1.
(V-gip, G-goi-to; H (G)),
laortz (G-goi)
Ref.:
A (lauortz)
Urkia EEs 1930, 44; Etxbe EEs 1931, 39; EAEL 139; AEF 1960, 60.
Arado o rastrillo de cuatro púas. "Lurra jaso ta iraultzeko lau ortzeko area" (V-gip) Urkia EEs 1930, 44. "Lau ortz dituen tresna, arbilurrak maneatzeko-ta" Etxbe EEs 1931, 39. "Rastrillo de cuatro dientes llamado lauorza" Arin AEF 1960, 60. Cf. ConTAV 5.3.1, 158: "Una harea de fierro p(ar)a labr(anç)a de las tierras y más en un lauorz y más en un par de layas de labrar" (Motrico 1632).
Nekazariak [...] oi darabiltzaten erremienta eta gauzen izenak. [...] Lauortza, besarea [...].
Izt C 232.
Area, besabea eta lau-ortza esaten zitzaien erramintakin.
BAyerbe 24.
2.
(V-ger ap. A
),
larortz (Bera).
Tenedor.
Sendakiñ orrek, toki askotako eltzeak ikusi ditu, izen andiko lau-ortza dauka; [...] jan-batzar alaiak gertatzen ere badaki.
Ag G 349s.
Aragi erre ta erregosiak (jaten dira), gallubeta edo aiztoa eta larortzaz.
EgutTo 27-6-1919 (ap. DRA
).
Antxina, aragia yateko ez omen zan inon ere lauortzik erabilten.
A EY I 145.
Erresakon bete okela egosari (gisadua), ainbat lauortz gixon legez.
Ort Oroig 124.
LAUHORTZEKO (V-gip),
LAUHORTZETAKO (Lh).
a)
"Tenedor. Lau-ortzekuakin nai izaten eban baraua austia" Etxba Eib.
Lau ortzakuak edo tenedoriak ordoitubak! Sor AuOst 94s. Amabi kutxillo ta amabi kollara, / amabi lauortzeko guztiak zidarra. AB AmaE 280. Burdiñazko lauortzekoak eta kollarak mai-jira danean ipiñita. Ag Kr 48. Iru esku-zapi, kutxara bat, lau-ortzeko bat. EAEg 8-1-1937, 756.
b)
(AN-erro, S). Ref.: Inza EEs 1915, 210; Lrq; Lh. "Ardiari ta auntzari beren adin bakoitzetan beste izen batzuek ere ematen dizkiote. [...] Primela edo biortzekua, bi urte ditunean; lau ortzekua, iru urte ditunean (AN-erro)" Inza EEs 1915, 210. "Lauhortzeko, jeune brebis de deux ans" Lrq.
c)
(G-azp, L, BN). Ref.: Lh; ZestErret. "Pioche à quatre dents" Lh. "Sardea" ZestErret.
d)
(G-azp-goi). "Nabar, iruortzeko, lauortzeko y besarea, arados de uno, tres, cuatro y varios dientes respectivamente" AEF 1926, 46. "Nekazaritzarako lanabesa. Lau hortz dituen goldea" ZestErret.