi ez duzunik heltzen ez zaizuno.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihoztoi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    erantsiz: izond. Batez ere Zub.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]:  Batez ere Zub. 'bihoztuna, adoretsua' erantsiko lioke.TXP: "Bihoztoi: EArau.... batez ere Zub. Sin. bihoztun".

     - [E116]: "OEHn ikus daitekeenez, batez ere zubereraz erabiltzen da hitz hau, eta hori da lehenbiziko itzulian jarri genuena. Esanahaiaren aldetik 'bihoztun' ere izan daiteke, baina hori bigarren adiera da, testuetan ikus daitekeenez, 'ausarta' esan nahi baitu gehienetan. Zer egin? Edo lehen bezala uzten dugu, informazio gehiago eman gabe, edo bi esanahiak eman behar dira. Zuek ikusi".

     - Erabakia: BAgiria (2000-02-25): dagoen bezala utziko da.Erabakia (2005-06-24): "bihoztoi 'ausarta, bihoztuna' izond. Batez ere Zub.".

    bihoztoiki
    adb. Bipilki, ausarki. Herioa bihoztoiki hartu behar dugu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihoztoiki

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -ki.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    adlag.

    bihoztoitasun
    iz. g. er. Bihoztoia denaren nolakotasuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihoztoitasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihoztoitu, bihoztoi/bihoztoitu, bihoztoitzen
    da/du ad. g. er. Bihoztoi bihurtu. Ik. bihoztundu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihoztoitu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    bihoztoi(tu), bihoztoitzen.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    da/du ad.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihoztu, bihotz/bihoztu, bihozten
    da/du ad. g. er. Bihotz eman edo hartu. Ik. animatu; adoretu. Bihozten naute horrelako bihozberatasunezko hitz eztiek.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihoztu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

    bihotz/bihoztu, bihozten.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    du ad.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihoztun
    1 adj. Adoretsua, zernahi egiteko bihotz duena. Ik. bihoztoi. Euskaltzale kartsu bezain gogo-zabal, burutsu bezain bihoztun. Gudaririk bihoztunenak. Bihoztun bezain buru-argi agertzen dela. Koldarra ehun bider hiltzen da; bihoztunak, ordea, ez du heriotza behin baino dastatzen.
    2 adj. Bihotz onekoa, eskuzabala. Gizon bihoztun hari esker, hiru egunez haren etxolan egon ondoan, berriz abiatu nintzen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihoztun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    "Bihotzdun es la grafía más frecuente. Bihozdun se encuentra en Hiribarren, Duvoisin y en unos pocos autores del Norte y del Sur del siglo XX. Bihoztun es empleado por Lardizabal y por algunos autores meridionales de este siglo"

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    bi(h)otzdun : 7 ager. (B: 2, G 1; IE: 3; EB: 1); bi(h)oztun : 5 ager. (G: 4; EB: 1)

    Informazio osagarria
    Lexemen erregulartasuna

    -tz+d-

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E124]: "kasu berean dago bihoztxo/-txutxikikaria, Bizkaian behintzat erabilia. Esan behintzat bi-hoz-txu esaten da. Adibide gisa honen grafia ere finkatu beharko genuke. Arazo berbera gertatzen da ikatz, ardatz moduko hitzekin -tzat atzizkia hartzean: ikaztzat, ardaztzat" (1995-01-25)

     - [E302]:  bihozbera eta bihozgabe badira, zergatik ez bihozdun?" (1994-07-22)

    bihoztundu, bihoztun/bihoztundu, bihoztuntzen
    da/du ad. g. er. Bihoztun bihurtu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihoztundu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    bihoztun(du), bihoztuntzen.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    da/du ad.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihoztxo
    iz. adkor. Bihotza. Ik. bihozño.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihoztxo

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    bihur
    1 iz. Bilurra.
    2 adj. Bihurria.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihur

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1993-12-30 Bigarren mailan onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    1 iz. 'bilurra'. 2 izond. h. bihurri.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond. Ik. hobestekoa den bihurri

    bihurbide
    iz. g. er. Itzulbidea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurbide

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -bide.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Maiztasuna

    g.er.

    Forma baten adiera(k)

    itzulbidea.

    bihurdika
    iz. Ipar. Bihurdikatzea. Legearen hitzari ez diezaiozula eman zure gogarako itzulirik, bihurdikarik; har ezazu bere jite zuzen eta lañoan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurdika

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    iz. Ipar.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    1. iz.; 2. adlag.

    bihurdikatu, bihurdika/bihurdikatu, bihurdikatzen
    da/du ad. Ipar. Behin eta berriro edo alde batera eta bestera okertu; kiribildu. Alde orotarik bihurdikatzen nauten esteka gogorrak. Errekako ura gurekin batean badoa, suge luze bat bezala bihurdikatuz isil eta ezti. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Arantza bihurdikatuz eginiko koroa bat.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurdikatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    bihurdikatu, bihurdika(tu), bihurdikatzen. da/du ad. Ipar.

