1.
(HtVocGr→Lecl, Lar, Añ, Dv, H),
ezpere (S, R ap. A
; Dv, H),
ezperian (R ap. A). De lo contrario, si no, de otro modo."Sinon"HtVocGr.
"
Ezperen, en vizcaíno ezpabere
"GarateCont,
RIEV 1933, 97.
v. ezpabere, bestela. Tr. Todos los ejs. de los ss. XIX y XX corresponden a la forma ezperen .
Eztute ezarten mahatsarno berria zahagi zarretan, ezpere lehertzen dirade zahagiak. "Autrement"
.LçMt 9, 17 (TB bertzenaz, Dv bertzela, Ol bestela).
Manual debozionezkoa, edo ezperen, oren oro eskuetan erabilltzeko liburutxoa. EZMan I 1.
Eta ezpere beha iazozu haserretua dabillan bati, nola mintzo den, nola ahotik habuiña darion. Ax 280 (V 187).
Gero, porruak hurian irakiturik, hur hartarik edanarazten diote, edo ezperen idiaren gernu bera. Mong 591.
Badakust utsegin zeueela. Ezperen non zerate, esker gaistoko izarrak? LarSermAzc 46.
Obe da fede ta itz onakin eria animatzea, Jainkoari osasuna, konbeni bazaio, eskatzera ta ezperen aren eskuetan bere osasuna ta borondatea ifintzera. CbEg III 316.
Konfesariak eman behar dio absolbizioa [...] baldin baderitza bekatuak egiñaz damutua arkitzen dala bekataria, ezpere ukatu behar dio. Ub 210.
Salba gaitza, ezperén galduak gára. LEOng 84v.
Tokia bazan ordeka luze ta zabala, izena jarriko zioten Naba edo Nabia, ezperen Arandi edo Arandia. IztC 22.
Izan zaitezte on, ezperen zerura joango etzerate. ArrGB 71.
Denda badezu, zuk zaitu bear dezu, ezperen galduko dezu. EZBB I 79.
Etxe artan pakearen umerik baldin bada, zuen pakea aren gañera yetxiko da; ezperen, zuengana itzuliko da. IrYKBiz 262.
Ezperen lurrak eztizkie indar berdiñak matsondo guztiei emango. IbiñVirgil 88.
v. tbn. Arg DevB 231. INav 124. ES 398. He Gudu 136. Mb IArg I 61. Lg II 229. AA III 470. Zait Sof 65. Or Aitork 211. Ezpere: Harb 140. O Pr 59.
sense-2
2.(G, AN, L ap. A; Urt III 19, Ht VocGr), ezpere (S, R ap. A; SP, Gèze), ezberen.Siquiera, por lo menos."A moins"HtVocGr.
"Seulement"Gèze.
v. bederen. Iosef, hire semearen / urrikal bekik pena, / edo ezperen birjina / erdi beharrarena. EZNoel 50.
Gorputz saindua errezibi / baskoetan ezpere. EZEliç 104 (399 ezperan, seguramente errata por ezperen).
Ezpere paira zazu emeki ezin badezakezu alegeraki. SPImit III 57, 2 (Ch bederen, Ip bestalde).
Gauza hartaz pasa gaitezin ahal badezagu noizean behin bederen, edo ezperen hartaz sakrifizio bat Jainkoari ofri dezogun. CatLav 112 (V 61).
Ezperen Aita Eternoa, arren zeuk ere konsolatzen eztezu zeure alaba maitea?LarSermAzc 51.
Eziñ izan gaitezke sekulan osoki garbi bekhatu benialetarik, edo ezberen eziñ haiñitz iraun dezakegu garbitasun hortan. "
Au moins"
.HePhil 82 (Harriet traduce erróneamente "sans cela").
Albadezáket exkusatu zenbait kulpa, ezperén librátu nere arima. LEBail 220.
Hik ezperen, o Herioa, / entzun nezak, / desterru hunen terminoa / labur ezak. Monho 88.
Ez bada sekulan kofesoraren oinetan jar, ezperen ez absoluzionerik errezebi, oren-erdi baten ingurua erreflexione horietan egon gabe. Dh 60.
v. tbn. Gç 86.