Azpisarrerak (sarrerak) (23)
- 1 bare
- 2 bare
- 3 bare
- bare
- BARE-BARE (3 bare)
- bare-belar
- BARE BELTZ (1 bare)
- BARE EDERREKO (2 bare)
- bare-ezin
- BARE-GANTXE (2 bare)
- BARE HANDI (1 bare)
- BARE-HANDI (2 bare)
- BARE HANDIKO (2 bare)
- BARE-IXTE (2 bare)
- BARE-JAKI (2 bare)
- BARE-KARAKOIL (karakol)
- BARE NABAR (1 bare)
- BARE-SITS (1 bare)
- BARE ZURI (1 bare)
- ITSAS-BARE (1 bare)
- itsas bare
- ITSASO BARE (1 itsaso)
- LEBA ETA BARE (leba)
anddere.
1.
(AN-gip; any- Lar, Añ (G), H),
anddera (
anj- G ap. A, que cita el msOch y a Añ).
Muñeca. "muñeca de niñas", "Moña, figura de mujer que sirve para modelo del traje", "títere" Lar. "Muñeco" Añ. v. panpina, andere(
3
),
andrakila, andramilika, andreko
(2).
Ekusiko dira dagoten baño apaindura geiago darabiltenak. Eta ez ote dira gizonen artean ere gizantz edo anyere biurtu diranak? AA I 453.
Muñeca. "muñeca de niñas", "Moña, figura de mujer que sirve para modelo del traje", "títere" Lar. "Muñeco" Añ. v. panpina, andere
Ekusiko dira dagoten baño apaindura geiago darabiltenak. Eta ez ote dira gizonen artean ere gizantz edo anyere biurtu diranak? AA I 453.
2.
(AN-erro, L, BN, S; Hb (-j-), H (-y-)),
andde (Hb (-j-))
Ref.:
A Morf 277;
Lh;
EI
142
.
Dim. (con palat. expr.) de andere. " Anyerea, petite maîtresse" H. "Señorita" A Morf 277.
Zer egin zare koplari zaharra, / gure andderen xaxari suharra. BertsZB 180. Estofa ez bada, badute fazoina, / ez baditezke andre, bederen anddere, / agertzen dire. Ib. 184. Erregek eta harekilako guziek beren izenak khanbiatu zituzten. [...] pinze ttipia, anyere gisa beztiturik, eta haren arreba, Maria-Theresa-Charlotta, deitzen ziren Aglae (Printzea) eta Amelia (Printzesa). Elsb Fram 89. Asmo berriko motots txikia kaskarrean darabilten anddere buru-loka. A Ardi 44. Eztakit zer sartu zitzaidan belarrian barrurago: zeinuen otsa, ala gizon ta gixon, andere ta anddere aien zalaparta. Ib. 45. Anddere berrizale bat bezalatsu orrera ta onera dabilen, ereslarien adiskide ilargia. A Eusk 1921 (II) 59. Bausko ta Berbentanako, anyere ta nexkak, esaten niken, egalda zaitezte nire yauregira. ' Demoiselles et filles des champs' . Or Mi 33. Gizona leher gaizto egiten lanean, eta emakumea, bere bizi-laguna, exeri eta egon, anddere baten gisa. MEIG IX 108.
Dim. (con palat. expr.) de andere. " Anyerea, petite maîtresse" H. "Señorita" A Morf 277.
Zer egin zare koplari zaharra, / gure andderen xaxari suharra. BertsZB 180. Estofa ez bada, badute fazoina, / ez baditezke andre, bederen anddere, / agertzen dire. Ib. 184. Erregek eta harekilako guziek beren izenak khanbiatu zituzten. [...] pinze ttipia, anyere gisa beztiturik, eta haren arreba, Maria-Theresa-Charlotta, deitzen ziren Aglae (Printzea) eta Amelia (Printzesa). Elsb Fram 89. Asmo berriko motots txikia kaskarrean darabilten anddere buru-loka. A Ardi 44. Eztakit zer sartu zitzaidan belarrian barrurago: zeinuen otsa, ala gizon ta gixon, andere ta anddere aien zalaparta. Ib. 45. Anddere berrizale bat bezalatsu orrera ta onera dabilen, ereslarien adiskide ilargia. A Eusk 1921 (II) 59. Bausko ta Berbentanako, anyere ta nexkak, esaten niken, egalda zaitezte nire yauregira. ' Demoiselles et filles des champs' . Or Mi 33. Gizona leher gaizto egiten lanean, eta emakumea, bere bizi-laguna, exeri eta egon, anddere baten gisa. MEIG IX 108.
3.
Nombre con el que se llama a las abejas, especialmente a la abeja reina.
v. andere
(
5
).
"Erleen erregina adiarazoteko [...] Azpilkuetan angere [donde g está por algún sonido palatalizado]. Saraitzuarrak edozein erleri esan oi dautse anddere anddere anddere" A EY I 431.
4.
(BN-lab ap. A
; Lar) .
(Adj.). Elegante. "Soplado, demasiadamente pulido" Lar. " Oi ze zaldi andderea ! " A (s.v. andere).
Jin dadiela hiri horietarik sehi bat, larria, mehe mehia, anddere, jaunxka, xapeldun, pinpirin, bare karakoila bezala ditiena guziak bizkarrian. GH 1931, 461.
(Adj.). Elegante. "Soplado, demasiadamente pulido" Lar. " Oi ze zaldi andderea ! " A (s.v. andere).
Jin dadiela hiri horietarik sehi bat, larria, mehe mehia, anddere, jaunxka, xapeldun, pinpirin, bare karakoila bezala ditiena guziak bizkarrian. GH 1931, 461.
ANDDERE-ARAN.
"Anddere-ahan (BN), variedad de ciruelas negras" A. "Anddere-arhan (S), petite prune jaune ovale" Lh.
ANDDERE KOTA-GORRI
(S; anddekottegorri S). Ref.: A; EI 386. Mariquita. "Anddekottegorri, bihar ekhi ala ebi (S)" EI 386. v. AMONA MANTAGORRI.
Oi, duela zenbeit egun Mauleko karrikan Gameko etxekandere xahar bati zer atseginarekin erranarazi diogun lehen ere aditua genion katalin-gorriaren josteta! Anddere-katagorri [sic], bihar ekhi ala ebi? Eki balinbada, hegalda hadi; ebi balinbada, zaparta hadi. Zerb Herr 21-8-1958, 3.
Oi, duela zenbeit egun Mauleko karrikan Gameko etxekandere xahar bati zer atseginarekin erranarazi diogun lehen ere aditua genion katalin-gorriaren josteta! Anddere-katagorri [sic], bihar ekhi ala ebi? Eki balinbada, hegalda hadi; ebi balinbada, zaparta hadi. Zerb Herr 21-8-1958, 3.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
