leinuru.
Tr. Propio sobre todo de la tradición suletina y mixana; en el s. XX se encuentra en autores meridionales cultos.
1.
(
-nh- S ap. A
;
O-SP 227
( SP y Dv),
H;
-eñh- Gèze,
H),
lleinhuru (
<lh-> Dv y H (que citan a AR)),
leinu.
Rayo (de luz).
"
Leinhuru, rayon"
O-SP 227 (en el ms.
original aparece lenh-, con un punto sobre -en-; v. O-SPAd 886). La forma leiñu de Gandiaga se debe tal vez a una confusión.
Begi leinhuru goriek / lasto-legez garturik [ileak]
.
O Po (ed. Michel) 227.
[Iguzkiak] leiñuriak mundu huni agertzen dutian pundu berian.
Tt Onsa 56.
Nuizere zure argiak bere leñhüriak hedatzen beitzütian haren bürün gaña.
Mst III 50, 2.
Ekiaren lleinhuriak <lh->.
AR 76.
Zure leinhürien libreia / mündü güzian düzü hedatzen.
Mustafa.
(ap. DRA)
Zelütiko leiñhüriez argitürik.
Ip Hil 52.
Iguzkiaren leinhuru edo arraioetarik.
Prop 1903, 81.
Bere ile urrezkoaren margo argiak iñoiz baiño leiñuru ederragokoak bazekartzan.
Lh Yol 31 (v. tbn. 33, 27; cf. 16 leiñeruak, sin duda errata).
Leñuru bero ta garrak.
EEs 1925, 45.
Illunabarreko eguzkiaren leiñuruak.
Sabiag Y
1934, 29.
Gorri-petiko leinuruari esker, ilunean ere gertatzen den guziaz kontura diteke.
Mde Pr 332.
Itxaropen-leinuru bat.
Mde HaurB 43.
v. tbn. Mercy 4. Arch Fab 93. Gazt MusIx 123.
(-nh- S ap. A).Brillo, fulgor.
Enikezü uste zihaurtarik dela zütan ageri den leiñhüria.
Chaho AztiB 12.
Goizetan eder dizü ekhiak leiñhürü.
ChantP 44.
Ürhe eta zilharrezko leinhürüz üngüratürik.
Ip Hil 100.
Egiaz daude ikusgarri zaldun gazteak eguzki leiñuruan dizdiraka.
Ag EEs
1917, 213.
Izar orretxen goi-leñurua .
(brillo, fulgor).
EA OlBe 111.
Ezti horrek urhe-leinhuru... ezti bat [bazuela]
.
Lf Murtuts 25.
Leñuru orizta banatuaz ketan.
SMitx Aranz 142.
Izar-urre leiñuz.
Gand Elorri 212.
Illargiaren leñuruan.
NEtx LBB 347.
Igorten bere argia [argitegiak] / baita ere leiñhüria.
Casve SGrazi 74.
Reflejo.
Munduaren iduri batetik jaikitzen da idurizko munduaren leinurua.
MEIG IX 115.
(en colab. con NEtx)
2.
(Fig.).Indicio.
"Signe précurseur. Haur horrek bazizün goizik aphez jalkhitzeko leiñhüria
"
Lh.
Nahi uken dizi lurrian uken gindezan urositate haren lleinhuru <lh-> edo ezagutze arhin bat.
AR 68.
Zük erraiten deitadazüt ni ere banizala [agota] : / egündano ükhen banü demendren leiñhüria / enündüzün ausartüren begila so'gitera.
ChantP 174.
Bazakikeen, leinhuru eta oiharzun itxura-pean, ederra ez dela ederrago baizik.
Lf (
in
Zait Plat XIV
).
Pequeña cantidad.
Lehen apainduratzat haurrari eman eskuara leinuru maiteño hura ez uztekotan goizegi.
HU Aurp 217.
3.
"
Leinhuru (S), rango, línea de parentesco. Askazi-leinhürian gituzu, estamos dentro de la parentela"
A.
v. leinu.
Zeren desuhura benio / emazte leinuria.
PierKat 57.
Zeren / Dabid-en leinurua / galdurik zegoen.
Azurm HitzB 32.
4.
"
Leinhuru (S), urdimbre de doce hilos"
A.
"Chaîne de 12 fils, leiñhüria
"
Lh.
5.
"Aurore [...]. On dit aussi argi-leñhürü (S)"
Lrq.
LEINURU EGIN.
Brillar. "Ekhiak egiten du goizetan leinhürü" A.
LEINURUPEAN.
Bajo el rayo.
Artizarraren aurreneko leiñurupean.
Ibiñ
Virgil
100.