ilintxa
1.
(V, G, AN-erro, Sal; Lar, Añ, Mg PAbVoc, H (+ -lh-)),
idintxa (G-goi),
ilintxe (B),
illintxi (V-gip),
irintzi (V-gip),
illuntzi (V-ger),
illantxa (V-gip)
Ref.:
A (ilintxa);
JMB At (idintxa);
Holmer ApuntV (illuntzi);
Iz
ArOñ
(illantxa, illintxa);
Etxba Eib (illintxi, irintzi);
Izeta BHizt (ilintxe);
ZestErret
.
Tizón.
"Tizo"
Lar.
"Tizón, carbón medio hecho"
Añ.
"
Ilintxia, carbón mal cocido"
Mg PAbVoc.
"1. tout objet qui le feu a atteint, qui puis s'éteint et plus ou moins se carbonise. Sutan zen etxea eta haizeak alde orotara zaramitzan ilhintxak, [...] des flammèches. 2. tison éteint et en partie carbonisé. 3. tison en général. Bekataria izango da bera ango egurra, ilintxa eta illetia (AA), [...] son propre bois et tison"
H.
"
Idintxa, madera no bien cocida en la carbonera. Partida en briznas, sirve de tea a los carboneros"
JMB At.
"
Illintxixa kafe lapikuan sartzia oitutzen zan, [...] meter el tizón"
Etxba Eib.
"
Umetan, nausixak esaten zeskuan, irintzixagaz fiestan ibilli ezkero, oian txixa eitten zala, [...] que los que jugaban con tizones"
Ib.
"
Ilintxe iketz txarra da. Ilintxe eztu iñork nai
"
Izeta BHizt.
Cf. LexBi: "Elincha, carbón o pieza en combustión que produce humo muy espeso. Parese una elincha... se dice de uno que es pesado, soporífero en el hablar y se hace insoportable por esa cualidad. Pelma". Cf. VocNav, s.v. ilincha y lincho. v. ilinti.
Tranpa ta lapurreta modu asko dago [...]. Ikatzaren lekuban ilintxaak eruatia, [...].
JJMg BasEsc 197.
Sutunpada ta turmoiak ziran / nasten aize txistuakin, / txingar txinpartak eta illintxak / tximist oñaztarriakin.
Otag (
in
FrantzesB II 128
).
[Mats-abea] sutara botatzen badezu ez da gogor geldituko ilintxia bezela.
JBDei 1919, 363.
2.
(V-ger-gip),
ilintxe.
Ref.: A y Iz ArOñ.
"Espiga dañada de trigo, negra y sin granos. Aurten ilintxa asko dago gure garitzan (V-ger), este año hay mucha espiga dañada en nuestro trigal"
A.
Ilindi edo ilintxe urte, gari edo ogi urte.
(Refrán).
Herr
(ap. DRA
).
Ilintxa-urte, gari-urte.
"Año de espigas dañadas, año de trigo (V-olaeta...)"
.
A EY III 158.
ILINTXA-MUTXAKA.
"Ilintxa-mutxakaak, los residuos sin hacerse carbón" Iz ArOñ.
ILINTXA-TXONDAR.
"Illantxa-txondarra, carbonera con los residuos de la anterior" Iz ArOñ.