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    bihurdikatu, bihurdika(tu), bihurdikatzen

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: BAgiria (2000-02-24): honen parean aipatzen den bihurdika iz., adlag. ere ba ote den galdetu du MAk. Iparraldekoek ezetz erantzun dute, beraz dagoen bezala utzi da.

    bihurdikatzaile
    adj./iz. g. er. Bihurdikatzen duena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurdikatzaile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond. eta iz.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihurdikatze
    iz. Behin eta berriro edo alde batera eta bestera okertzea; kiribiltzea. Memoriaren bihurdikatze antzuak akitu zuen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurdikatze

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -tze.

    bihurdura
    iz. Bihurritua. Bihurdura baten ondorioz ezindua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurdura

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
    bihurgailu
    iz. teknol. Burdinurtua altzairu bihurtzen duen tresna. Bessemer bihurgailua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurgailu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:005 2002-11-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu.

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    bihurgailu (eta biurgallu 2, Thomas-biurgallu 2, kode-bihurgailu 3) 10: L. Dorronsoro 4 ("salda urtuki au, artean ixurki dagola, "biurgallu" tresnaetara eramaten dute, aietan eraz-aldatu, errefinatu-ta, aizkenik, altzairutzeko", "Meaki auek, fosforo oso gutxi daukaten arren, salda-urtuki bereziak ematen ditute, eta "Thomas"-biurgalluetan landu bearrak dira", "Nolabait esateko, pertz aundi bat da biurgallua bera; burni-xaflazkoa; ta barrunbea arrillo zartakaitzez jantzia du", ""Thomas"-biurgalluan ordu laurden batean, altzairu biurtua gelditzen da burni-salda"), UZEI 3 (Informatika hiztegian: "analogikotik digitalerako bihurtzaile. Ik. bihurgailu analogiko/digital", eta s.u. transcodeur, convertisseur de code eta transcoder, code converter: kode-bihurgailu, transkodetzaile"), Fisika Pr. 1995 2 ("A/D bihurgailuaren eta sarrerako zirkuituen serie baten (tentsio-zatigailuak, shuntak) konbinazioz, multimetro digitala [DMM] egin daiteke", "A/D bihurgailu bizkorren garapenaren eta memoria-zirkuitu digitalen merketzearen ondorioz, memoriadun osziloskopio digitalak gero eta erabiliagoak dira"), OinEletr/BBB ("Erabilpen anitzeko zirkuitu konbinazionalak dira, esate baterako: kodegailuak, deskodegailuak [...] eta, azkenik, kode-bihurgailuak").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    bihurgailu : AB38 6 (hauetan 2 Bessemer bihurgailu), AB50 2 (hauetan 1 zuzengailu-bihurgailu), HiztEn (1 Elektr. korronte elektriko baten ezaugarriak aldatzen dituen aparatua; 2 Inform. informazio baten adierazpide-modua aldatzea ahalbidetzen duen aparatua; 3 Teknol. erregairik gabe berotzen den upelazko labea, bereziki arrabioa altzairu bihurtzeko erabiltzen dena; eta bihurgailu katalitiko AS), LurE (Teknol. gauza bat beste bat bilakatzeko tresna; Metala altzairu bilakatzeko tresna; Fis. Erregai mota bat erabili ondoren, hura beste erregai mota bat bilakatzen duen erreaktorea; Elektr. Korronte alternoa korronte jarraitua, eta korronte jarraitua korronte alternoa bihurtzen duen tresna), Euskalterm 14 (hauetan bihurtzaile sinonimoarekin; bihurgailu katalitikoi; interfaze-bihurgailu; protokolo-bihurgailu; bihurgailu digital/analogiko, digitaletik analogikorako bihurtzaile sinonimoarekin; bihurgailu analogiko/digital, analogikotik digitalerako bihurtzaile sinonimoarekin; bihurgailuaren moko; Bessemer bihurgailu, l.d. bihurgailu; Thomas bihurgailu, kode-bihurgailu, transkodetzaile sinonimoarekin; paralelotik serierako bihurgailu, paralelotik serierako bihurtzaile sinonimoarekin; serietik paralelorako bihurgailu, serietik paralelorako bihurtzaile sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    bihurgailu : ElhHizt (1 Elektr./Teknol. convertidor; 2 Inform. convertidor), HiruMila (convertidor), EskolaHE (Teknol. gauza bat beste bat bilakatzeko tresna; Metala altzairu bilakatzeko tresna; Fis. Erregai mota bat erabili ondoren, hura beste erregai mota bat bilakatzen duen erreaktorea; Elektr. Korronte alternoa korronte jarraitua, eta korronte jarraitua korronte alternoa bihurtzen duen tresna), PMuj DVC (biurgailu: torno, súcula; convertiplano) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -gailu.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Jakite-arloak

