lauburu
lauburu.
Tr. Documentado en textos vizcaínos y guipuzcoanos de los ss. XIX y XX. La forma empleada por todos los autores es lauburu , excepto Iztueta que emplea laburu. En DFrec hay 5 ejs. de lauburu.
1.
(G-azp ap. ZestErret
; Lar, VocCB
→Dv),
laburu (Izt VocC).
Cruz (ref. tbn. específicamente a la esvástica curvilínea tradicional del País Vasco). " Lauburu, significa cuatro cabezas, extremos o remates, cuales son los de la cruz del Lábaro y de Lauburu hicieron labarum los romanos, dándole también el otro nombre de cantabrum " Lar (s.v. lábaro). "La fantasía de nuestros etimologistas ha visto en esta palabra, que literalmente significa 'cuatro cabezas', la cruz, el lábaro" A.
Zazpigarren [...] ejerzituko labaru, lauburu edo kurutzez apaindu. Astar II III. Geure ezaugarria / len tzan Lauburua / orain esaten yako / Kurutze santua. Zav Fab RIEV 1907, 93. Aitzgorriko mendian, laburua arkitzen dan lekutik ifarpe alderontz. Izt C 85. Lauburu onek milla ta berreun / amabigarren urtean / Euskaldunakin garaitu zuen / mairu gogorren artean. (1877). JFlor . Gora lauburu! / Euskel-erriko bandera. AB AmaE 39. Aretxa eta bere lauburu direalako, / naste bagako euskeldun utsen banderea. Ib. 66. Il-daitekena lauburuban, / zorijonetsuba [sic] izango-da / ortxe bagoz [sic]! Jaungoikuagan / lagizarra! (1888). AG "Kantauritarrak" (ap. NeolAG ). Lauburu edo kurutze bat eroan dabe beti guda guztietara. Ag AL 65. Kantauritarrakgandik artu eben erromatarrak Lauburua. Ib. 66. Euskaldunena izan da beti kurutzea Laubururen izenagaz. Ib. 66.
Cruz (ref. tbn. específicamente a la esvástica curvilínea tradicional del País Vasco). " Lauburu, significa cuatro cabezas, extremos o remates, cuales son los de la cruz del Lábaro y de Lauburu hicieron labarum los romanos, dándole también el otro nombre de cantabrum " Lar (s.v. lábaro). "La fantasía de nuestros etimologistas ha visto en esta palabra, que literalmente significa 'cuatro cabezas', la cruz, el lábaro" A.
Zazpigarren [...] ejerzituko labaru, lauburu edo kurutzez apaindu. Astar II III. Geure ezaugarria / len tzan Lauburua / orain esaten yako / Kurutze santua. Zav Fab RIEV 1907, 93. Aitzgorriko mendian, laburua arkitzen dan lekutik ifarpe alderontz. Izt C 85. Lauburu onek milla ta berreun / amabigarren urtean / Euskaldunakin garaitu zuen / mairu gogorren artean. (1877). JFlor . Gora lauburu! / Euskel-erriko bandera. AB AmaE 39. Aretxa eta bere lauburu direalako, / naste bagako euskeldun utsen banderea. Ib. 66. Il-daitekena lauburuban, / zorijonetsuba [sic] izango-da / ortxe bagoz [sic]! Jaungoikuagan / lagizarra! (1888). AG "Kantauritarrak" (ap. NeolAG ). Lauburu edo kurutze bat eroan dabe beti guda guztietara. Ag AL 65. Kantauritarrakgandik artu eben erromatarrak Lauburua. Ib. 66. Euskaldunena izan da beti kurutzea Laubururen izenagaz. Ib. 66.
2.
Estandarte, bandera.
Zeruko soldautegiaren agintariak eruango dau Kurutze Santuaren lauburua. Itz Berb I 7. Berari jarraituko yako, Bizkaiaen lauburuba jagiko daben Batzakuntzearen Araukintzea. AG 233. Eskatu eutsen Arana-tar ikasleak Loiolako Aita Jesuitai izentatu eiela Iesusen Lagundiko lauburupean. Ezale 1897, 229b. Zerua bera io arteraiño / lauburu zarra eregi. AB Ezale 1898, 226a. Eskolumeak [...] aurretik agertoial edo lauburu bat gora jasota eroiela. Erkiag Arran 163. Ikurrin gorria izango dabe beartsuak, lauburu gorria. Erkiag BatB 128.
Zeruko soldautegiaren agintariak eruango dau Kurutze Santuaren lauburua. Itz Berb I 7. Berari jarraituko yako, Bizkaiaen lauburuba jagiko daben Batzakuntzearen Araukintzea. AG 233. Eskatu eutsen Arana-tar ikasleak Loiolako Aita Jesuitai izentatu eiela Iesusen Lagundiko lauburupean. Ezale 1897, 229b. Zerua bera io arteraiño / lauburu zarra eregi. AB Ezale 1898, 226a. Eskolumeak [...] aurretik agertoial edo lauburu bat gora jasota eroiela. Erkiag Arran 163. Ikurrin gorria izango dabe beartsuak, lauburu gorria. Erkiag BatB 128.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
