Harremana

    Hiztegia letraka
    Ikus halaber
    Azpisarrerak (sarrerak) (110)
    hegats.
    1. (L, BN, S ap. A ; Urt I 468, Ht VocGr, Lar, Añ, Lecl, Arch VocGr, VocBN , Dv (+ e-), H (+ e-)), hegatz (S, R ap. A ; SP, Deen II 120, H (+ e-)).
    Pluma. v. luma, hegaki. Tr. Documentado en autores septentrionales ya desde Leiçarraga; al Sur se encuentra en Araquistain y en Ibiñagabeitia. Es frecuente (sobre todo en los textos más antiguos) con el significado de 'pluma de escribir'. La única forma documentada es (h)egats .
    Hegaldun eta hegats gabeko marmutzak. Dv Dial 30 (It, Ur e Ip luma). Buruko apaindura dena hegats. JE Bur 141. Antzar hegatsa edo luma bezain xuri. Lf GH 1924, 396. Egatsak (lumak) iolasean igari ur-azalean. Ibiñ Virgil 77.
    (G ap. A; Ht VocGr, Lar, Añ, H).
    Pluma de escribir. "Plume à écrire" Ht VocGr 404.
    Eztrauát tintaz eta hegatsez skribatu nahi. Lç 3 Io 13 (He plumaz, TB, Ker, IBk, IBe lumaz, Dv lumez ). Iauna hagoan iduki zazu ene hegatsa / Egin ohi tutzun legez uso eta belatxa. EZ Man I 106. Ene hegatsak konta ahal litzakeien baino gauza goragoak. Harb 419. Zorrotz bitza, gere Maisu andia, egatsak. Aq Carta a Lar 26. Bere hezurrez egin hegatsekin izkiribatzerat. Hb Egia 63.
    2. (S), hegatz (BN, S; Lecl, Arch VocGr, VocBN, Gèze, Dv, H), egatx. Ref.: A (egats, egatz); Giese CasaS 8; Gte Erd 180. Tejado. v. hegastegi. Tr. Documentado al Norte desde mediados del s. XVII; al Sur lo emplea Orixe. La forma que predomina es hegatz .
    Zu ene geriza, hegatza eta teillatua uriaren kontra. SP Phil 122 (He 125 estalgia). Auherkeriatik jiten dela hegatza zabaltzera. AR 40. Hegatzak edo teilatuak. Prop 1902, 246. Egatx-gaiñean. Or Mi 143. Landetxeetako egatzak. Ib. 78. Bazterretxe xuriak [...], bere hegats gorriekin. Zub 102. Etxe-arbel hegatzak. Mde Pr 144.
    3. (AN, L, S; Dv, H), hegatz (V-m, G-goi, BN), egatx (AN-gip) Ref.: A (egats, egatxa, egatz); Lh .
     Ala; aleta de pez. "Aleta de peces" A. " Egatxa (AN-gip), aletas abdominales" Ib. " Hegatsa, antzara hegal sukhaldeko mahain-gain eta alkhi-gainen farrastatzekoa" Alth in Lander RIEV 1911, 599. "Aile d'oie servant à épousseter le pain au sortir du four" Lh. v. hegal.
    Har ezazu arrain hori hegatsetarik. Lg II 44. Egatzak eta eskamak dituen guzia. Ur Lev 11, 9 (Dv y Bibl hegalak, Ker egodun guztiak). Al bezin laister egatzak jaso t'arrano abilla / zearka dator basorik-baso aterpe billa. EA NereB 19 (ap. ELok 303 ). Hegatsetan dakar maitetasun bero. "En sus alas" . Or BM 124. Uretan egatx ta ezkatarik gabe bizi dan guzia. Ol Lev 11, 12. Mendiko txoriak, mendian egats biak. EZBB II 61.
    4. (BN-baig; H), hegatz (G-to, AN, B, BN; VocB ), egatx (Sal) Ref.: Bon; A (egats, egatz); A Apend (egatz); Iz IzG (egatz) .
     "Vuelo de un tejado" A. "Alero o voladizo exterior de los tejados" GoiBur 262. "2 pordoias para egaza" (1746). Ib. 262. v. hegal (3).
    Ithaxurak hegatsetarik zurrustan erortzen. JE Bur 76. Teilatua hegatzik gabe. JE Ber 53.
    " Egatz, rafe, conclusión de la pared y principio del alero" VocB .
    " Egátza, la viga (sic) saliente del alero" Iz Ulz.
    5. hegatz (G ap. A ) "Ladera de montaña" A. v. hegal (2).
    Mendi andi baten egatsean. Arr GB 63.
    6. " Hegatz (B, L-ain, R), ruedo de un vestido" A. v. hegal (4).
    7. "Fanon ou barbe de baleine, servant à fabriquer des parapluies" H.
    HEGATSA EGIN. Echar plumas.
    Premia da [xitoei] hurbildanik jarraikitzea hegatsa egin dezaten arteo. Dv Lab 290.
    HEGATS-BIZKAR. "La viga que forma la cumbre del tejado" Giese CasaS 8.
    HEGATS-IRTEN. Alero del tejado.
    Arri-oin orrek etxe batzuen egats-urtenak artzen ebazan. "Saledizos" . Or Tormes 33.
    HEGATS-LATA.
    "Listón de madera que [...] sirve para sujetar y alinear la primera y última fila de tejas en pendiente" GoiBur 250. "La egazlata ha de tener 13 codos y medio" (1727). Ib. 250.

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper