Tr. Documentado sobre todo en la tradición vizcaína, en la forma siku; los pocos ejs. no vizcaínos son de seko/-u. En DFrec hay 3 ejs. de siku y 1 de seko.
sense-1
1.
(V; Mic 9r, Lar, Añ, H(V)),
seko (G-nav, AN-gip-larr-araq-ulz-egüés-erro-ilzarb-olza; Urt, H),
seku (G-nav, AN-gip-larr-araq-ulz-erro)
Ref.:
Bon-Ond 155; A; Iz ArOñ ; Echaide Nav 248-49; Etxba Eib ; Elexp Berg . Seco."Arens"Urt II 286.
"Seca cosa, siku
"Mic 9r.
"
Karrika, athorra, aho, mihi sikua, sekoa
"H.
Cf. seko. --Siku dago [alkandorea]? --Adarra nola. Mic 12v.
Mic 12v.Mañarira jatsi nitzan / sopia bezela / altzi sikurik bagarik / burutik oñera. DurPl 55.
Ifini eban [...] azur sikuz beterik eguan kanpo baten erdiyan. Zuzaeta 105.
Itsasoko úrak erretiratuzire barnerát lekoabát bide utzirik leór edo seku lúrra. LEJMSB 307.
Azur siku a. AñGGero 327.
[Gaztaiak] gazituten dan artian egon biar dau leku siku ta axetsuan. UrDial 88 (It legor, Dv, Ip idor).
Ondar sikua. Ib. 46.
Garbitasun andija ta azpi sikuba. "Cama seca"
.Ib. 71.
Sekuegi bada [haxixa,] emenda zazu saldarekin. ECocin 9.
Geratu egin jakon siku eztarria. ABAmaE 246.
Asko ta asko edanagaiti, / lur sikuak lez euria. AzcPB 78.
Ni [bide] sikuenetik ezpaniñoian bere, [...]. "Por lo más enjuto"
.OrTormes 23.
Mendi sikuren batian edo naiz desiertuan bertan basamortuak ziar ebillen. SMZirik 18.
Denpora sikuak. ArtiMaldanB 190.
Iruten dut astiro itogin sikua. Ib. 191.
Nire ahoan / zapore siku / mingotsa. Ib. 201.
azpiadiera-1.1
Zergaitik diran gaurko negarrok / jarriko siku betiko. AB AmaE 80. Amaitu dein baino len / bere egarria / siku geldituten da / pitxar guztia. Azc PB 108.
azpiadiera-1.2
Katarro zarrak / edo estul sik[u] ta txarrak.Azc PB 291 (in Ur PoBasc 228 estul siku). Estul garratz ta siku bat adittu zan. Altuna 76.
sense-2
2."Estéril cosa, gauza sikua, leorra
"Lcc.
"
Lur sekoa, terre infertile, sèche"H.
"
Mendi-illara onetatik arutz, alde oso sikua da, de esta cordillera en adelante, tierra seca"Etxba Eib. .
Gauza siku bat, otz bat, [...] balitz legez, begiratuten deutsee, askok Jaungoikua ameetiari. fBIc I 39.
sense-3
3.
(V ap. A s.v. belarrondu). Seco, marchito (hablando de plantas)."Sec, qu'on a fait sécher. Belhar, mahats sekoa, sikua
"H.
Nork dú habilidade atratzekó grano seko batétik belarbát, andik kanabát [...] géro gráno ánitz?LEDoc 125s.
Lasto sikua. BEnbNereA 103.
Txomiñ, besakada bat bedar siku emon-da, sutondora joan zan. BilbaoIpuiB 64.
Zakuek lastoz edo bedar sikuz betetan genduzan. Gerrika 70.
Belar sekoak ere ari dira aurreratzen. Albeniz 19.
sense-4
4.
(H),
seko (H). Frío, impasible."
Gizon sekoa, sikua, homme sec d'abord, dur d'humeur, de langage. [...] Bihotz sekoa, sikua
"H.
Egon leite damu zal, zoli, ta sendo bat bijotz agor siku ta negar bagian?MgCO 63.
Beste batzuk, ain dira kondizinoe latzekuak, estubak, iraazijak, eta sikubak, eze, uste dabee, olgeeta guztiak diriala txaarrak; ta beti bijotz siku, illun bategaz ez dabillenak, ezin Jaungoikua serbidu leijala. fBOlg 16.