    Teknol.

    bihurgarri
    1 adj. Beste zerbait bihur daitekeena; bereziki, gailuez edo tresnez mintzatuz, beste gailu edo tresna baten funtzioak ere bete ditzakeena. Hainbat eratako gailuak kaleratzen baitira: bihurgarriak (erdi tableta, erdi ordenagailu eramangarri), teklatu txertagarria duten tabletak (...).
    2 adj. ekon. Diruaz mintzatuz, urrearen edo merkatuko diru nagusiaren truke alda daitekeena. Irakasle erretiratua da, eta adineko emakume bat zaintzen lan egiten du, bi peso bihurgarriren truke egunean.
    3 adj. ekon. Bonuez, zorrez eta kidekoez mintzatuz, erakunde jaulkitzailearen akzio bihur daitekeena. Zuzenean akzioak erosita edota bonu bihurgarrien bidez. Badira, besteak beste, bihurgarriak diren zor-tituluak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurgarri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:19 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    biurgarri 1 Or BM ("Burua gartsu ta astun / zoro-biurgarri, / logaleak ilauntzen / ene txinar gorri").

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    a) Mat. 'reflexivo, reflexividad' Matematika/5 OHO: bihurgarri 1 ("Elkarpide hau bihurgarria al da?"), bihurgarritasun 1 ("Elkarpide honek, bihurgarritasuna ba ote du?"); b) Kont. 'convertible' bihurgarri 10: Elhuyar 9 ("Altxortegi-balantzea Finantz aktiboa (Erabilgarria + Bihurgarria) eta Epe laburrerako galdagarria alderatuz lortuko da"; "Enpresa honek duen eredua hauxe da: AKTIBOA - Ibilgetua (garbia) - Izakinak (garbiak) - Bihurgarria - Erabilgarria"; "Bihurgarria eta Erabilgarria jaitsi egin dira, likideziaren beherakada erakutsiz"...); UZEI ("Hasieran hauek moneta-paper bihurgarriak ziren (moneta-paper hori zeukanak nahi izanez gero, urre bihur zezakeen"); c) ez-bihurgarri , ez bihurgarri 4: EHAA 1988 2 ('no reintegrable' itzuliz: "diru-ezarketa lagungarriaren %20rainoko dirulaguntza ez bihurgarria lortu ahal izango dute"; "edozein enpresak urtean dirulaguntza ez bihurgarritzat jaso dezakeen gehinezko kopurua 100 miliotakoa da"); UZEI 2 ("Hasieran hauek moneta-paper bihurgarriak ziren (...) baina aldian barrena, moneta-paper ez-bihurgarri bilakatu ziren"; "Ekonomia marxistari eskainitako orrialde gutxi hauetan ezin luza gaitezke aditzera ematen eta frogatzen nola eta zergatik moneta-paper ez-bihurgarria ulertzeko metalezko monetaren izaera eta eginkizuna aztertu behar diren").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    bihurgarri : AB38 1 ('reflexivo'); HiztEn ('1 bihur daitekeena; 2 bihurgarritasuna duen moneta'); Euskalterm 13 (horietan diru-bihurgarri 1; moneta-bihurgarri 1; obligazio bihurgarri 1; diru bihurgarri 1; dibisa bihurgarri 1; pezeta bihurgarri 3; balore bihurgarri 1; obligazio eta bonu bihurgarri 2); bihurgarritasun : AB38 1 ('reflexividad'); HiztEn ('1 Bihurgarria denaren nolakotasuna; 2 Ekon. Moneta baten jabeak moneta hori urre edota beste edozein dibisa bihurtzeko duen aukera; moneta-bihurgarritasuna); Euskalterm 7 (horietan moneta-bihurgarritasun 1, monetaren bihurgarritasun 1; bihurgarritasun mugatu 1; bihurgarritasun oso 1; kanpo-bihurgarritasun 1) // Ez dugu aurkitu besteotan: DFrec; AB50; LurE // '(no) convertible' itzulitako besteak: biurkor : AB50 1; bihurtezin : Euskalterm 1 (pezeta bihurtezin).

