garbitzaile
garbitzaile.
1.
(V-gipRef.: .
; Urt IV 138, Lar, VP 35v, Añ, Dv, H, A), garbitzale, garbizale (Sal) Ref.: Etxba Eib; ZarHizt .
(El, lo) que limpia, lava, purifica. "Limpiador" , "lavador" Lar y Añ. "Lavandera, en general" , "acendrador", "aperitivo, diurético", "garbillador" Lar. "Afinador del oro [...] urrearen [...] garbitzallea " Ib. "El que lava" A. "Barrendero. Garbitzallia izan biar izan eban erriko kalietan, eskolarik ez ebalako " Etxba Eib.
[Espiritu saindua] erien sendatzaillea, lizunen garbitzaillea. Mat 282. Ez naiz bekhatuen / garbitzaille bildotsa. EZ Noel 166. Obeto izentauko zenduke [labañia] garbitzalle edo apainkiñaren berbiaz. Mg PAb 47 (Azkue comenta: "Parece que se olvidó de que los sufios -la o -le y -tzailla o -tzaille denotan agentes conscientes o por lo menos animados"). Iturri garbitzalle oek egiten dituzten mirari andiak. Izt C 77. Zerutar aixe garbitzallia. Enb 139. Doniane-belarra ta irusta-belarra onesten ditute su garbitzailean. Or Mi 96. Garbizale bai baina ez garbitzaille. [...] Zu lako garbitzaileak euskeratik kanpora botako zeunkiez honelako berba guztixak. Osk Kurl 116. Zerrikumeen garbitzaille. NEtx LBB 187. Urteten genduen [...] sarrerako eskillarok, kanpoko patixuok eta danak, garbitzalle. Gerrika 84. Beraz bere laboraria galtzen duen lurrak ez ote du bere zaintzalea eta garbitzailea galtzen orobat! Larre ArtzainE 54.
; Urt IV 138, Lar, VP 35v, Añ, Dv, H, A), garbitzale, garbizale (Sal) Ref.: Etxba Eib; ZarHizt .
(El, lo) que limpia, lava, purifica. "Limpiador" , "lavador" Lar y Añ. "Lavandera, en general" , "acendrador", "aperitivo, diurético", "garbillador" Lar. "Afinador del oro [...] urrearen [...] garbitzallea " Ib. "El que lava" A. "Barrendero. Garbitzallia izan biar izan eban erriko kalietan, eskolarik ez ebalako " Etxba Eib.
[Espiritu saindua] erien sendatzaillea, lizunen garbitzaillea. Mat 282. Ez naiz bekhatuen / garbitzaille bildotsa. EZ Noel 166. Obeto izentauko zenduke [labañia] garbitzalle edo apainkiñaren berbiaz. Mg PAb 47 (Azkue comenta: "Parece que se olvidó de que los sufios -la o -le y -tzailla o -tzaille denotan agentes conscientes o por lo menos animados"). Iturri garbitzalle oek egiten dituzten mirari andiak. Izt C 77. Zerutar aixe garbitzallia. Enb 139. Doniane-belarra ta irusta-belarra onesten ditute su garbitzailean. Or Mi 96. Garbizale bai baina ez garbitzaille. [...] Zu lako garbitzaileak euskeratik kanpora botako zeunkiez honelako berba guztixak. Osk Kurl 116. Zerrikumeen garbitzaille. NEtx LBB 187. Urteten genduen [...] sarrerako eskillarok, kanpoko patixuok eta danak, garbitzalle. Gerrika 84. Beraz bere laboraria galtzen duen lurrak ez ote du bere zaintzalea eta garbitzailea galtzen orobat! Larre ArtzainE 54.
(Como segundo miembro de compuestos).
"Lavador de paños, oial garbitzallea
"
Lcc.
"Fregona, fregatriz, fregoncilla, ontzi garbitzallea
"
Lar (tbn. Añ).
"
Ezpata garbitzaillea, fourbisseur d'épées"
SP.
"
Esta-garbitzallea, celui qui vide et lave les tripes"
H.
"
Ipur-garbitzallia, adulador"
Etxba Eib.
.
Relijio batean kozinari, ontzi garbitzalle humillena izatea. Cb Eg II 105 (Dv LEd 191 untzi garbitzaile). Orra sei bertso kale-garbitzalleari. Bil 40 (v. tbn. kal(l)e-garbitzalle Iraola 116, Lab EEguna 104, JAIraz Bizia 50, Lek SClar 141, SM Zirik 64; k.-garbitzale Lab SuEm 180; k.-garbitzalla AB AmaE 258). Nere ama zapi-garbitzalle txiro bat da. EgutTol 16-5-1918 (ap. DRA ). Ainbeste oñetako garbitzalle, izparringi ta loteri saltzalle ikusirik. JAIraz Bizia 53. Kontra-maixua biarreratu zanian, laster juan jakon ipur-garbitzailleren bat kontuakin. SM Zirik 13. Ames ta poz-iturri epelena zara / maitasun-garbitzaille. Gand Elorri 131. Iri-garbitzaleak. Izeta DirG 87.
Relijio batean kozinari, ontzi garbitzalle humillena izatea. Cb Eg II 105 (Dv LEd 191 untzi garbitzaile). Orra sei bertso kale-garbitzalleari. Bil 40 (v. tbn. kal(l)e-garbitzalle Iraola 116, Lab EEguna 104, JAIraz Bizia 50, Lek SClar 141, SM Zirik 64; k.-garbitzale Lab SuEm 180; k.-garbitzalla AB AmaE 258). Nere ama zapi-garbitzalle txiro bat da. EgutTol 16-5-1918 (ap. DRA ). Ainbeste oñetako garbitzalle, izparringi ta loteri saltzalle ikusirik. JAIraz Bizia 53. Kontra-maixua biarreratu zanian, laster juan jakon ipur-garbitzailleren bat kontuakin. SM Zirik 13. Ames ta poz-iturri epelena zara / maitasun-garbitzaille. Gand Elorri 131. Iri-garbitzaleak. Izeta DirG 87.
2.
"El que [...] paga deudas"
A.
Que liquida cuentas, etc.
Yerro'tar Perderika eta Vidal'tar Martin, kontu garbitzalle. "Interventores" . EAEg 21-10-1936, 102. Batzorde Garbitzalle bat sortu-eraziaz. "Comisión liquidadora" . Ib. 30-1-1937, 935.
Yerro'tar Perderika eta Vidal'tar Martin, kontu garbitzalle. "Interventores" . EAEg 21-10-1936, 102. Batzorde Garbitzalle bat sortu-eraziaz. "Comisión liquidadora" . Ib. 30-1-1937, 935.
3.
"El que [...] mata, arrasa"
A.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
