peto
1.
(BN-lab ap. A
; H, Lh).
Cosa de poco valor; moneda de poco valor.
"
Eztu peto bat, petro bat balio, cela ne vaut pas une blette, ne vaut rien"
H.
"
Eztu peto bat balio, no vale un bledo"
A.
"
Eztu petorik moltsan, il n'a pas le sou en poche"
Lh.
"Être sans argent, n'avoir pas un centime, [...] petorik (edo ezkurrik) ez izan moltsan
"
Herr 4-7-1957, 4.
v. 4 pita.
Sosaz bezanbatean, papera bakandu balin bada, baderabiltzagu eskuetan peto bakar zonbait, zabalak, gaitzak, nahiz lehengo bortz liberako zilar garbi hura ez duten balio.
JE GH
1933, 516.
2.
"Blette, plante potagère"
H.
3.
(L, BN, S),
petto.
Ref.:
A;
Lh
.
Fallo, yerro.
"Yerro, por ej., al amagar y no pegar la pelota"
A.
"Faux coup, mauvais coup (à la pelote)"
Lh.
Hirugarren fexanta bat agertzen da, tiro, eta peto! Berriz tira eta horra ihizia hila.
Herr 19-9-1963, 3.
Orai kintze loriosena, geroxago peto hitsena.
EZBB II 81.
Frantsesenean egin pasaia hartaz argitua, ez nuen gehiago beste petto baten beharrik.
Larre ArtzainE 259.
Petto bat izan ote da hori ala gatu horrek ba ote dauka beste buztanik?
Herr 8-2-2001, 8.
4.
Empate.
Ixilka eman balu bakoitzak bere autarkia, etzegoan petorik edo enpaterik, bietatik (Lauaxeta eta ni).
Or (carta a Lizardi, 4-6-1930, ap. DRA
).
5.
(Adv.).En el aire, sin decidir.
Guk atera genitunan ogeitatik amalau Aldun. Bi gelditu zitxinan peto, ots, koloka, lenbiziko birundan.
Or QA 79.
6.
(G-azp).
(Con egon, gelditu...). Sin blanca, sin dinero.
"
Pezeta bate etzaukat, peto geldittu nauk
"
ZestErret.
v. infra PETO JO.
PETO EGIN.
Fallar, errar.
Lenengoan peto egin zuten gorri oiek, bigarren birundan gurekin zunaten auzi.
Or QA 79.
Oi, Aiatz, laztanen ori! ene anai biotzekoa! peto egin (uts egin) al duzu, surmurrak indar dionez?
Zait EG
1957 (5-6), 20.
Aita Sarrotek osoki petto egin zuen... aiaio zohatzila hegaldaka, amentsetako epher erreak bezala, xede miresgarri eta egin gogo ziren obra espantagarrienak.
Herr 10-12-1959, 4.
Joanden urthean peto --edo tongo-- egin zuten Urkoiko eskualzale ttipiek: usaiako akulatzailea Arrangoitzerat joana zuten alabainan, eta berria heltzekoa.Zerb Herr 11-8-1960, 4.
(Con determinantes).
"
Petto bat egin du (huts) pilotan (BN-arb)"
Gte Erd 283.
"Beso bipileko pilotaria" zaukun [...]. Peto zenbeit egiten omen zituen haatik errebotean.
Zerb Azk 114s.
PETO GOGORRA EMAN.
Peto gogorra eman diote.
(B)
'Ustegabeko kalte aundia egin diote'
.
Inza NaEsZarr 2083.
PETO JO.
Quedarse sin blanca, perderlo todo.
Batzuetan pelotan, / bestian jokuan, / Jaungoikuak badaki / ori zer daguan; / asko gustatzen zaio / gabian kanpuan, / etxera etortzen da / peto jotakuan.
Auspoa 94, 25.