1.tenor. Tenor, modo. Eta skriba zietzon letra batzu tenor hunetakorik. "D'une telle teneur"
.LçAct 23, 25 (He hitz hautan, IBk era honetan).
Zena saindua bere egiazko eta ordenatu zeneko tenorera eta moldera itzuli ukhan dugula. LçIns B, 5r.
Kredoa da tenoregóntan: Nik sinestatzen dut [...]. LE(
inBOEanm 149
).
sense-2
2.
(G-to-nav, AN-gip-5vill-larr, L, B, BN, S, Sal, R; Arch VocGr,VocBN, Dv, H, VocB; th- Gèze, H),
tenor (BN-lab)
Ref.:
A; Lrq; Asp Gehi, Leiz (aldatu); Gte Erd 122, 168, 169, 244; Izeta BHizt2.
. Tiempo, momento, hora. "Époque précise, moment opportun" VocBN. "Zer tenore da? quelle heure est-il?" H. "Ocasión, tiempo, hora. Bazkaitako tenorea da (B)" A. "Mezarako tenorea da ta" Asp Leiz (s.v. aldatu). "Tenorea ongi autsten dute zerriek (AN-5vill), tenorea zautzen dute (B), [...] jateko tenorea untsa ezagutzen dute zakurrek (BN-arb)" Gte Erd 122. "Ez zirezte sekulan tenorean xuxen (BN-arb, S)" Ib. 167. "Bethi tenorez xuxen ibiltzen da (BN-lab)" Ib. 265 (cf. infra TENOREZ). "Zer tenore da? (BN-arb, S) [...] ze tenoretan bizi gara? (AN-5vill, BN-lab)" Ib. 244. Tr. Documentado en textos suletinos y mixanos desde mediados del s. XVIII; a partir de la mitad del s. XIX su uso se extiende al resto de los dialectos septentrionales; tbn. aparece en textos navarros. Hay algunos ejs. guipuzcoanos y posteriores a 1950. En DFrec hay 19 ejs. de tenore, 8 de ellos septentrionales.
Thenore bat jinen düzü zuñtan tribaliak eta nahaspillak oro baratüren beitira. Mst III 47, 1 (SP oren, Ch momento, Ol garai).
Beren etxian behar ziala enbarkatzeko tenorialadrano egon. Egiat 159.
Seiñalatzen goiztiria otoitzeko tenore hun bat bezala. AR 109.
Zer nahi tenorez jaikirik. ArchFab 165.
Zer tenore hauta musika egiteko!Gy 179.
Lanak zer urtheko tenoretan egin behar diren. DvLab 201.
Othoitza, guziek tenore berean. Laph 199.
Bazkal tenorea baino lehen. ElzbPAd 53.
Orduan zela tenora handik atheratzeko. ElsbFram 110.
Ez zen heltü orano Jinko Aitak markatü thenoria miraküllü egiteko. IpHil 148.
Erdi itzalean egon da [...] bere tenorearen begira. HUAurp 65.
Ostatuak beren tenoretan xuxen hesten zituztenak. HUZez 27 (cf. infra TENORETAN).
( s. XX)Ezin egon ahal baniz / Tenore artio. LuzKant 48.
Otorontzetako tenoretan ere baratzen zen. JEBur 61.
Azken pondurainoko egitekoak zoin bere tenor eta tokietan ateratzen zirela beti. StPierre 19.
Sartzen ari zauzku Aleman higuina tenore batez Frantzia-ipharrean bezala. BarbSup V.
Jin zen seminarioan sartzeko tenoria. Const 18.
Edozein tenorez eta garaiez. FIr 170.
Tenore onean heltzeko. Zub 54.
Zer tenore da?JEBer 36 (Bur 37 tenor).
Tenore hartako / jinen zia. PierKat 51.
Neskatxak kanpuan egoteko / ezta tenoria.Yanzi 43.
Azkenean partitzeko tenorea jin baitzen. LfMurtuts 40.
Zer abil tenore (garai) auetan?EtxdeJJ 276.
Zer tenore da? Hamarrak abantxu. JEtchep 100.
Iritxi ziren bear zen tenorean. IzetaDirG 90.
Ez zare beldur, anderea, zuhaur thenore huntan eta lekhu huntan?MdeEgan 1963 (1-3), 63.
Lehenago zuian gogoeta egiteko tenora!LarzSenper 132 (v. tbn. 82).
Eta apaizak, oi duan tenorean, bedeinkatu omen zizkian, gure Eliz Amak agintzen digun molde ta gisan. NEtxLBB 121.
Jateko eta etzateko tenoretan. ArdoySFran 153.
Tenoria igare zaida. 'Se me ha pasado la hora'
.ZMoso 59.
Han berean jin zauku afal-tenorea. XaOdol 140.
Ba dakizu permisionea gauerditan finitzen delarik, behar dela gauerditan sartu. Tenore hori pasatua duzu.Etchebarne 127.
Hizkera-mota asko daude eta badu bakoitzak bere garaia eta tenorea. MEIG II 85.
Irakurtzen ari nintzen tenorean. MEIG VIII 28.
v. tbn.
UskLiB 40. Bordel 159. Lap 233s (V 104). Arb Igand 80. Lander RIEV 1908, 623. Ox 198 (204 tenor). Zerb IxtS 21. Arti MaldanB 192. ZMoso 42. Larre ArtzainE 203.
azpiadiera-2.1
Ocasión, acontecimiento. Nihork huzkur ikusi behar orduetan; / bethi bera agertu tenore handitan. HbEsk 34.
azpiadiera-2.2
Temporada. Ardi-tenorea bazan, ardi jeiztekoen billa edo bildotsak barrutik ateratzera.JAzpiroz 131.
