1.
(SP, H),
espa.
Si no, o si no.
Mundu oro iarriren da bi lekutan hersirik / glorian ezpa ifernuian ezta eskapatzerik.
E 51.
Ene maite maitena, egidazu zuzena; / ioan duzuna ekhardazu, ezpa eman ordaina.
Ib. 179.
Oi ene laztanari / alanzaitez / balia dakidala / Jauna, amorez, / ezpa ilgo naizala / beror[r]en [m]inez.
Lazarraga B8, 1171v.
Murillotik espa ekarri bear dut karga bat ardo.
(Aoiz, 1601).
ReinEusk2
149.
Nai badu etorri, espa estakit zer egingo degun.
CartLib
129.
2.
O; (en contextos negativos) ni.
Halaber eure buruaz eztuk iuraturen ezen bilo bat xuri ezpa beltz ezin daidik.
Lç Mt 5, 36 (He, Dv, Ol edo).
Gerrea espa bakea, gustia da enea.
IC II 426.
Obraz ezpa gogoz, eztuzu nihor hilen.
Harb 8.
Zer axola duzu hau hunelako ezpa horrelako izaiteaz, edo hura hunela ezpa horrela haritzeaz edo minzatzeaz?
SP Imit III 24, 1 (Ch, Ip edo, Ol naiz).
Bortxatu baita biga ezpa hirur aldiz haien hartzera.
Tt Arima 68 (cf. bizpahiru, bospasei, etc.).
3.
(No)... sino.
v. ezpada.
Ez eroan ak gañean / Balan profeta falsua / ezpa lebatz freskoa.
BBizk 32.
Zergaitik santuak ez eben asmetan gozotasun ta pozkaririk, ezpa Jesu Kristogaitik padezietean?
Añ
LoraS
128.