1.
(
G, AN-gip; Lar,
VocCB
,
H),
tringo (
V-gip),
tringu (
V-gip, G),
dringo
Ref.:
A (trinko, tringu);
Iz
ArOñ
(tríngu);
Elexp Berg (tringo);
Gte Erd 124, 156
.
Denso, compacto; prieto. "Cuerpo denso, diáfano, fluido, pesado, gorputz trinkoa" Lar. "Tringu, compacto. Se dice del pan y de la tierra. Ainbeste eurigaz lurrak tringuak dagoz, [...]" A. "2.º (G-goi), tierra húmeda, pegajosa; 3.º (G), oprimido" Ib. "Negu-madarixak oso tringuak izaten die" Elexp Berg. "Udabarrixan lurra oso tringua egoten da" Ib. "Aragi trinkoak dauzka orrek (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 124 (junto a idor, gogor, etc., de otras zonas).
Tr. Documentado en textos meridionales, sobre todo del s. XX. Hay un ej. de
dringo en un artículo de
ArmUs. En
DFrec hay 10 ejs. de
trinko.
Noizarteraño bilduko du berak bere kalterako aberastasunaren lokats trinkoa?
(Hab 2, 6)
"Densum lutum"
.
Ur ( in
BOEg
1547
).
Haregatik ogi dringo eta ogi bürü eder emaiteko ezta hunkallü hura berbera aski.
ArmUs 1900, 74.
Ibai zabalaren ertz bietan gizate soka lodi trinkoa.
Ag Kr 54.
Sarri jo ta zauritu nau odeietatik biziro jetxi dan arri trinko zoliak.
Ag G 209.
Leuna ta limurra oso urri, trinkoa, latza ta garratza txit ugari.
Ag EEs
1917, 171.
Gure etxeko aulki ta oiak trinkogoak dituk.
EEs 1918, 10.
Oian trinko eta ozpel.
Etxde Itxas 251.
Ibar-zuloraiño edatu zen laiño trinkoak.
Etxde JJ 257.
Bekañak ere beltz eta trinkoak zitun.
Ib. 67.
Txerrientzat ez da ain ona [baba]; aragi trinkoa eta urdai gogorra egin arazten du.
Oñatibia
Baserria
83.
Baso trinkoan ere pozik ibilli nintzan.
Anab Aprika 86.
Soro trinkoa.
"Spissus ager"
.
Ibiñ
Virgil
87.
Gaurdaino iraunarazi zuen gune trinko bat zeukala [euskarak], ertzetan listuz joan den arren.
(In MEIG
VI 34
).
Enbor trinkoa jasotzen du.
"Macizo"
.
MEIG
IX 120 (en colab. con NEtx).
Gogoeta hutsen erreinutik kanpora mundu zabaleko gauza gogor-trinkoetan.
MIH 194.
"
Tringu, hombre macizo"
Garate Cont RIEV 1933, 102.
Arte gogorra bezela trinko [gizona]
.
Ag G 1.
Concentrado, sintético.
Estiloari gatxizkiola, berriz, ez da edatzallea, zabaltzallea, luzatzallea. Laburra, trinkoa, baizik.
Lek SClar 121.
Itzulpena laburra eta trinkoa da, latina baino areago. Trinkoegia, ene ustez.
MIH 355.
Histori liburu mardul eta trinko bat.
MEIG III 125.
Beti trinkoak ez badira haren bertsoak.
Ib. 59.
(Uso predicativo).
Elurra gero ta trinkoago ari zun.
Etxde JJ 254.
Biotza trinko, korapillo bat egiña.
Ataño
TxanKan
229.
Oinarrizko puntuak [...] jaso daitezke, labur eta trinko, obra jeneral bateko kapitulu gisa.
MEIG VI 138.
Ahalik eta trinkoen bildu gogo nuen gaia.
Ib. 73.
Dena jakitate haundi batez emanak trinko, argi eta zehatz.
(In MEIG
IX 57
).
2.
Grueso.
Trinkoa zetorren, lodikotea, baño beltzerana, eguzkiak errea, arrotz itxurakoa.
Ag G 110.
Etxe-atarian intxaurrondo eta gaztañondo trinkoak ba-ditu.
Etxde JJ 8.
Alaba gaixoaren adatsa malko trinko batzuz ezetzen zun artean.
Ib. 261.
Oiñak lurrera. Aien gain trinko, / enborra doakik argi auzora.
NEtx LBB 242.
3.
Firme.
v. tinko.
Ortxe zeunden zu arro ta trinko, Erromatarrak / emen sartu nai zutela, / orain zauden lez, elur-koroiaz koroaturik / Euskal-Errege bezela.
Jaukol Biozk 59.
Ur irristagarria, oñarri trinkoa zitzaion borrokalari nekatu-eziñari.
Anab Don 126.
Fede onek ain ditu oiñarri sendo eta trinkoak!
Vill Jaink 11.
Firme, seguro.
Zenbait tokitan irakurleari garbi adierazi diogu zertzuk diran sendo eta trinko dauden gauzak eta zertzuk koloka.
JMB ELG 10.
(Uso pred.).
Asi baldin baintzan, / beingoz asi intzan. / Trinko murgildu ere / kirolen baldintzan.
Zendoia 125.
4.
(Forma verbal)sintética.
Gure erazle delakoak adizki trinkoak, sintetikoak, ditu formaren aldetik.
MEIG VI 190.
Nonnahiko aditz batek, ikasi-k bazituen segur aski, igorri-k ez bezala, forma trinkoak.
Ib. 192.