(
L ap. A
; Hb,
Dv).
Vuelta.
"Tour"
Hb.
"Mouvement en rond, tour"
Dv.
v. 1 bira.
Manatu zion populuak egin zezan, zazpi egunez, hiri hartako murru guzien birunda.
Lg I 190.
Bi iru birunda eman orduko, / ateratzen da eultzitik.
Or Eus 338.
Zaldun beorren birundarako / Ba dago begira-naia.
"Hay mucha curiosidad para presenciar el recorrido, en círculo, de caballeros y caballos"
.
Ib. 179.
Ontan, ezkerretik birunda bukatuz, jo nau bekaiñean.
Or Poem 522.
Ciclo.
[Mihiak] likitsten du gorphutz guzia eta irazakitzen gure biziaren birunda guzia.
"Rotam"
.
He Iac 3, 6 (TB biziko denbora guzia, Dv iraupen guzia).
Ronda.
Zahagiaren seme yoria, / Nun duk aixtiko zorro lodia? / Gaizoa! lehen birundan xurgatu dautek odolaren erdia.
Elzb Po 207.
Lenengoan peto egin zuten gorri oiek, bigarren birundan gurekin zunaten auzi.
Or QA 79 (se refiere a la segunda vuelta de unas elecciones).
Ohorezko arno birunda batek bururatu du besta xume hori.
Herr 22-3-1962 (ap. DRA
).
Círculo.
Urean erori harriak ur-axalean birundak egiten ditu eta birunda horiek bethi zabalduz eta handituz doatzi.
GaztAlm 17 (ap. DRA
).
Corro.
Gure xoriek [haurrek] , elgarren ezagutza arras laster eginik, egiten daukute eskuz-esku lehen gauean berean erronda edo birunda pollit bat.
Herr 22-9-1960 (ap. DRA
).
BIRUNDA HARTU.
Rodear.
Birunda arturik, esku-zartaka / arrotzen die mototsa [beorrai]
.
"Tomándolas la vuelta"
.
Or Eus 329.
BIRUNDA EGIN.
Girar, virar.
Biurgunea ezkerretara / dunak, aurrea berekin: / esku-beorra Lekunberri da, / birunda guk bear egin.
"La yegua de mano es el de Lecumberri, y el nuestro tiene que virar"
.
Or Eus 233.
BIRUNDAN.
a)
Girando. v. biraka, birundaka.
Bere makhila gorria buruaren gainetik birundan dabilkalarik.
Elzb PAd 52.
Nola birundan arbolari / Dan segitzen itzala.
Elzb Po 200.
Zeru-mugan birundan dabil, arranoa.
Or Eus 131.
Urrats alperrik aski egiñik birundan.
Ib. 115.
Aurreruntz bakarrik so egin dezaten, buruak burdinagatik birundan eragin-ezinik baitituzte.
Zait Plat 48.
b)
"Burundan (Hb), autour" Lh s.v. buru (pero lo único que encontramos en Hb es Burunda, V. N. [village de Navarre?]).
Haren ilheak lotzea zur baten birundan.
Lg I 233.
Eginen diozu [aldareari] urhezko khoro bat birundan.
Dv Ex 30, 3.
Eta bazen harrasi bat lau ezkarazttoak inguratzen zituena birundan.
Dv Ez 46, 23.
BIRUNDAN HARTU.
Rodear.
Urek inguratu naute, bizia khentzeko heineraino; lezeak birundan hartu nau.
"Abyssus vallavit me"
.
Dv Ion 2, 6 (Ol esitu, Ker inguratzen).