    Sektore jakin bateko informazioa

    Admin. eremukoak: AgAld hitz-bilduma: convertibilidad: besterakizuntasun // Ez dugu aurkitu ap. AdmHizt; AdminEL; AdmMila; LurraldeAntol; EurItune; HezkAdmin.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Beste hiztegietako formak: bihurgarri : ElhHizt (1 convertible, transformable; moneta bihurgarria: moneda convertible; 2 que convierte, que transforma; 3 Kont. realizable); HiruMila (convertible, mudable, reversible); DRA (lo que es capaz de volverse #mdash# Or BM); PMuj DVC (1 restituible; 2 retorcible; 3 convertible, transmutable; 4 reversible); bihurgarritasun : ElhHizt (convertibilidad; dolarraren bihurgarritasuna: la convertibilidad del dólar); HiruMila (reversibilidad); PMuj DVC (reversibilidad) // Ez dugu aurkitu besteotan: EuskHizt; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; XarHizt; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF.

    Erdara/euskara hiztegietako datuak

    hiztegietako ordainak: ElhHizt: convertible: 1 bihurgarri , aldagarri ; 2 (Econ.) bihurgarri ; 3 (Aeron.) bihurgarri ; avión convertible: hegazkin bihurgarria; 4 (Autom.) V. descapotable / convertibilidad: bihurgarritasun // HiruMila: convertible: bihurgarri / convertibilidad: bihurkortasun ; moneta-bihurkortasun (AS) // Casve FE: convertible: altagarri , kanbiagarri ; ützülgarri / convertibilité: altadüra , kanbiadüra , altagarritarzün // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE; XarHizt; HaizeG FB; T-L LFB; PMuj DCV.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    bihurgune
    1 iz. Bide bat, ibai bat edo erreka bat, norabidez aldatzen den lekua. Eta hara non, bidea hasten zaigun itzulika, sigi-sagaka, bihurgunea bihurgunearen ondotik. Beribil batean zihoala, bihurgune bat ez ongi harturik, amildegian behera joan da. Zaldizkoak lasterka bihurgune batean itzali ziren. Ibaiaren bihurgune batean.
    2 iz. Zerbaiten norabide aldaketa. Urte haietan bihurgune handi bat gertatzen da haren olerki bideetan. Gaiaren hari luzea esku trebez bihurritzea, irakurlea hari muturraren zain eta berebat, ustekabeko bihurguneak direla eta, adi-adi egon dadin.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurgune

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09
    bihurgunetsu
    adj. Bihurgune asko dituena. Bide bihurgunetsua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurgunetsu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:34 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -tsu.

    bihurka
    adb. g. er. Bihurrituz. Lurraren gainean bihurka dabiltzan narrastiak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurka

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    adlag.

    Maiztasuna

    g.er.

    Forma baten adiera(k)

    bihurrituz.

    bihurkari
    1 adj. hizkl. Aditzez edo perpausez mintzatuz, aipatzen den ekintzaren subjektua eta osagarri zuzena pertsona edo gauza bera direna. Halako egiturak bihurkariak direla esaten dugu.
    2 adj. hizkl. Izenordainez mintzatuz, subjektuaren pertsona bera aipatzen duena; euskal gramatikan, aipatzen duen pertsona perpaus berean nor, nori edo nork sintagma bezala duena. Izenordain bihurkarien aurrekaria perpaus berean egoten da.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurkari

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-01-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Sektore jakin bateko informazioa

    erreflexibo aztertzean, eta EGLUko erabileran oinarrituz, hobestekotzat eman zuen lantaldeak.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Jakite-arloak

    Gram.

    bihurkatu, bihurka/bihurkatu, bihurkatzen
    da/du ad. Bihurdikatu, bihurritu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurkatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Bigarren mailan onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    bihurkatu, bihurka, bihurkatzen. da/du ad. h. bihurdikatu, bihurritu.

    Informazio osagarria
    Euskara batuan hobestekoa

    ik. bihurdikatu, bihurritu

    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    bihurkatu, bihurka, bihurkatzen

    bihurketa
    iz. Bihurtzea. Zenbaki-sistemen arteko bihurketak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurketa

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
    bihurkin
    iz. Birak emanez torlojuak estutzeko eta lasaitzeko erabiltzen den lanabesa. Erabil ezazu erreminta egokia eta egin behar duzun eragiketarako tamaina egokia duena; adibidez, ez kolpekatu ezer giltza baten heldulekuarekin eta ez egin palankarik bihurkin batekin.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurkin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1993-12-30 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    6 aldiz agertu da; 3 aldiz destorlojailu; eta banatan destorlojagailu, destorniladore formak (beti EBko testuetan)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, eta lehiakideak ditu

    bere bidetxoa egin du bihurkin formak teknologian eta (besteak beste, ordain hoberik ez zegoelako eskura); eta hobestekoa dadestorlojatzaile bezalakoen kaltetan

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -ki/-kin

    bihurkor
    adj. Malgua. Gorputz lerden bihurkor, ez argal eta ez mamitsua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurkor

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
    bihurkortasun
    iz. Bihurkorra denaren nolakotasuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurkortasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    bihurkunde
    iz. Ipar. zah. Ezagutza, esker ona.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurkunde

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Erabileremu dialektala

    Ipar.

