(
BeraLzM),
babesatu.
Escudar, proteger, amparar.
Tr. Documentado, además de en J. I. Arana, en autores meridionales del s. XX (algo más en textos guipuzcoanos). En
DFrec hay 67 ejs. de
babestu y 3 del sust. vbal.
babeste .
Bere Eliza lagundu, erakutsi, gorde, babesatu eta santutzeko bialdu oi dituen beste ordena erlijiozko guziak.
Aran SIgn 97.
Ameriketara joan zan, Arjentinako lurretara, norbaitek babestua, mendiko zeregiña baño besterik etzekiala.
Ag G 253.
Neskatxak babestu.
(Quijote IX).
Anab RIEV
1928, 609 (Ldi RIEV 1929, 208 babespetu).
Eta oraindik ere [kutun] batzuek erabilli oi dira, daramazkiena gaizkiñen eta gaitzen erasoetatik babestu dezaten.
JMB ELG 87.
Gorputza beren indarrez babestu zezaten.
Ib. 88.
Oñak babestu ta berotzeko balio dabe [oñetakoak] eta beste zerbaiten ordez truketako be bai.
Eguzk GizAuz 51.
Elertijak etzaube babestuko, abertzaletasunak baño.
Laux AB 14.
Naiz ta biribiltzeko ardo-olio-zagi, / eta naiz babesteko aurraren ipurdi.
Or Eus 12.
[Agiñizti Ikuslaritza Nagusia] lanaritza sortu-berria eratzeko eta babesteko eskubidedun izango da.
"Para organizarlo y tutelarlo [el servicio]"
.
EAEg
13-4-1937, 1492.
Bañan ixraeldarrak yoanak ziran esku altsuak babestuta.
Ol Ex 14, 8 (Ur esku indartsu baten laguntasunez).
Guraso gabe urtuz noa, babestu niñuken gizon lagunik gabe.
Zait Sof 17.
Beraren arpegia Tesali-ginbail illetsuz babesten du eguzkiagandik.
Ib. 114.
Ta ni aurkez ez egon-arren, nere izen utsak edozein gaitzengandik babestuko zaitu.
Ib. 125.
Ortara bereala estaliko du lurra, alkar babestuko dute, ezkura bereala izango dute ta bai ta irabazi ere.
Munita 59s.
Bakanka dauden zuaitzak ez dira naiko abereak babesteko; zerbait itxiagoa ta ugariagoa bear du.
Ib. 128.
Bere bizia ezpataz babestu bear izan zun [...] gizon eri baten aurka.
Etxde AlosT 103.
Uste dau askok gizona dala / mundu-bizitzaren lema, / baña badago itxaropen bat / babesten gaituzan ama.
BEnb NereA 224.
Etorkizuneko zorion-iturri bakarra beraren irakatsietan soilik arkitu omen zitekean ezkero, arresiz eta luebakiz babesten zuen berak esana.
Zait Plat 117.
Jainkoaren aldea babestu nai zuten, baiña ortarako bear etzen bidetik jo zuten.
Vill Jaink 44.
Gizatasuna babestu dezala.
Ib. 92.
Orduan nekez babestu al izango ditu mats-ostoak mordo zorituak.
Ibiñ
Virgil
78.
Zergatik zaude, Ama, / baratze atean, / lau nekosten itzala / dezula atzean, / [...] / babesten zaituztela / aldare antzean?
NEtx LBB 340.
[Basarriak] euri danian estali eta / aize danian babestu.
Uzt Sas 37.
Ni eziñean gertatutzian / ez nazu gutxi babestu.
Ib. 280.
Neska gazteak zaitzeko, alargunak babesteko, eta umezurtzeri eta beartsueri laguntza emateko.
Berron Kijote 125.
Gizaseme luzea, / zabal ta liraiña, / baziñan famili bat / babesteko diña.
Zendoia 50.
Hori guzia, literaturako irudipen-haizeari itsatsia ez dagoen giza-aldarteak, eta euskeraren nahaste zahar eta zailak babestua.
MEIG IX 132 (en colab. con NEtx).
Protegerse, resguardarse, refugiarse.
Gizarte laguntaren kimu au guda dala-ta babestu diranengana bakarrik iritxi da.
"Con los refugiados"
.
EAEg
11-12-1936, 514.
Proteus aitz aundi baten atzekaldean babesten da.
Ibiñ
Virgil
116.
Rodelaz txit babesturik, lantza bere oin-txokoan tinko, Rozinanteren lauazka aal-guzian ekin zion.
Berron Kijote 94.
Aurreko mendixka orren kolkoan babestua baidago [gure etxea]
.
Ataño
TxanKan
38.
Eguraldi txarretan edo zaparren batekin bordaren batera babesten giñanean.
JAzpiroz 10.
Apoyarse.
Beien atzean babestu nai ta, / besape, aurrez eztena, / albora aldiro beiek zizta artuz / atzean uzten zutena.
"Quería apoyarse"
.
Or Eus 233.
(Part. en función de adj.).Fortificado.
Gure uri babestua Sion; Salbatzaillea jarriko da bertan esi ta esi-aurreko.
"
Urbs fortitudinis nostrae Si"
.
(Is 26, 1)
Or MB 43 (Dv indarreko hiria, Ol iri azkarra, Ker uri gogorra
).
(Part. en función de adj.).Empavesado, adornado (un barco) con telas.
If-ko gazteluraño usu ta arin datozen ontzi aundi babestuak ikustea.
'Pavoisées'
.
Or Mi 32s.
(Part. en función de sust.).
Babestuen biztanle lerrokada osatzeko.
"Censo de refugiados"
.
EAEg
15-12-1936, 545.