1.
(
L-ain, BN-lab, Sal ap. A
; -kh- Dv,
H).
"
Hotzak mokhortua atzeman dute, on l'a trouvé raidi par le froid"
Dv.
"Entumecerse. Erhiak hotzez mokortuak
"
A.
Neguan, hotzak mokhortzen ditu erleak; hilak bezala jan gabe egoten dira.
Dv Lab 298 (Azkue traduce "acoquina").
Hotzak mokhorturik.
Ib. 298.
(Fig.).
Hau guzia badakit aspaldian; entzun eta ikusi dut. Eta ororengatik iduri du gogortua eta mokhortua nagoela.
Dv LEd 174s (Cb Eg II 97 kalloak egin ta
).
(Dv→A).
Endurecerse (el corazón).
"
Horren bihotza mokhortua da harria bezala, son cœur est durci comme la pierre"
Dv.
(Hb, H).
"Devenir rude, brusque, dur dans le langage et les manières"
H.
(Part. en función de adj.).
"(BN), huraño"
A.
2.
(
B ap. A
; H;
-kh- Dv,
H).
Aterronarse.
"
Idorrez mokhortua (Hb), durci par la sécheresse"
Dv.
"
Atzo irauli lurra egungotzat mokhortua da
"
H.
"
Deusek eztu lurra mokhortzen nola iguzki haizeak
"
Ib.
(Tras sust.).Convertirse en terrón de.
Lothen emazteak gibelerat begiraturik, gatz mokhortu zen.
Dv Gen 19, 26 (Ur gatz biurtu, Ol gatzarri biurtu, Ker y BiblE gatz-irudi bihurtu, Bibl gatz habe bilakatu).
3.
"Ampullari, [...] bere burua altxatu, goratu, laudatu, [...] bere buruaren fabore erasi, mokhortu, hauntu, mokhor egin
"
Urt II 68.
4.
"(BN-baig), acoquinar"
A.
5.
(Part. en función de adj.).
"(Sc, R-vid), gordinflón"
A.