1.
(
Dv,
H,
A,
Foix),
distiatu (
AN-erro ap. A
; SP,
Urt I 111,
Lar,
Añ (G),
VocBN
,
H),
disdiratu,
dizdiratu,
diztiratu,
dizdiatu,
diztiatu,
distidatu (
Ht VocGr 336,
Lecl),
diztetu,
tistiatu (
Lar),
distariatu (
Dv),
diztaiatu (
Dv),
disturatu,
distatu,
tistatu (
Izt),
dristetu (
AN-olza ap. Bon-Ond 156; seguramente con -e- por armonía vocálica) .
(Aux. trans.).
Brillar, resplandecer.
"Centellando, las estrellas que trabadas con luz están centellando, tistatzen dagozan izar argiz yosiak
"
Izt 23v.
"Étinceler"
Foix.
v. 1 distilatu, dirdiratu, distirakatu, listreatu.
Tr. Documentado en la tradición septentrional desde el s. XVII (en suletino sólo se encuentra en
Uskara Libria). Al Sur hay testimonios sobre todo de autores guipuzcoanos.
Distiatu es con mucho la forma más empleada hasta mediados del s. XIX al Norte y al Sur (el último ej. recogido es de J. Etchepare).
Distiratu se documenta en Etcheberri de Sara, Jauretche,
MarIl y más a menudo a partir de mediados del s. XIX. La forma
diztiratu la emplean unos pocos autores meridionales de la segunda mitad del s. XX. Apenas se documentan otras formas. En
DFrec hay una forma de
distiratu (y otra de
distiratze), una de
dizdiratu y otra de
diztiratu .
[Parabisuak] distiatzen du nola milla iguzkik.
EZ Man I 133.
Irakasteko eginbidean enplegatzen direnek distiratuko dutela.
ES 125.
Zure graziak ene bihotzean distiatuko du.
Ch III 8, 1 (50, 2 distiantzen).
Eta haren begiek distiatzen zuten suaren kharrak bezala.
He Apoc 1, 14.
Ekusten dezu, nola distiatzen duen izarrak.
AA II 12.
Aren luma ederrak, / eguzkiak jorik, / diztiatutzen zuten.
It Fab 70.
Nahiago dute distiatu bertzelako izkiribuz.
Hb Egia 155.
Euskaldunen gezi eta haizkorek distiratzen dute Ibañetako haritzartetan.
Dv Orreaga
31 (Camp diztiyatzen, Ip distiatzen, AN-5vill (Saldías) diztaiatzen, AN-5vill (Bera) distariatzen, AN-ulz diztzen).
Irrutire su aundiek distatzen dire mendiertetan.
(AN-gulina).
Ib. 54.
Distiatzen duen guzia ez dela urrea.
Lap 46 (V 25).
Karriketako argiek bazter guzietarik distiratzen zuten.
Arb Igand 84.
Gozoarekin behakoak distiatzen zeiela.
JE Bur 133.
Euzkiaren argia disdiratzen dan legez.
GMant Goi 15.
Fedeak gure Errian dizdiratzen badu, errosarioari zor diogu.
KIkG 108.
Azkenean, han gaindi distiratu behar zuen Bazko goiz distiranta!
"
Étinceler"
.
Ardoy SFran 257.
Onen ontasunak argiroago distia dezan.
MEIG III 43.
v. tbn.
MarIl 116. Jaur 157. Elzb PAd 6. Jnn SBi 33. HU Aurp 167. Lander RIEV 1914, 154. Lf Murtuts 57. Mde Pr 92. JEtchep 55. Distiatu: Harb 88. O Po 65. SP Phil 52. CatLav 429 (V 203). Lg I 215. Brtc 78. Monho 142. Laph 191. UNLilia 12; Dizdiratu: Elzb Po 194. Diztiratu: Etxde JJ 10. Txill Let 114. Vill Jaink 186. Ibiñ Virgil 79. Diztiatu: Zab Gabon 90. Ir YKBiz 182. Disturatu: Prop 1876-77, 250. Tistiatu: FLV 1989, 116 (Munárriz, s. XVIII).
Hacer brillar.
Ez zuten hunen etxea / Urreriek bistatu, / Ez diamantek, ez perlek, / Ez zilharrek distiatu.
Gç 70.
[Bi Orden anaiak] dizdiatu dute, eguzkiaren antzera, lur-bola guzia.
Bv AsL 190.
Pertsulari onak dira. / Eskualdun besten distiratzeko / lore ederrenak dira.
Etcham 240.