(V, G ap. A
; Urt I 427, Lar, Añ, Dv),
kae (Lar),
kaia. Muelle; puerto."Abra, baya, kaia, kaea
"Lar.
"Partie d'un port où se font les chargements et déchargements de navire"H.
Cf. ES 88: "Bizkaia, biz kaia edo kaia biz". Cf. tbn. Ciriquiain Los puertos marítimos vascongados 126, 131 y 136. Tr. Documentado sobre todo en la tradición guipuzcoana y vizcaína; hay también algún ej. labortano. En DFrec hay 19 ejs. de kai .
Ioanen zare amarratzerat kaia egiten den lekurat. INav 135 (v. tbn. 130). Kaia bat egina itsasoko aldetik. (1749). SenperEus 37. Onda ez ditezen datozela beste ontziak itxera edo kaira. Mb IArg II 290. Dakidan guztia / kaistik [sic] alturara / itxas zabalian / nola nabillan a remo. DurPl 74. Agindu eban onzidi edo armada andi bat ifini zeila gure kai, itsasalde edo kostan. Astar II V. An daramate ontzia kaiera, / leorrera. It Fab 203. Gaetako kaiyean lur-artu zuen. Aran SIgn 34. Kaieko muturrian alkatiari aiziak txapela eraman ziyolako. Iraola 79 (v. tbn. 107). Suzko zezenak izango dira / Zurriolan ta kayian. Tx B 88. Zenbat naigabe pasatu dezu / kaieko portal izkiñan. Tx in Imaz Auspoa 24, 153. Ta kaiako mukizuak ere, erderaz itzegitea! Lab EEguna 85. Kai legorretik aolkuak errez eman ditezke. Goen Y 1934, 96. Ondarroako itxas-adarrean dagon kaia. EAEg 18-2-1937, 1097. Baiña kaira arrain apurra eldu dediñeko, ikustekoa da portualdeak artzen dauan bizinaia. Erkiag Arran 118. Diru gutxiago [...] irabazten dute Santurtziko kaian langileek. Arti Ipuin 58. Egungo bakhartasun bakhetsuak eztu iñundik orhoitarazten denbora hartako Bilboko kai bizi bizia. Osk Kurl 125. Saguntotik Genoara, eta abar, kairik kai ibilli ostean. Ib. 39. Donostiko gas-fabrikako ikatzak kaiean baporetik artu eta bere kamioiakin ekartzen zituan. Salav 39. Sirakusako kai aundia aurkitzen zan Ortigi izaroan. Ibiñ Virgil 64n. Gero kaiara datoz / beren baporetan. Uzt Sas 309. [Moillaren] zati bat kaiko barruko aldera jausi zan. Etxabu Kontu 140 (ib. 133 kaia). Goizeko amarretarako kai edo puertoan egon bear zuala. TxGarm BordaB 132. Eseriko dira orduan kai-ondoan dauden mahai luzeetan. MIH 310. v. tbn.
RIEV 1923, 154 (San Juan de Luz, 1765). Añ LoraS 9. Izt C 178. Hb Esk 121. Arrantz 101. Bil 173. Sor Gabon 20. Xe 282. AB AmaE 47. Arb Igand 23. Azc PB 225. A BGuzur 136. Goñi 12. EEs 1915, 16. JanEd II 126. Lh Yol 35. GMant LEItz 72. Etxeg Itzald II 159. Mok 3. Eguzk RIEV 1927, 426. Jaukol Biozk 44. Laux AB 61. Or Eus 388. EA OlBe 17. SMitx Aranz 237. JAIraz Bizia 15 (64 kaia). Etxde JJ 234. Anab Poli 17. Gazt MusIx 119. NEtx LBB 71. MMant 64. Zendoia 171.
azpiadiera-1.1
(Pl.). Gutxi gorabera bi illez bein Bordeleko kaietara zijoanak. JAIrazBizia 14.
Udaberria aurrera zijoan Buenos Airesko kaietan lur artu zutenean. NEtxLBB 33.
azpiadiera-1.2
(Como primer miembro de compuestos). Kai Baliatze Batzordea."Junta de Explotación del Puerto"
.EAEg 27-11-1936, 401.