Tenorea zanean, askotan bixigua edo angulak ekartzen zituan. Ib. 134.
azpiadiera-2.3
"
Ez duzue tenorerik [= 'sois impuntuales'] (BN-arb)"GteErd 167.
azpisarrera-1
TENOREAN.
A su debido tiempo. Zor bat da, komentuak tenorean pagatu ez duena. Laph 243.
Beren botuz musikariak / Ezarri herrian / Gero ezin zaztekela / Pagatu tenorian. (1929). LuzKant 115.
azpisarrerakoSense-1.1
(Precedido de bere).A su debido tiempo. Izan zite pazient eta korajus, eta bere thenorian jinen zaizü konsolazionia. Mst III 30, 2 (SP bere ephean, Ch bere denboran, Ol adionez).
Eseririk dagona bere nausiaz maiordomotako bere familiaren gañetik erreparti dezon bakotxari alimentua bere tenorean. SamperMt 24, 45 (Lç, Ur denboran, He bere denboran, TB, Echn behar den denboran, Ip behar-ordian, Or bere garaiean, Ker aldi egokian).
Elisabethi ezagüterazi zian bezala, Jinkoak bere thenorian ezagüteraziren zeiola Josefi ere. IpHil 84.
Beren lana egiten zuten bere tenorean xuxen, ixil eta zalu. StPierre 23.
Aipatuko dugu bere tenorean hau. Goazen egungotz eskolarat.LarreArtzainE 22.
azpisarrera-2
TENORE GABE.
A destiempo, fuera de tiempo. SoEgHerr 12-5-1960, 2.
Deputatu gehienek nahi ukan dute, tenor gabe, ganbaralat sartu, gauza horietaz solastatzeko.
azpisarrera-3
TENOREKO.
"Zato tenoreko, venez pour l'heure" Dv. "Ez da tenoreko jin (BN-arb), tenoreko denak hemen izanen dira (BN-lab), tenoreko hor zen (BN-arb)" Gte Erd 284. Zorigaitzez, tenoreko / hari zapeta zilatu. Bordel 96.
Zure oseba Jauna ez diteke tenoreko ethor. Laph 9.
Thenoreko jinik. Xikito 7.
Heldu nintzan tenoreko. JEBur 129.
Bazkaria tenoreko nahizik moldatu. BarbLeg 131.
Zortziak eta erditako zuen galdea eta tenoreko xuxen nahi zuen lekuan izan. JEtchep 81s.
Hor nintzan beti bazkariekin joaiteko tenoreko. LarreArtzainE 43.
azpisarrerakoSense-3.1
(Precedido de part. o frase relativa). Erran tenoreko, jende guzia bildurik, eliza gakoz hetsia zaukatela. HUZez 126.
Aske bazara jin zaite datorren neskanegunean ene etxera, arrastiriko usatu tenoreko. MdePr 55.
Biharamun goizean ospitalean sartu zelarik erran tenoreko, bi oren kanpoan egon behartu zitzaion. JEtchep 97.
Biharamunean partituz etzen Tolosan heltzen ahal behar zuen tenoreko. Ib. 81.
Erranez Buenos Aireseko aireportuan izan zadila nik erran tenoreko. LarreArtzainE 326.
azpisarrera-4
TENORETAN(Precedido de bere). A su debido tiempo. Errepartitzeko bakotxari xanaria bere tenoretan. EvANMt 24, 45 (Samper bere tenorean
).
azpisarrera-5
TENOREXE(S; Foix ap. Lh). Ref.: A; Lrq. (Forma con suf. -xe, de valor aprox.). "Tiempo aproximado" A. "Tenorexian (S; Foix), à peu près à l'heure" Lh.
azpisarrera-6
TENOREXEKO.
"(S; Foix), à peu près pour l'heure" Lh.
azpisarrera-7
TENOREZ.
a) (Precedido de gen.). Según, de acuerdo con. Iainkoaren elejituén fedearen eta pietatearen tenorez den egiaren araura. "Selon la foi des élus de Dieu, & la conaissance de verité, qui est selon la pieté". Lç Tit 1, 1. Iainko gure Salbadorearen ordenanzaren tenorez niri kargutan eman izan zaitadan predikazioneaz. Ib. 1, 3. Eta hunen tenorez guk ditugu laudatzen eta aboatzen hirur sinboloak. Lç Ins G 1v. b) (G-to, AN, L, B, BN, S; H). Ref.: A; Lrq; Gte Erd 111 y 284; Izeta BHizt2. "Tenorez ezkondu behar da, ez goizegi, ez berantegi" H. "A tiempo, a la hora justa. Egun tenorez giñan elizan (B), hoy estábamos a tiempo en la iglesia" A. "Tenorez etorri da (AN-5vill)" Gte Erd 284. Nola baitzakien beste ordiez tenorezago itzultzen zela [etxerat]. AR 223. Etxerat tenorez itzuli. Arb Igand 144. Biharamun goizean tenorez abia zadien. JE Bur 67. Sartuko da ostatuan, baño ez an gelditzeko, baizik eta tenorez andik etxeratzeko. FIr 173. Behártü zieiá éran zértako etzién héltü tenóez [eskolaláko]. Lrq Larraja RIEV 1935, 137.
(Precedido de bere). A su debido tiempo. "Eginen dut bere tenorez (BN-lab)" Gte Erd 284.
azpisarrera-8
TENOREZ KANPO.
"Importunément, [...]tenorez kanpo, ordu gaixtoz" T-L.