1.
(
V-gip),
gangailu (
V-gip),
kankailo (
V-ger-arr-oroz-och-gip, G-to-bet, AN-gip),
gangailo (
V-arr-och; Añ, Izt),
gangelu (
V-gip),
kangellu,
dangilo (
Añ),
kankaio (
V-gip)
Ref.:
A (kankaillo, gangaillo);
A Apend (gangelu);
Etxba Eib (gangallu, kankaixua, kankaillua);
Iz
ArOñ
(kankállo);
Elexp Berg;
ZestErret
.
(Adj.). Grande, grandullón; bruto, torpe. "Alto y poco esforzado, dangiloa, gangalloa" Añ s.v. pendejo. "Flaca [...] persona que es alta y de poca disposición, kaioa, gangalloa" Izt. DRA. "Hombre grandazo y desmañado" A. "Zuen auzoko gizon kankaixuak beti eitten desta agur irribarrez" Etxba Eib. "Errezilgo iru kankailluk burrukia sortu zeben jaixetan" Elexp Berg. "Pertsonei buruz, handikotea eta itxura baldarrekoa eta askotan adimen laburrekoa" ZestErret.Cf. LexBi s.v. gangallona. v. kankail.
Tr. Documentado en textos vizcaínos y guipuzcoanos.
Bai eta ere Txomin ñaño arrek Patrizio kangellu aundi arri ortzak ausi zizkala.
"
Aquel otro grandulón"
.
DicM
(ed. 1877)(AB Dic 72 tbn. kangellu
).
Pelotari kankaillo bat egoan Bilbon.
A Ezale
1899, 98 (ap. DRA; la ref. es incorrecta).
Jan baietz ta ezezko auzia darabilte kankallu bik.
Ag G 188.
Talo 55 bat urteko baserritar kankallu bat da.
Alz Burr 16.
Buru argidunak ala kankalluak, denok su ortara sukaia eraman bear genuke.
ADonostia Itzald
II 6.
Uralako kankallua adi-eziñeko gauzak esaten.
Anab Usauri 39.
Orra ogetaz urtietako mutil kankallua.
Kk Ab II 101.
Nesketarako trakets ta kankallua.
Etxde JJ 119.
Mutil aundikotea zan, tankera kankallu xamarrekoa.
Ib. 9.
Zer dakarre eurok, kankailluok alakuok!
Erkiag Arran 49.
Ez mutil kankaillu oiek merezita, baiña badakizu...
NEtx LBB 205.
Mutil txoro egoskor kankallu orrentzat nagola uste al dezu ni, aita?
Ataño
TxanKan
133.
v. tbn.
EEs 1912, 44. JZ 1921, 178. Enb 161. Otx 148. Osk Kurl 158.
(Ref. a cosas).
Or dituzu zelai, or mendi kankaillu, or batez bat, argi.
"Montañas gigantes"
.
Or Poem 531.
Barruan zarrada aundia egin deutse Matxinen letra kankailluak.
Erkiag BatB 203.
2.
(Sust.).
Chichón.
Makilla-muturragaz ikutzen nindun aldioro garondoan, eta berau kankailluz beterik eta soildurik neunkon aren atzamarraz.
"Tolondrones"
.
Or Tormes 23.
KANKAILUKA.
Llamando a alguien kankailu.
Saltzalea "asto" eta "kankallu"-ka asten zitzaion.
Anab Don 32.