1.
(V-ger-arr-arrig-m-gip; det., Añ (V), Izt 106v, H (V); Zam Voc
),
mun (V-ger, BN)
Ref.:
A (mun, muna);
Lh (mun);
Elexp Berg
.
Ribazo, cerro, muro; colina.
"Loma de tierra"
, "cerro, collado, (V) muna, munea", "ribazo" Añ.
"
Munoa, muñoa o munia significa en vizcaíno "ribazo" y creo que el propio término guipuzcoano por colina es éste, pues siempre significa altura pequeña"
(3-4-1858).
Ur Carta a Bon BAP 1954, 270.
"
Muna urtu (V-ger), desprenderse las tierras"
A.
"
Bedar onek [...] arbi ta azaartean, munetan, lur gozoan erneten dira, [...] brotan entre nabos y berzas, en los ribazos, en buena tierra"
Ib. (s.v. korkotz).
Azkue recoge tbn. la forma muni "ribazo", del manuscrito de Ochandiano, seguramente mal deducido del determinado munia. Cf. Izt C 22: "Gure asaba zintzo ernaiak izena ifini bear ziotenean tokiren bati, aurrenengo lana egiten zeben beraren egoitzari begiratzea. [...] Baldin bazan mendiskaren bat bukatzen zana musturrean, deituko zioten Mugia, baldin bazan txata esango zioten Munia". v. muino, muga
(6).
Tr. Documentado desde principios del s. XIX en autores vizcaínos.
Usteltasun beteko muna bat.
Añ
EL1
159.
Muna baten satsaren ganean egon zan jarririk egun askotan.
Añ
MisE
63.
Emeko ormia jo, ango munian etxun, sasi onetan jausi, [...].
Astar II 122.
Ez dagijozula inos inori, [...] esirik edo munarik imini, dotia edo etxia edo adiskidetasuna ukatuta.
fB Ic III 356.
An dabil bere Aita Kamara injineroa, / gastadoreai munak non egin erakusten.
AB AmaE 186 (v. tbn. 272).
Baster sokoetan egozan alkarturik orri-mueta asko, muna-azpietan, ate-ostietan, erreka-ondoetan.
Ag AL 108.
Zulo andi bat, munan barrura sartuten zana.
Echta Jos 247 (v. tbn. 246).
An agiri zan bera, muna-goienan, mutikoeri begira barreka.
Kk Ab I 63.
Antsiz eta negarrez mendi ta muna zear.
Onaind (
in
Gazt
MuIx
153
).
v. tbn. Zav Fab RIEV 1907, 98. Laux BBa 74. Amez in EuskOl 1933, 74. Otx 105. A EY III 32.
2.
"
Mun (V-ger), límite"
A.
MUNA-BELAR
(-bedar V-ger-m ap. A; Dv). "L'herbe sauvage (sans doute par opposition au foin des prairies)" Dv. "Hierba rastrera que produce granillos rojos a los que son muy aficionados algunos pajarillos; litm., hierba de ribazo" A. v. MUINATZ-BELAR.
Ardi bat sartu zan soluan, / ez eban beste gatxik egin an / ezpada jan muna bedarra.
(es la hierba silvestre. En Bizcaya se designa con este nombre la hierba que sirve de lindero entre los campos).
Ur CancB
94.
MUNA-URRATU (V-gip ap. Elex Berg
),
MUÑARRATU (V-gip ap. Iz ArOñ
).
Desprendimiento de tierra.