    Diakronia

    Zah.

    Forma baten adiera(k)

    ezagutza, esker ona.

    bihurpen
    iz. g. er. Bihurrera.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurpen

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:18 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    a) bihurdura 'zain-tiratua' adierakoa behin (Zub) eta OEH argitaratuan beste biurdura bat (LE-Ir); b) bi(h)urketa : b1) 'itzulpena' adierakoa OEH argitaratuan behin (A in Mg PAb); b2) MEIG-NEtx bi ager.: "Ertz biziz, bihurketaz eta tolosturez sortutako lana, lehenengo burnietatik, halakoa agertzen da", "Bihurketa neurtu bidez doa aurreraka: bata besteari erantsia dator, eta haien kantoiak, zehatz neurtuak, tajuz erabakitzen dituzte geroko abiaketak"; biorketa 'zain-tiratua' adierakoa OEH argitaratuan behin (CartAnd); c) bi(h)urkunde 'esker ona' adierakoa 13 ager. IE (He Gudu 2, Lg 8, Jaur, Dv LEd 2) eta OEH argitaratuan beste 5 ager. (He Phil, Dv 3, Gy Visites ap. Dv); d) bihurpen: ø; e) biurraldi 'itzulera' adierako bi ager. (TAg Uzt) eta OEH argitaratuan beste bihurraldi bat (Dv); biurraldika 'itzulika' adierakoa behin (TAg Uzt) eta biurraldikatu adierakoa 3 ager. (TAg Uzt); f) bi(h)urkera : f1) 'aldaketa' adierakoa OEH argitaratuan behin (Itz Berb); f2) 'itzulpena' adierakoa behin (Izt C) eta OEH argitaratuan beste bat (A Txirrist); f3) bihurkera MEIG ager. bat: "[Txillidak] Gaiaren gogor-biziak formari bizi-itxurako haziera bat ekartzen dio; haziera makur-ezina eta eske luzeen eragozpenez lotua: soma-ezineko bihurkera, behartze gorbiziz lerro etzanaren bihurgaitza hausi-zorian jartzen du"; biurkeratu 'itzuli' adierakoa behin (Izt C); g) bi(h)urrera : g1) 'joan dena bihurtzea' adierakoa 5 ager. B (Añ GGero 3, Ur MarIl, Ag AL) eta OEH argitaratuan beste ager. bat (Izt C) eta biurreran 'a la vuelta' adierako beste bat (Ag EEs 1917); bigurtukera corpusean behin (Ox); g2) 'bekataria bide onera bihurtzea' adierakoa B-G 7 ager.: Añ 2, Mg 4, Itz Azald 1; eta OEH argitaratuan beste bi ager. (Añ MisE, Astar I); g3) (eta euskal-bihurrera) 'aldaketa' adierakoa 6 ager.: B-G 5 (Itz Azald 4, Mg CC), EB 1 (MEIG) eta OEH argitaratuan beste ager. bat (Añ MisE); biurtuera corpusean behin (Itz Azald); g4) (eta biurtuera ) 'ostutakoa edo zor dena bihurtzea' adierakoa 12 ager. B-G (Añ 2, Mg 6, Itz Azald 4); e5) MEIG behin: "Eta egunen batean euskaldun huts, ez hain huts, haatik, dugun eta dukegun munduan, bihurtuko bagara ere euskotar guztiok, etorkizun lainotsuan dago bihurrera hori"; h) biurtza 'aldaketa' adierakoa behin (Mg CC). Ikus OEH argitaratuan lekukotasunik gabekoak: 'itzulpena' eta 'cambiante; torcedura; vuelta' adierakoak; i) bi(h)ur(t)ze : i1) (eta atzera-biurtze) 'joan dena bihurtzea' adierakoa 9 ager.: B 4 (Añ GGero, Erkiag 3), IE 4 (Ax 3, SP Imit) eta OEH argitaratuan beste bi ager. (Echve Dev, Prop 1902) eta biurtute B behin (Añ EL2); i2) (eta aul biurtze, gatz bi(h)urtze, on-biurtze) 'aldaketa' adierakoa 5 ager.: B 1 (Añ GGero, Etxba Ibilt), G 3 (Aran SIgn, Lek SClar, Or Aitork), IE 1 (Ax); i3) 'bekataria bide honera bihurtzea' adierakoa B behin (CatBus); i4) 'ostutakoa edo zor dena itzultzea' adierakoa B behin (Mg CO); i5) begi biurtze behin (Añ GGero: "Bear danean bear da gar gitxi bat, arpegi ilun bat, begi biurtze bat erakutsi, zorroz berba egin, zerbait sumindu ta aserratu, batezbere onez onera ondu gura eztabenean semeak").

