I .
(Sust.).
1.
(V-ple, L?, BN-baig ap. A; SaraskHizt, O-SP 230, SP, Dv, H (s.v. muker)),
muber (G-nav ap. Iz Als
).
Sílice, pedernal.
"Pedrenal, ezke mugerra
"
SaraskHizt 19.
"Pierre à feu"
O-SP.
"
Muber batzuk, unos pedernales. Muberra dá menditi ekarzen dan arri fín bet, eta urá kutxilo bezela afílatuik patú ber, ez llanóre, éz; ura púntiakin patú ber"
Iz Als.
"
Txisteraziyoiyek muberratzen aita-ta osaba-ta mailubakin txisteraziyen zuloiten, muber aik sartzén. Ori dá, muberrura dá, guai esaten duei 'piedra de chispa'"
Ib.
(s.v. len).
Mugerretik ateratako suaz.
Or Y
1933, 406.
Ugolde oparo ta ondatzaile onen uberka zabalean muger aldakaitz ta gogorra idoro bear genuke. [...] Sutarriotan orubeak atera ta [...].
Zait Plat 39.
2.
"(V-ple), grava, guija, piedrecilla menuda, que embuchan las gallinas. Oilloentzako leku ona da muger-lekua
"
A.
[Iobek] gal-orratzak ildoetan billatu eta mugerraren zaiñetatik su bildurgarria ialki arazi zezan.
"Des veines du caillou"
.
Ibiñ
Virgil
72.
II .
(Adj.).
1.
(S ap. A
; Dv (S), H (s.v. muker), Foix).
"
Gizon mugerra (S), homme nerveux aux muscles solides"
Dv.
"Dur à la fatigue. Gure mendietako nekatzaileak hazkarrak dire eta mugerrak
"
H.
"Hombre o animal firme, correoso"
A.
"Fort contre la maladie, bigurt, müger
"
Foix.
"Endurant"
Ib.
Cf. muker.
Lehenagokoak [astoak] txipiñi eli bat ziren Basabürian; müger eta axkar ziren haatik.
Eskual 18-4-1913, 4.
2.
(S ap. A
; Dv, H (s.v. muker)).
"Brut, abrupt. Lekhu mugerra, lieu abrupt"
Dv.
"(Lugar) abrupto, escabroso"
A.
HARRI MUGER
(SP s.v. mugerra; Lar, Añ (G) A, H). Pedernal. "Pierre à feu, à fusil, silex" H.
[Presuna haserrekorrak] harri mugerraren pare dira, barrenean dute sua, asko dute ukitzea.
Ax 290 (V 193).
Israeleko iendeak hain zuen egartsu idorra eta edateko desira handia, non Iainkoak heken premia ikhusirik, eman baitzerauen, harri-muger batetarik atherarik, ithur fresko bat.
Ib. 511 (V 329; Añ GGero 327 arri atx).
Lurrak ez du berez / emaiten argirik; / alâre, gizonak / asmatu du nola / arri mugerretik / txinpartak atera.
Or Poem 557.
MUGER-HARRI.
a)
Pedernal. v. HARRI MUGER.
Muger arrizko biotza baño / gogorragoa zuk dozu. Lazarraga A 1146r.
b)
Grava. "Mugerrarri (V-ple), grava, guija, piedrecilla menuda" A.