An ezta egongo biotz sikurik / ez deunga okerrik nagosi. AzcPB 310.
azpiadiera-4.1
(Uso pred.)."
Sekho ihardetsi zion, il lui répondit sèchement"Lh.
azpiadiera-4.2
(Con reduplicación intensiva). Ez dute komunio onik egingo komunio ondoan motel, agor, ta siku siku daudenak? MgCC 226.
sense-5
5."Tout sec, sans plus. Sari sekoan langile, ouvrier à la paye, sans nourriture. Ogi sekoan emana, qui est mis au pain sec, privé par punition d'autre aliment"H.
[Ez] agur sikurik ere egin bideren bat arkituta ere adiskide kaltegarriari. MgCC 186.
Gizon andia da emen urrea / eta ezer-eza kobrea: / trumoi sikua iakituria, / daukana bada pobrea. AzcPB 308 (tal vez 'tormenta seca, sin lluvia').
Egi hutsa be, gauza sikua ei da. EZBB I 86.
sense-6
6.
(H),
seko (H; -kh- VocBN, Gèze)
Flaco, demacrado. "Sec, décharné" VocBN. "Sec, maigre" Gèze. "Ahari, idi, gorphutz sekoa, sikua" H. [Ikhazketako mandoak] lephoa mehe du eta buruia handi, / mathel hezurra seko, dena beharri. 'Mâchoire décharnée'
.ChantP 86.
(v. tbn. 124)Azur utsak daukazan / agura sikua. AzcPB 326.
Adarrak oker, begi bakarra / eta errapa sikua. BEnbNereA 162.
Anka okerrak eta / bizkarra kakua, / gorputza sikua.Auspoa 39, 129.
azpiadiera-6.1
(Ref. a los árboles). [Aretx maitea] autortu zaite zeu bere egon / bazara orren sikurik, / [...]. ABAmaE 73s.
Atzean da betiko arbola sikua. ArtiMaldanB 231.
sense-7
7.
(V-gip; H),
seko (H)
Ref.:
Etxba Eib; Elexp Berg.
. Avaro."Roñoso, tacaño. [...]Iñor baño aberatsaua, baña sikua besterik ez lakua
"Etxba Eib. "Ogei duro bakarrik pagia? Sikuaua za, sikuaua... Kedarria baiño sikuaua, esap. Oso zekena. Zuen aittajuna sikuaua zan kedarria baiño" Elexp Berg. Cf. Etxba Eib: "Siku, siku, siku, estribillo con que los cuestadores de aguinaldos se despedían de las casas que no daban nada. ... Siku, siku, siku, / saku, saku, saku, ...".
BARRUKO SIKU.
"Barruko-sikua, estreñimiento. Barruko-sikuakin dabill aspaldi onetan" Etxba Eib.
azpisarrera-2
HORMA SIKU.
v. horma.
azpisarrera-3
SIKUAN GERATU.
Parar(se) en seco. Errepublikak sikuan geratu eban lege ori. Gerrika 52.
Sikuen geratu banau, metro bat atzera jo eta ez zan ezer be pasauko. Baña bolantiari emon da indarrez bidera sartzekuen, urten eusten atzekuek. Ib. 170.
azpisarrera-4
SIKU IBILI (V-gip).
a) "Padecer estreñimiento. Lenago beraku; oiñ berriz siku nabill" Etxba Eib. "Estar estreñido. Uda ezkero oso siku nabill" Elexp Berg. b) "Fig., estar sin dinero. Aspaldi siku nabill, bolatokira agertu eziñik" Etxba Eib.
azpisarrera-5
SIKU-SIKUAN.
En seco. Erantzuten jako bada, kristinaubak, itaune oni siku sikuban: ezetz. fBIc II 108.
azpisarrera-6
SIKU UTZI.
Dejar seco, matar. v. seko. Bota tiroa ta erbia siku itxi. BilbaoIpuiB 133.
Mallukada bat bekoki-bekokian emonda, siku itxi eban, benetan ilda, gure Peru. Ib. 183.
azpisarrera-7
SIKUXEAGO.
"Eyittuen orduen sekoxago ta beratxagokuan erreparauan egoten, no solían estar entonces mirando si (el pan) era más duro o más blando" Iz Ulz (s.v. eyittuen).
azpisarrera-8
XIKU(V-ger ap. Holmer ApuntV 45). (Forma con palat.). Seco.