1.
(SP(sin trad.), Lar, Dv, H),
iltura (H). Mortificación; tormento."
Gorputzaren hildura
"SP.
"Austeridad, mortificación"Lar.
Tr. Documentado en los textos a partir de mediados del s. XVIII en autores meridionales cultos; lo emplean tbn. los septentrionales Birjin y Zubiri (77); cf. infra (2) el ej. de Prop . Hildura es la forma gral. Hay il(l)tura en Lardizabal, Arrese Beitia y Jauregui.
Aragi hildurakin, beillakin ta barauakin. CatBurg 41.
Gorputzaren nekez, illduraz, baruz ta penitenziz. MbIArg I 92.
Ziliziozko hilduraz. Ib. 249 (v. tbn. AA III 615 zilizioaren ildura).
Hildura latzen gutizia handi bat. Birjin 223.
Baratu zuen bere hildura-gose handian. Ib. 594.
Sentidu guzien ildura edo mortifikazio osoa eraman. MgCC 228 (v. tbn. 232).
Griña ta pasio txarrai eman bear zaien ildura edo mortifikazioaren gañean. AA III 613.
Gorputzari ildurarik asko ematen dioe. Ib. 616.
Biak iltura edo tormentu andiak zeramazkiten. Lard 388 (v. tbn. 430).
Damukizun edo biotzezko ildura. AranSIgn 47.
Aren gloriaren ta / beronen zorigatx ta illturen artean. ABAmaE 432.
Aitortu-aurreko ilduren bitartez / Jainko-aserrea baretzen da errez. SMitxAranz 146.
Altsasua, gerrate ondorengo ixil-unea. / Pagadietan atxeman diat gotorkeria. / Bihotzean hildura. "Corazón en agonía"
.LasaPoem 95.
Ordeneak agindutako penitentzi ta ildurai samurregi eritxirik. OnaindSTeresa 39.
v. tbn.
EE 1884a, 303. Kortazar Serm 430. Mde HaurB 22. Onaind in Gazt MusIx 145. NEtx LBB 249. Illtura: Jauregui 244.
sense-2
2.
(G-to, L, B, BN ap. A
; HtVocGr 328, Lar, Dv, H),
iltura (LarSup),
iledura (G-to ap. A). "Appesantissement"HtVocGr.
"Amortiguamiento"Lar.
"Amortecimiento"LarSup( Lcc iltua, error de lectura; v. iltu).
"Énervement, amortissement"Dv.
"
Bihotz hildura batean erori zen, il tomba en une sorte de défaillance, d'abattement, de découragement. Hildura batek zainak hartu darozkit, une sorte de rêlachement [...]"H.
"2.º decadencia. [...] 4.º desanimación, desfallecimiento de estómago. 5.º hipocondría"A.
Goiz arratsetan [...] badire gogoko hildura eta bildura batzuek, batean gozoak, bertzean kharatsak. Prop 1896, 110.
Bere bizitzaren azken-aldia eztixegoa ta artetsuagoa izan zan. [...] Barerik eta ilduraz adierazten ditu ere Joben naigabeak. GaztMusIx 60.
azpiadiera-2.1
(V, G, AN ap. A
; Lar(h-), Añ, VocCB). "Adormecimiento de brazo, pierna"Lar, Añ.
azpisarrera-1
HILDURAZKO(Adnom.). Nekez ta mortifikazioz beterik edo hildurazko <-razo>-mendean darabil bere gorputza. MbJBDev 312.
Gorputzeko zeatutze ildurazkoak neurritu zituen. AranSIgn 67.
v. tbn. Etxde JJ 277.