Bilbaoko Kai Eraikitze eta eginkizunenen Ikuslari Nagusi. "Obras, servicios e instalaciones"
.Ib. 7-1-1937, 745.
azpiadiera-1.3
"Orilla de mar o río, kaia
"Mic.
"Le long d'une rivière"H.
azpiadiera-1.4
(Fig.). Marijak sartu eban erlijiñoeko kai eta leku zorijonekuan. UrMarIl 63.
v. tbn. Aran in BOEg 2362. Jaungoikoaren Ama edo pekatarien kaia eta gorde-lekua. Goñi 63. Kaia ementxe det, gazte. A Ardi 79. Agur pekatarien / kaia ta estalpia. ArgiDL 166 y SMitx Aranz 187. Biotzaren kaiean / atsegiñ-ontzitxoa / sartzen danean. Jaukol Biozk 44. Bere ikurriñaz eltzeko zuzen / euzko zorijonen kaira. Enb 40. Bere animaren eztigarri zitzaion kaia ezin atxemanik. Etxde JJ 234. Itxaropen untzian tostarteko, Betikotasun-kaierantz...! Erkiag Arran 197. Noiz etorriko da / kai hil honetara / galdu nuen batela? Azurm HitzB 47.
azpisarrera-1
KAI-ALDE.
Zona, barrio del puerto. Eragin deutsagu manurgariari kale onenetatik kai aldera jira bat. AgIoan 275.
Arranondokoak elizatik urtebenean, kai-aldean gelditu ziranak asi jakoezan albistaritzan. AgKr 17.
Etxera andre gaxoa / kai-aldetik, negarrez / bide guzian. JaukolBiozk 44.
Ezta edozelakoa izaten kai-aldeetan euren zaindariari dagokion eguna. ErkiagArran 33.
Eztaki kaialdeko emakumeak otoi apal bategaz elizan naiko egiten. Ib. 183.
Kai-aldeko kafetxe Alaskan batuko dira batzuk. ErkiagBatB 186.
Ainbeste ibilli-aldi egin ondoren, nik ez nuen arkitu uri artako kaialdea edo "puertoa". Zubill 165.
Urten genduan pelota tokitik kai aldera edo itxasoa ikusten zan tokietara.EtxabuKontu 133.
Laster asi ituan Antxoko kai alde ortatik beste berri batzuak zabaltzen. AtañoTxanKan 265.
KAI-GAIN.
Muelle. Gizon bat deika kaia gañetik / etzen beñere isiltzen. Xe 282.
Txanton kaleratu baiño lentxuago beren adiskideak kai ganean batera ta bestera ebilzan. ABeinB 51.
Kai-ganean esan dabela. AzcPB 125.
Irudi ori an dago Donostiako kaigañean Mariren gomutagarritzat. AgKr 31s.
Txalupa mutillak kakoa bota zuen kai-gañera, ta txalupa zuzen ta tajuz gelditu zan. InzagRIEV 1923, 505.
Urrunan zan barre leunena / eta iñor etzan kai-ganian. LauxAB 33.
Kaigana jentez ganezka agiri zan. ErkiagArran 36.
Alderdi guztietara beituaz, ta antxe egoan, nasa ta kaiganea begiekin iruntsi nairik. Ib. 67.
Kaia gainean txalupa zahar bat, beltza, kilez gora. LasaPoem 83.
azpisarrera-5
KAI-INGURU.
Alrededores del puerto. Lasuna, itxas-arrai bat da, kai-inguruetan izaten dana. In EZBB I 48. Kai inguru orretan molle berriak egin. Ataño TxanKan 265s.
azpisarrera-6
KAI-LAN.
Trabajo del muelle. Langilleak kai lanean eta kapitana, patxarako nagusia, dena ikusten eta zer egin bear zan esaten, edo agintzen. JAIrazBizia 45.
azpisarrera-7
KAI-LARRAIN.
Dársena. Ontzi aundi ta ontzixka, zutoial zuriekin, kai-larrainera sartzen ari ziren. OrMi 119.