(Vc, Gc, AN-gip, L ap. A; O-SP 226 SP, Lar, Hb, Dv),
branke (Lar, Hb).
Proa; (fig.) parte delantera.
"Xaluparen ainzinekoa; rostrum navis"
O-SP 226.
"Proa"
y "branque" Lar.
"Amurar, llevar los puños de la vela hacia la proa, belaren mustrokak brankeronz egin
"
Ib.
Cf. Echaide Orio: "Branca. 'Branque, roda de proa'. Del G branka". v. brankera.
Tr. Documentado a partir de mediados del s. XVII, siempre en la forma branka . En DFrec hay 9 ejs.
Galdegiten zaienean ea zer bekhatu egin duten, berehala, sendagaillaz bezala, eta ohore bailliz bezala, iuramentuak ibenzeintuzte brankan, lehenbiziko hastean.
Ax 261 (V 174).
Branka bada gelditu zen han finkatua, higitzen ez zela; popa ordean hausten zioten itsaso kolpeek.
He Act 27, 41 (Ol, IBk, IBe branka; Lç unzi aitzinea, TB untziaren aitzinea, Dv aitzineko muthurra, Ker aurrekaldea).
Hainitz luzatu gabe bazuan berria, / brankaren azpitikan zela ithurria, / halaber orain bazela aborreko aldean / istupak utzia beso bat hartzean.
BertsZB 104.
Uhainek untzia joka, / Gora behera saltoka, / Eta branka pulunpaka.
Ib. 98.
Erratu zeban ekinera, zeñean etsaiaren branka biak alkarri josi naiean aurreragi sartu izan zalako.
Izt C 439.
Gure Kapitanari dua jo artian, / Artzen dau trabesera brankiaz azpian.
AB AmaE 97.
Zuzen den bezala, lehenbizikorik eta brankan jartzen dugu Xubero mendietako bazkagietan [...], artzainek, hain elhe ederretan atheratzen dutena.
Darric RIEV
1912, 226.
Apar dariyon erasuak naiz / astindu gora ta bera, / ajola gutxi!; ontzi liraña / ekaitz tartean aurrera / irrist ariñez branka jasota / antziak legor aldera!
EA EEs
1916, 41.
Legorrean jasota zegon potin baten branka-atzian ezkutatu nintzan.
Inzag RIEV
1923, 503.
Begira ezaiozu itsasoko olatuak barna doan txaluparen brankari.
Zait Plat 40.
Orain brankatik (aurretik) emoten deusku aizeak.
Berriat Bermeo 389.
Sandia, txorabilduta, ontzi-brankari (rostris) begira dago.
Ibiñ
Virgil
92.
BRANKA-ALDE.
Zona de proa.
Alegia hek aingurak branka aldetik urrunago hedatu nahi.
He Act 27, 30 (Dv burukitatik
).
BRANKA-BURDINA.
"(V-ger), codaste, coraza de hierro que tiene la lancha por delante para afianzar la quilla" A. v. brankorde.
BRANKA-GAIN.
"(AN-gip), tabla provista de agujero en el centro, para meter en él el mástil de proa" A.
Ontzi bat besteak baño urrego ikusten genuen, [...]: txardiñaz lepo-leporaño bete, panel-gañean ase, branka gañeraño arraiez josita.
Inzag RIEV
504s.