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    a) bihurdura a1) 'zain-tiratua' adierako 1 (Urraspide 1982); a2) '' 3 (J.M. Txurruka, MarrazTekn 2: "bihurdura-momentu"); b) bihurketa : b1) 'aldaketa' adierako 4 (P. Alkain, Elhuyar 2, M. Onaindia); b2) 'joan dena bihurtzea' adierako 2 (El Día 1936, Argia 1931); b3) 'zain-tiratua' adierako 1 (L. Fernadez); b4) lan-bihurketa 'itzulpena' adierako 1 (X. Mendiguren B.); c) bihurkunde: ø; d) bihurpen : d1) 'aldaketa' adierako 11 (P. Alkain 9 eta bero bihurpen, Elhuyar: energi bihurpen); d2) 'itzulpena' adierakoa 4 (Onaind 2, G. Garriga; UnescoAlb 1989); f) biurkera : f1) 'aldaketa' adierako 1 (Garit); f2) 'joan dena itzultzea' adierako 1 (Onaind); f3) 'itzulpena' adierako 2 (NEtx; Laux: "Lateran sustraya daukijen izkuntzetako idazlarijak ezeze doixtar minnesiger ayek be Rose aldeko izneurlarijekandik neurtitz bijurkera eta ereskera ikasi ebezan"); g) bi(h)urrera : g1) 'aldaketa' adierako 1 (Azurm); g2) 'joan dena bihurtzea' adierako 2 (Arti, Txill); h) biurtza 'itzulpena' adierako 1 (A. Arzac); i) biurtze (eta on-biurtze, bihurtze-prozesu) 'aldaketa' adierako 4 (EAEg 1936, B. Gerra; Jesusen jarraitzaile, J.I. Abrisketa).

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    bihurdura : DFrec 1, AB38 1 (torsión), HiztEn (zain-tiratua / teknol. esfortzu-mota), LurE (gorputzen itxura aldaketa; ik. zain-tiratu), Euskalterm 25 (22 torsión itzuliak; 2 distorsión; 1 torcedura); bihurketa : AB38 4 (2 torsión itzuliak eta beste 2 reducción, conversión), HiztEn (bihurtzearen ekintza eta ondorioa), Euskalterm 23 (20 conversión itzuliak; eta beste 1 reflexión itzulia; figuren bihurketa: reducción de las figuras; bihurketa-proposizio: proposición conversa); bihurkunde : HiztEn (esker ona), Euskalterm 1 (quiebro); bihurpen : AB38 2 (torsión), AB50 1 (devolución itzulia); bihurraldi : AB38 1 (torsión), HiztEn (itzulera); bihurrera : AB38 1 (conversión), HiztEn (itzulera / bekataria bide onera bihurtzea / ostutakoa bihurtzea / zah. itzulpena), LurE (joan dena bihurtzea / bekataria bide onera bihurtzea / lapurtutakoa bihurtzea / itzulpena); bihurtza : HiztEn-LurE (bihurtzea); bihurtze : DFrec 1, AB38 10 (2 conversión, transformación; 3 reflexivo; eta bihurtze propietate, bihurtze-propietate 'propiedad reflexiva', bihurtze-formula 'formula de transformación, de conversión'); LurE, Euskalterm 9 ('transformación' itzuliak 2; 'conversión' 5; diru-bihurtze: 'realización'; laiko-egoerara bihurtze: 'reducción al estado laical').

