(BeraLzM),
berebil,
biribil (Lh),
belbil.
Automóvil (generalmente turismo, pero tbn. autocar o camión).
"Automóvil, gurdibil, tarranta, beribil
"
BeraLzM.
"
Biribil (S, Eskual n.º 1438), automobile"
Lh.
"
Beribil, dénomination humoristique de l'automobile"
JE Ber voc.
v. bera-bera, berezibil; automobil.
Tr. Neologismo documentado por primera vez en textos septentrionales (el primer ej. es de 1908); pronto se extiende tbn. a los meridionales (se encuentra en BeraLzM, y belbil, ya en 1921, en Enbeita). La forma más utilizada es beribil . En DFrec hay 11 ejs. (6 septentrionales) de beribil, 29, meridionales, de berebil y uno de belbil .
Baziren ere biderat atheratuak ez guti, bai eta jarraikitzaileak dela kabriolez, dela automobil, beribil, bera-bera lazgarri hoitaz.
Eskual 20-11-1908 (ap. DRA
).
Ez duzu zeren aipha dezozuten burdin biderik, ez eta beribil edo bera-bera hoitarik.
Prop 1909, 267s.
Bitxi da zoin gutiz eta zoin ederki hatzemana den beribil, otomobilaren eskuarazko izen berri hori.
HU Eskual
3-4-1909, 1.
Beribiletik.
EskLAlm 1911, 54.
Treinetik jautsi, igan beribil handien barnera.
StPierre 12.
Azkenean, ikusirik bakarrik gelditzen nintzela, igan nintzen azken kolpatuarekin beribilean sartzeko.
Ib. 17.
Etzen burdin biderik. Etzen beribilik. Etzen pirripitarik.
Zerb Ipuinak 661.
Belbilla geratuta, bai-dator zelaira.
Enb 207.
Berebilletik urtetan dira / Txadon inguruko zelai andira.
Ib. 203.
Beribil batean zoalarik, bihurgune bat ez ontsa arturik, pendoitz bati behera yuan da.
Zub 61.
Koziner finak beribiletan / ikusten tzula pasatzen.
Etcham 226.
Urrena laisterkarako belbil edo automobillak zer dala-ta aurretik buru-aundi ta atzetik atze-me izaten diran galdetu zion.
Anab Usauri 105.
Ez iduri gatik, zalu doa beribila, harrabots gutirekin.
JE Ber 102.
Segurtatzen gitu, mintzo ezti batekin, beribila nahiko dugun bezain luzaz zainduko daukula harek.
Ib. 21.
Abiatzean, "anbulantzetako" karrosa bat dirudi gure beribilak, nahiz puska batez ttipiago.
Ib. 98.
Egin ote dit beribillean tokirik?
Ldi IL 39.
Biarritzera juan bear diagu... Kosmeren berebillean.
ABar Goi 57.
Beribillak igarotzeko botatako zubia ipiñi ondoren.
Euzkadi 24-12-1936 (ap. Alkain 141
).
Erbesteko ordezkari eta eragilleak berebillak bere mende izan ditzateke.
"
Automóvil"
.
EAEg
21-11-1936, 354.
Berebil, bi kurpilleko berebil [...] eta abar.
"
Vehículos automóviles, motocicletas"
.
Ib. 8-11-1936, 249.
Zenbait beribillek joan-etorriak eten dituzten ontan.
"
Autobuses"
.
Ib. 11-11-1936, 268 (cf. BERIBIL HANDI).
Goizeko zortzik zirala, berebillez ekin zuten menditan gora.
JAIraz Bizia 49.
Beribilla janaritzen zuten artean.
Etxde EG
1950 (11-12), 17.
Beribillak (automóvil) Malta-ibarran zear Hegiaphal azpiraño iritxi baditezke ere.
Etxde JJ 237.
Elizondo-aldetik Iruñera dabillen beribillak, Arraiotz-inguruko giza-emakumeren bat ekartzen zizuten.
NEtx Antz 156.
Miseriak, gure mendean, beribil zahar herdoildu eztulkari baten begitarte goibela [du]
.
SoEg Herr
15-10-1959, 1.
Len oñez eta gaur edozeñek / daukaz belbil eta motor.
BEnb NereA 217.
Kalean, ate aurrean, etxeko jaunaren beribilla geratu da.
Erkiag BatB 157.
Goiz-erdian errira zan, egunero oi eban lez, bidai-beribilla, korreua ekarren tarranta, zaldi-burdien lenengo jarraitzaille ta ordeazkoa.
Ib. 28.
Azken agurra egin eta goan zen bere beribil ttipian nagusi yauna.
Izeta DirG 96.
Mintzatu naiz beribil fabrika bateko nagusiakin.
Ib. 108.
Beribil handi batean ethorri ezkero.
Osk Kurl 173.
Zubi ederra, berebil eta abar ibilteko erakoa.
Etxabu Kontu 185 (33 beribil
).
Lurdeko beilak ere hor dira, urte guziz autokarra betetzen dutenak, bakotxaren beribilezkoak bestalde.
Larre ArtzainE 302.
Joxepa be etorri zan goixeko berebillean.
Gerrika 115.
v. tbn.
Berebil: Ostolaiz 34. Biribil: Ostolaiz 101.
BERIBIL HANDI.
Camión.
Gue hura utzarazi zaukuten eta beribil handietan ereman gintuzten.
Zerb Gerlan 111.
Autobús.
Sondikatik Deustoraño beribil aundi bat ibilliko da.
"Servicio de autobuses"
.
EAEg
17-11-1936, 318.
BERIBIL-ERAMAILE.
Conductor de automóvil.
Berebil-eramalle guziak bete bearko dituzten oarrak emanaz.
EAEg 6-1-1937, 737.
BERIBIL-GIDARI.
Conductor de automóvil.
Noiz ere ene beribil-gidariak tinkatzen baitaut besoa indarrekin.
JE Ber 71.
BERIBIL-TRESNA.
Vehículo de motor.
Aldapa gaineko belardietan geratu ziran automobil bat eta moto-txirringa batzu. Laster zabaldu zan beribiltresnetan ethorri ziranek ekarri berria.
Osk Kurl 146.