1.
(SP, Urt, Lar, Dv, A, Bera(+ bildd-))
Conjunto de cosas; colección. "Amas, tas, monceau" SP. "Accumulatio, biltzea, bilduma" Urt I 87. "Agger, bildúma, multzoa" Ib. 427. "Collectio, kolekzionea, bilduma" Urt V 330. "Colmo" Lar. "Collection" Dv. Tr. Documentado en la literatura septentrional desde principos del s. XVII. En el s. XX es empleado abundantemente por autores meridionales, generalmente con el sentido de 'colección'. En DFrec hay 86 ejs., todos menos 2 meridionales.
Iongoikoa zurea da egundanoz kostuma / Erorkorrei barkhatzea bekhatuen billduma. EZMan II 98.
Hargatik eztuzu hemen deusik estudiaturik ikusiko, baina xoilki bilduma bat fede onezko konseilluez egina. SPPhil ẽ, 1v.
Hala non ohoreak eta laudorioak baitira harri preziatu batzu bezala, zeinen bildumatik loria sortzen baita. Ib. 221 (He 222 arrimutik).
Eta baldin senti badiozute abzes, bilduma edo materiarik duela. Mong 591.
Bozkario guzien bilduma. "Pallium laudis"
.Ch III 49, 6.
Haiñitz laudorioen eta haiñitz ohoren bilduma batetarik ilkhitzen dena. HePhil 222 (SP 221 elkharganamendutik).
On guzien bilhuztasuna, gaitz guzien bilduma, horra zer den Ifernua. Brtc 147.
Plazerren bilduma, / Zeruko erresuma. Monho 84.
Gaitz guzien bilduma. Ib. 102.
Hire gorphutz guzia izigarrikeriazko, monstrokeriazko bilduma bat eta leze bat egina agertzen duk nere begietan. Dh 147.
Prestugune guzien bilduma Jainkozko bat. Ib. 259.
Zu zare haren dohain guzien bilduma. JesBih 163.
Ez da egundeino ikhusi izan kalitaterik arraroenezko eta berthuterik gorenezko bilduma bat hoin miragarririk. MarIl 118.
Legezko billduma. Gy 190n (como explicación de koda
).
Eliza Yainkoaren mihia, Yainkoaren hitza, egien bilduma urrezkoa!HbEgia 129.
( s. XX)Ordukotzat norbeit ba othe zabilan Oxalderen kantuak galtzerat ez utzi nahiz, bilduma batean ezarri beharrez?Ox 193n.
Onela gure aldizkingia erriko jakingarrien bilduma, esku-eskuan legoken arkitegi bat izan dedin. "Album"
.Y 1933, 4.
"Colección de Monografías Vascongadas" bildumako liburu zunbait eros zinitzake enetako. MdePr 54.
Xoxokeri aietan biek arreta beraz ari izan ziran su ta gar, etxean ziran animali askoren iaio-unea autemanez eta orduko izarren iarkera ikusiz, bilduma bat egiteko. OrAitork 162.
Eusko-olerkiak direlako bildumetan. AIr in Izeta DirG 12.Eta Jainkoa ere ori litzake: ideal guztien bilduma. VillJaink 145.
Agintari ta oien aginte guztien bilduma edo mordoari, izen abstraktu batekin Boterea (Agintea) deitu izan zaio. Ib. 186.
Eta mea-mota guztiak, atomuen bilduma besterik eztira. Ib. 64.
Pedro Padillaren Thesoro de varias poesías deritzan bilduman (1580) arkitzen da. GaztMusIx 161.
Mingarri da, beraz, Ibanek Luisek bezalako bildumak edo xortak ez egin izatea. "Conjuntos"
.Or(
inGaztMusIx 34
).
Ezta Aita Onaindiaren Milla Euskal Olerki eder be ez, nai ta bilduma bat eta besterik ezpada be. AlzolaAtalak 128.
Pariseko "Bibliothèque Nationale" delakoan 29 liburu badira haren eskuzko paperetarik, Duchesne, Baluze, Fonds français, eta Clairambault bildumetan. LfELit 121.
Azkuek bere abesti bilduman sartutakoak. EtxabuKontu 222.
Orra egin amabi / bertsoko bilduma, / aitatuz zenbait txakur / eta txakurkuma. Insausti 188.
Nahiago nukeen honako hauek ere jaso izan balitu Labayen jaunak bilduma honetan. MIH 176.
Luzaro gabe hautemango dugu ez zela XVIII mendea, mende guztien bilduman, xoko bakoitzeko hizkuntzaz nahiz dialektuaz gehien arduratu izan dena. MEIG VI 57.
azpiadiera-1.1
(Urt Gram, Lar, Dv, H, A) . (Referido a personas)."Assemblée, chapitre, consistoire, biltzarra, kapitua, bilduma
"UrtGram 32.
"Junta, congreso de personas"Lar.
"Assemblée, réunion"H.
Gehienik Iuduz eta Turkoez Erresuma / Hedaturen du; hain handi daite hekin billduma. EZMan I 67.
Bañan Komunki Eliza guk aditzen duguna / Giristiño guztien duk Katholiko billduma. Ib. 30.
Bere aita edo ama, / Abride edo urkho, / Adiskidezko bilduma, / Badituzke lekhuko. ArgDevB 166.
Badidurite [damnatu] hauk gustiek / Bilduma nonbre gabea. Gç 174.
Ordean juduak zeloz irakiturik hartu zituzten berekien jende xeheetarik gizon gaixtagin batzu, eta hetaz bilduma bat eginik, alborotatu zuten hiri guzia. HeAct 17, 5.
Hanpurutsuen bildumarentzat sendatzerik izanen ez da. DvEccli 3, 30.
Gero zuen Piarres / Jesusek hautetsi / Bere Apostoluen / Bildumako nausi. ZbyRIEV 1908, 411.
Eta Nafarroa ez da nafarren bilduma baizik: lehengo eta oraingo nafarrena, etorkizun direnak bestalde. MEIG VI 76.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de compuestos). Ala jende hañitz baitoa / Egun oroz ifernura! / Jende bilduma nonbre gabe / Suzko eternitatera. Gç 168.
Aingeru dohatsu bildumak / Inguratu du gustia. Ib. 138.
Eta Iainkoak deithu zuen leihorra, lurra; ur billduma ere deithu zuen Itsasoak. UrtGen 1, 10 (Ur uren biltzarreai, Dv ur bilduei, Ker batutako urai, Bibl ur bilduak).
Barkutik ilkhitzean, ikusi zuen jende bilduma handi bat. HeMt 14, 14 (Lç, Leon jendetze, TB, Echn yendetze, Ur jende talde, Dv oste, Ip jente-ozte, SalabBN yende mulzo, IBk, IBe jendetza).
Zenbeit gauza ustelduri lotzen zaizkon uli lizun bilduma batekin. HePhil 341.
Nun, gabiltzan eskualdetan, etxe xuri hobeki atxikirik, nun etxe-bilduma maitagarriagorik?JEBer 76.
15 ahapalditako bertsionea, J.D.J. Sallaberry-ren Chants populaires du Pays Basque (1780) delako kantu-bildumari zor bide diogu. MdePr 185.
Oraintxe aipatu 1932 urteko olerki bilduman ikus ditazke bere euskal bertso sortak. AIr(
inIzetaDirG 12
).
Au da, noski, olerki-bilduma onen muiña. Vill(
inGandElorri 11
).
"Auspoa"-n bertan agertuko da beste bertso bilduma bat be. AlzolaAtalak 115.
Otoitz eta ilduraz oakit / eioaz birtute-bilduma, / zeruko iriñez ogituta, / dezadan Jaunaren eskuma!NEtxLBB 249.
Au --bizarlariak jarrai-- Lopez Maldonadoren "Kanta Bilduma" da. BerronKijote 83.
sense-2
2.Compendio, resumen."Abrégé"Foix.
v. bildumen (3). Athanasioren hau]k[ duk / Fedearen billduma, / Apostoluek egina]k[ / Deklaratzen duena. EZEliç 133.
Hartako Apostoluek izkiribatu zuten Sinhesten dut, ordu arte bakhotxak gogoz ikhasten eta erraten zuen othoitza, mizterioen bilduma saindu eta sinhets errexekoa. HbEgia 99.
Mendi gaineko predikuan aurkhitzen bada giristino dotrinaren bilduma, zortzi dohatsutasunetan hesten da prediku guzia. DvHtoyMt 5, 2n.
Ixtorio sainduaren bilduma. ZerbIxtS 114.
Errazu ixtorio sainduaren bilduma laburzki. Ib. 113.
Bertan, ludiarekiko asmo zarren bilduma-edo arkitu bide dezakegu. ZaitPlat 26.
Ez luzea, segur, bainan elhe alferrik gabe, egia beharrenen bilduma. "Résumé"
.ArdoySFran 163.
Lehen japones katiximaren bilduma. Ib. 229.
sense-3
3.Sinagoga.Cf. Lar: "Sinagoga, significa congregación o junta, bilguma, batzarrea" Lar. Iesus bada, bildumatik atherarik, sarthu zen Simonen etxean. HeHLc 4, 38 (Lç, He, Oteiza, Dv, Ol, Leon, Or, IBk e IBe Sinagogatik, TB Sinagoguatik, Arriand batzartegittik).
sense-4
4.Suma (operación aritmética). Amarrekoa baita lenengo lau zenbakien bilduma. ZaitPlat 56.
sense-5
5."Envoltorio"Lar.
Cf. bildu (I, 5).
azpisarrera-1
BILDUMAZKO.
"Acervalis, bildumákoa, bildumázkoa, multzózkoa" Urt I 97.