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Beste hiztegiak: bihurdura 'zain-tiratua': EuskHizt (ik. 2 bihurri), HiruMila, ElhHizt, EskolaHE (ik. bihurri 2; gorputzen itxura aldaketa), Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA (eta biurdura; beste adiera hauek ere bai: castración / devolución / travesura), PMuj DVC (biurdura, beste adiera hauek ere dituela: reviro / travesura / devolución); bihurkera (itzulpena / bihurrera): EuskHizt, HaizeG BF, DRA (biurkera), PMuj DVC (biurkera); bihurketa : EuskHizt (bihurtzea), HiruMila (conversión / torsión), ElhHizt (transformación), DRA (biurketa: traducción / retorcimiento / cambio / contorsión), PMuj DVC (biurketa: traducción / devolución / torsión / retortijón / transmutación); bihurkunde 'esker ona': EuskHizt, HiruMila (eta restitución), ElhHizt, DRA (eta bihurkhunde; beste adiera hauek ere badituela: pago / remisión), PMuj DVC (biurkunde: restitución / conversión / pago); bihurpen : HiruMila (restitución), Casve EF (restitution), Lh DBF (restitution), DRA (conversión), PMuj DVC (biurpen: conversión / retorno / traducción / transmutación); bihurraldi : ElhHizt (regreso / torsión), Casve EF (émeute), DRA (vuelta / contraofensiva), PMuj DVC (biurraldi: conversión / vuelta / perturbación); bihurrera : EuskHizt (joan dena itzultzea / bekataria bide onera bihutzea / ostutakoa bihurtzea / itzulpena), HiruMila (regreso / giro), ElhHizt (regreso / conversión religiosa / restitución / transformación), EskolaHE (joan dena bihurtzea / bekataria bide onera bihurtzea / ostutakoa bihurtu / itzulpena), Lur EG/CE eta EF/FE (vuelta, retour), PMuj DVC (biurrera: restitución / traducción / regreso / conversión / vuelta); bihurtza : EuskHizt (itzultzea; transformación; torsión / restitución); bihurtze : EuskHizt, HiruMila (convertirse / volverse / acc. de devolver / resistirse), ElhHizt (regreso / transformación), EskolaHE, Lur EG/CE (contorsión), Lur EF/FE (contorsion / restitution), HaizeG BF (tordre, opposer, fouler la cheville, rendre), DRA (vuelta / torsión; eta biurtze: mudanza / regreso / repetición / conversión / devolución), PMuj DVC (biurtze: regreso / devolución / conversión / mudanza / viraje / torcimiento / flexión) // Ez ditugu aurkitu ap. XarHizt.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihurraldi
    iz. g. er. Itzulera; bihurdura.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurraldi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Maiztasuna

    g.er.

    Forma baten adiera(k)

    itzulera; bihurdura.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [K204]: [Lhande-renetik hartu ditut...] (1995-03-03)

    bihurrarazi, bihurraraz, bihurrarazten
    du ad. Bihurtzera behartu. Atzerantz bihurrarazi zuen. Bekataria Jainkoagana bihurrarazteko. Otsoa bildots bihurrarazi.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurrarazi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak erabaki gabe utzia

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    a) aditzoinaren gain eratuak 21 dira (G 4, IE 17): bihur arazi IE 7 (Ax, JesBih, MarIl, Jaur); biur erazi G 1 (AA III); bihur-arazi IE 4 (He Gudu, CatJauf); biur-arazi G 1 (Ir YKBiz); bihurrarazi IE 2 (Dv Lab); bihurrarazle IE 1 (cf. infra); biurrerazi G 1 (Or Aitork); biurrirazi G 1 (Gazt MusIx); bihurarazi IE 2 (SP Phil, Ch); bihurazi IE 1 (Mih); b) -rta- modukoak 3 (G 2, IE 1): bihurtarazi IE 1 (SP Phil); biurtarazi G 1 (Or Aitork); biurtazi G 1 (Ibiñ Virgil); c) partizipioaren gain eratuak 6 (B 1, G 5): biurtu erazo B-G 2 (Añ GGero; Gco II); biurtu-azi G 1 (Alz Txib); biurtuazi G 2 (Aran SIgn); biurturazi G 1 (Lek SClar).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    a) bihur arazi behin EB (Euskal preso politikoen kolektiboa); bihur erazi EB 1 (R. de Rijk); b) biurterazi B 1 (I. Zubiri); c) biurtu arazo B 1 (B. Enbeita); biurtuazi G 1 (Or).

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    biurtuerazi : DFrec 1.

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    bihurrarazi, bihurraraz, bihurrarazten. du ad.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    bihurrarazi, bihurraraz, bihurrarazten

    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -arazi

    bihurrera
    1 iz. Itzulera. Frantsesei Probintzia barrura sartzen lagatzea, gero bihurreran kalte gehiago egiteko.
    2 iz. Bekataria bide onera bihurtzea. Ik. konbertsio. Bekatarien bihurreraren alde otoitz egiteko. Aingeruek jai handia egiten dutela zeruan bekatari baten egiazko bihurreran. Euren bihurrera heriotzaraino luzatzen dutenak.
    3 iz. Norbaiti ostu, hartu edo zor zaiona bihurtzea. Egingo dutela gauza ostuaren bihurrera honelako edo halako denboran. Zorraren bihurrera egunetik egunera luzatzen duena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurrera

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
    bihurrezin
    adj. g. er. Ezin bihurtuzkoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurrezin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    biur-ezin 2: Or Aitork ("Nik alare, gure Iainkoa egiazko Iainkoa, kutsa-ezin, biur-ezin, iñondik alda-ezin zindudalarik" #mdash# inconvertibilem); Zait Plat ("Neurrikide ba'lira, m/n zatiki biur-ezinaz adierazgarri lirateke").

