1.
(L-ain, B; SP, Lar, Dv, H),
ñiñi (G, L, BN, S, R; H)
Ref.:
A (nini, ñiñi);
Satr VocP (ñiñi)
.
Niño (normalmente en lenguaje infantil).
"
Nini horrek, ce petit mignon, poupon"
SP.
"A los aniñados llamamos también ninia, ninitxoa
"
Lar (s.v. niño).
"
Iduri du ninia, il ressemble à un enfant"
Dv.
"
Bulharreko ninia, enfant à la mamelle. Niniari ninia lakhet zaio, l'enfant se plait avec l'enfant. [...] Beha zer dosteta daraman, zer dioen gizon nini handiak, [...] cet grand enfant d'homme"
H.
Lo, lo, ñiñi, egizu lo.
Iratz 33.
Zer irriak, zer jauziak nere ñiñi-ohean!
Ib. 153.
Or beste [aur] bat: ama lo nai utzia du. / Nini polit onek ba dizu laguna.
"Criatura"
.
Or Poem 524.
Ta azkar eragiñaz zaku beltzari, / ñiñia arrapatzen dio amari [Mamuak]
.
NEtx Antz 117.
Ene ahizpa zaharrenak ñiñi bat badin.
GAlm 1959, 12.
Orai entzunik ñiñiaren garrasia / Hor da ait' amen zorionaren grazia.
Larre ArtzainE 348.
2.
(
B ap. A; Urt V 159, Gèze, Dv, H),
ñiñi (
BN-baig ap. A
).
Muñeco.
"
Non da haurraren ninia?, où est la poupée de l'enfant"
H.
Txatxa, ekarri zazu / aurraren ninia
.
Iraola EE
1883b, 369.
Maritxu! Begira zer nini polita erosi dizutan, aurtzaia egiteko.
EgutTo 18-10-1920 (ap. DRA
).
Ídolo.
Rachelek ebatsi izan zituen bere aitaren niniak.
"Idola"
.
Urt Gen 31, 19 (Dv jainkordeak, BiblE etxe-jainkoen irudiak).
Juguete.
Nini zenbaiten yostatzale izanen zare zu. --Baditeke.
Hb Egia 131.
Ez da puskaz, dena harri bat da, Egiptoan sorthua duela 4320 urthe: adin ederreko ninia beraz.
Ib. 149 (hablando de un obelisco).
3.
(
G, AN-egüés-ilzarb-olza, B, BN, S; Lar, Añ (G), VocBN, Gèze, Dv, H)
Ref.:
Bon-Ond 139;
A
.
Pupila, niña del ojo.
"Niña, niñeta de los ojos"
Lar, Añ.
v. BEGIKO NINI, begi-nini.
Niniya begiyan bezela zauzkat nere biotzaren erdian.
Bil 157.
Ondarrik gezurño hau, niniak uste gabetarik klixk ilhuntzen zauzkitzula.
JE Bur 92.
Begizulo oien erdi erdian / nindeke betiko nini!
"Pupila"
.
Or Eus 86.
Txoarre bildurkorren eran mugitzen ditu bere niniak.
Txill Let 65.
Jarri mai zuri ontan, / ementxe, niniz-nini, / alkarri begira.
Onaind MEOE 731.
Zeure zidarrezko nini orreitan.
Onaind (
in
Gazt MusIx 205
).
v. tbn. Ant JesBi 87. Laux BBa 38 (niñi). Lab SuEm 189.
(Con begietako
).
Bere begietako niniak bezala zauzka gorderik.
Cb Eg I 70.
Maita zuan Mariak bere begietako niniak baño geiago.
Ag Serm 312.
(Con begien
).
Eztú útzi beñére / beñere María, / dauka nola bére / begien ninía.
LE Kop 29.
4.
Brote.
v. ninika.
Zugatz-niniak lêrtzear daude.
"Botones de los árboles"
.
Or Eus 220.
Gazteon maitetasunak lenengo kimu ta niniak izateko zori zoritsua eban.
Erkiag Arran 193.
Zugaitzen ninientzat.
Gand Elorri 66.
Eztira bat, ala ere, txertaketa eta nini ezarketa.
"Oculos"
.
Ibiñ
Virgil
84.
Niniak ernetzen diren azalaren erdi-unean.
Ib. 84.
5.
(Adj.).Insignificante.
Oillasko nini horiek.
Gy 308.