1.
(H (o-)),
hortaratu (Dv),
hortara.
Ir (llevar) a ese estado, situación, postura; llegar (llevar, empujar) a eso.
"
Naigo nikek orratik berriz ortaatu bagiñe
"
SMuj.
Cf. Dh 51: Hortaraz geroztik.
Aditu dezunak orretaratzen ezpadu zure bihotz txar ori.
Mb OtGai I 68.
Barkatu [...] kopletan aipatu badut; ni hortara nauena / ez da, seguratzen zaitut, nahikunde gaixtoa.
Monho 50.
Jainkoa hortaratzen bada gure alderat, merezi dugun eta mehatxatzen gaituen bezala.
Dh 217.
Norbaitek galdetzen dio zerk duen hortaratu.
"
À quel sujet ses cris"
.
Gy 88.
Franziako mareskal ez da Eskaldunik; / Harispe da bakharra hortaratu denik.
Hb Esk 75.
Au da orretaratzen zaituena.
Ant ZerBid 54 (ap. DRA
; la ref. es incorrecta).
Ez zadazue gaizki artu garratztxo mintzatu banaiz, bada zuen esaera txarrak [...] ortaratzen naue.
AJauregi EE
1885b, 214.
Ondu nai zenduke, ta orretaratzen etzera.
Arr May 67.
Begitharte guzia zaurkhua du. --Nork hortaratu hu, diot egiten.
Prop 1890, 221.
Fueroak galdu eta / utzi du Eskuara... / Akhabo Eskualduna / hortaratzen bada.
Zby Eskual
24-8-1894, 4.
Ez ote giren zonbeit lekutan jadanik hortaratuak [= pagano bezelakatuak]
.
HU Zez 13.
Eskuara hoin uzkur balin bada eta kilika, apezek dute hortaratua.
JE Bur 100.
--Nexka, erorrek egingo uken lepoa moztuko? --Oilaskoeri bezaiñ erreix... Baiña oraindik ortaratuak ez-gaituk.
Lh Yol 26.
Zoratzeko zorian egun abek igaro ditut ta berriro ortaratu bear badet... zertarako bizi?
ABar Goi 52.
Zonbait egunez baldituak egon ziren, ezin sinetsiz hortaratuak zirela!
Lf Murtuts 2.
Yainko-mintzo batek ortaratuko ditu.
Zait Sof 123.
Katalinek eman bultzaldiak ere etzuten ortaratu Etxahuniako nagusia.
Etxde JJ 83.
Etzuten sinhesten ahal gizon bat [...] hortaratzen ahal zela bere izerdiaren gostuz.
JEtchep 53.
Kant, ori erakutsi bearrean aurkitzen da, bere metafisikak ortaratzen duelako.
Vill Jaink 91.
Hortaratu bahaiz, dudarik gabe, bahituen hire arrazoinak ere.
Larz Senper 68.
Hori miletan nekeago zen, eta Frantses goizik hortaratu!
Ardoy SFran 310.
Bainan goazen gu gure urratsean, ez baigira oraino hortaratuak 1950 inguru hartan.
Larre ArtzainE 51.
v. tbn.
Hortaratu: Dv LEd 13. Lap 240 (V 108). Arb Igand 36s. En DFrec hay 2 ejs. de horretaratu y 4 de (h)ortaratu.
2.
(Precedido de sintagma nominal).
"
Era txar orretaratuten bazara su lezerako zara, si llegas a ese estado [...]"
Izt 37r.
Beren naiez putzu izugarri orretaratzen diranak.
Mb IArg I 247.
Lan orretaratzen den aldian.
Ib. 293.
Bere amodioak galdetzen zion xede hortaratzeko.
Jnn Bihotz 94.
Erri ortaratzeko bide bakarra.
FIr 138.
Giro on orretaratzeko.
Ldi IL 77.
Iritzi horretaratzea bakarrik ere ez zen gutxi.
PMuj (
in
MEIG I 91
).
HORRETARATZEKE.
Sin ser forzado, llevado a.
Zenbait [zuaitz] berez datoz, gizonek ortaratzeke, landa eta ibai-biurgunetan ugarituz.
"Nullis hominum congentibus"
.
Ibiñ
Virgil
82.