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu.

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    bihurtezin : Euskalterm 1 (pezeta bihurtezinak 'pesetas no convertibles') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Maiztasuna

    g.er.

    bihurri
    1 adj. Gaiztotasunera makurtua. Ik. gaizto. Judu bihurrien mendean jarri zara. Gizaldi sinesgogor eta bihurria. Ondore txit bihurri eta gaiztoaren aita izan zen.
    2 adj. (Gauza abstraktuez-edo mintzatuz). Beren asmo bihurriak betetzeko. Gurari bihurriak azpiratzen. Aitzakia bihurriak. Ez dut plegu bihurririk hartzeko biderik izan.
    3 adj. Haurrez-eta mintzatuz, gaiztakeriak edo bihurrikeriak egiten dituena, esanekoa ez dena. Mutil bihurri bat joan zen behin aitortzera. Gaztetan bihurria zen oso. Zer esango dute orduan kritikari bihurriek?
    4 adj. Hezteko edo menderatzeko gaitza dena. Ez da jende hura, nahiz bihurria den, osoki hezigaitza. Santa Kruz bihurria eta eskuragaitza zela eta. Ematzen ditu espiriturik bihurrienak, hausten bihotzik gogorrenak. Inoiz bakerik goza gabeko ene gogo bihurria, bihotzak edan duen ur onak hil du zure egarria.
    5 adj. Gauza abstraktuez-edo mintzatuz, nahasia, askatzen edo menderatzen nekeza dena. Arazo bihurria. Gai bihurri samarrak euskaraz erabiltzeko. Korapilo luze bihurria. Arras atseginak zitzaizkidan baserritar zahar haien esaera bihurriak. Hain dela bihurria euskara non euskaldunek berek ez baitakite ontsa. Aldi nahasi eta bihurri honetan. Haize bihurria zutelako.
    6 adj. Gauzez mintzatuz, nolabait zuzena ez dena. Bost aker adar-bihurri. Aihen-belar zahar bihurriak. Hari luze bihurri bat. Mendi bide bihurrietan barna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-03-24 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:Hletra
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05
    bihurrialdi
    iz. Matxinada. Kolonbiako azkeneko bihurrialdian ere, gerran sartu zen gure Santa Kruz, apezpiku jaunak aginduta.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurrialdi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    kategoria-adierak gehituz: iz. 'matxinada'.

    bihurriarazi, bihurriaraz, bihurriarazten
    du ad. Bihurritzera behartu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurriarazi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    bihurriarazi, bihurriaraz, bihurriarazten. du ad.

    bihurrika
    adb. Bihurrikatuz. Mutikotxoa han ari zen, bere txikian, sugegorri bat bezala bihurrika.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: bihurrika

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    adlag.

    Maiztasuna

    g.er.

    Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

    ezpain-bihurrika hasi zen.

    bihurrikatu, bihurrika/bihurrikatu, bihurrikatzen
    da/du ad. Bihurdikatu; bihurritu. Nahiz bere gogoa bihurrikatu behar hartarako. Bizarra eskuz bihurrikatuz.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurrikatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    bihurrikatu, bihurrika, bihurrikatzen. da/du ad.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    bihurrikatu, bihurrika, bihurrikatzen

    bihurrikeria
    iz. Bihurriari dagokion egite gaitzesgarria; bereziki, haurrek egindako gaiztakeria xehea. Ik. okerkeria. Habiak ebasten eta antzeko bihurrikerietan. Umetan hainbat bihurrikeria egindakoa zen. Haserrez irakiten, tresna batzuk hautsi eta bihurrikeria okerrak Paulari esanda, herrira jaitsi zen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurrikeria

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau56
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua
    bihurriki
    adb. Era bihurrian; bihurrikeriaz. Haize-zirimolak du bihurriki jotzen. Nik haren berri nekien bakar honek, galdegin nion bihurriki (...).
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: bihurriki

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-05-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -ki.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [K204]: [Lhande-renetik hartu ditut...] (1995-03-03)

    Orrialde guztiak:
     

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper