1.
(L, B, BN-mix, Sal, R ap. A
; SP, Lar, H). "Fagoter, lier ensemble"SP.
"Agavillar así"Lar.
"Mettre en faisceaux. Egur horiek zama zatzu eta eramatzu egurtegirat
"H.
"Formar cargas de forraje"A.
Gero orduan ebakiko ditutzue guztiak; eta onak ongi bildurik eta zamaturik, ailtxatuko, eta gaixtoak ere elkharganarik, sura egotziko ditutzue. Ax 120 (V 79).
Batzu espaltzen, bertzeak zamatzen, bertze batzu ezpartzua bi buruetarik eskuan azaoaren tinkatzera abian. JEBur 162.
sense-2
2.
(V, G ap. A
; Lar, Añ(AN)). Cargar, poner peso (tbn. fig.). Alan gogaikarrija da astazainarentzat asto zamatubaz juan biarra. MgPAb 183.
Jauna, larru-zaleak / zamatzen nau erruz / egun oro idi, bei / eta zaldi-larruz. ItFab 129.
Mando zamatuak. Ib. 133.
Baldin iñork eraman nai bazaitu zamaturik milla pausutan, zoaz berarekin beste bi millatan. UrMt 5, 41 (Ur (V) kargau, Echn, Hual, Samper kargatu, Or zama artu).
Bizitza-betiko pruta gozo-umatuaz zamaturik [arbolak], aiñgeru ta zerukoen arboladira aldatzeko diña egiteko. AranSIgn 90.
Nola ala zamatuaz ez zan errez leiotikan iges egiten. Apaol 72.
Garbitu arin [arraina], lagundu daigun / asto ta mando zametan. AzcPB 65 (tbn. en Erkiag Arran 46).
Otzara zamatua. AgKr 129.
Ordu bi osoan ibilli zan gure gazte umantkorra bere gurasoagaz zamaturik, itxaso aserratuaren erdian. Ib. 210.
Ontzia zamatuteko. EchtaJos 189.
Asko nai dik gure Jesusek, orrela zamatze auanean. AgG 361.
Jaungoikuak onesten dubena zamatzen du. AyerbEEs 1912, 155.
Gurdiak, batez ere zamatuak diranean, aldapa gora ekartzeko. AArdi 39.
Jesus gurutze astunaz zamatua. KIkV 107.
(tbn. en ArgiDL 111)Gurdia zamatu bitartean. OrMi 46.
Mairu-erriko mairu baltzak / zidar eta urrez zamaturik. LauxAB 85.
Beroien erantzun-bearraz zamaturik arkituko diranak.EAEg 14-2-1937, 1067.
Leporatu zenizkigun zema izugarriz zamatuta. ZaitSof 172.
Theresaren hor izteaz ederrago, joriago, zentzuz zamaturikago zen musika hori. MdeHaurB 27.
Burua oldozkunaz zamatuta zeukan. EtxdeJJ 72.
[Baltsa] au kañoiakin zamatzen gendun. EtxdeItxas 160.
Beren abereak zamatu-ta, beren bideari jarraitu zioten. BerronKijote 164.
Itxasontziak ustuteko ta zamatuteko. EtxabuKontu 138.
Atsekabez zamatua aurkitzen zan ari laguntzea. OnaindSTeresa 63.
Domingo nere lagunak ere eman zizkidan gauza batzuk eramateko, eta ederki zamatuta aldegin nuan andik. AZink 79.
Arriz zamatzen jardun giñanak [metak], aizeak ez eramatearren.Ib. 23.
v. tbn. Lard 382. GMant Goi 109. Anab Usauri 13. Goen Y 1934, 101. Ibiñ Virgil 76. NEtx LBB 183. Ataño MLanak 8.
azpiadiera-2.1
(Con dat.). Ondokoari berdin zamatu eta unela amalau mandoak elkarri sokaz josiak arrosario baten pikorrak bezala. FIr 135.
sense-3
3.Cargar (una carga, una mercancía, etc.). Joan zan Englandako Liberpool eritxon portu batera, burdiña ta oialak zamatutera. EchtaJos 147.
Ez ta gurdian zamatu ere / azkeneko belar-pilla. OrEus 318.
Artu pekatuen damu, / gurutze bana zamatu. SMitxAranz 125.
Bildu zituan arma guziak, baita lantza-puskak ere, eta Rozinanteren gaiñean zamatu zuan dana. BerronKijote 68.
sense-4
4.Gravar. Bizkaiko Aldundi eta Udalak zenbatkostakoen bizkar egingo dituzten ordainketa guziak euneko 1,20ko zergaz zamatuak izan ditezela.EAEg 3-12-1936, 445.
sense-5
5."Aplastar"AspLeiz2(s.v. zalkatu).
azpisarrera-1
ZAMA ETA ZAMA.
Oraindaldiko ezbearrak, zama-ta-zama ari zaizkio Euzkadiren Ogasunari. "Vienen a gravar considerablemente"
.EAEg 18-12-1936, 577.
azpisarrera-2
ZAMA-ZAMA EGIN.
a) Aplastar. Sagarra zama-zama egin ta bota kupelera (AN-larr). "Hay que calcar bien las cargas de manzana antes de echarlas al tonel". A EY III 256. b) Cargar. Etxeko bideari ekin zioten oju ta kanta, zinka ta irrintzi, sabelak ez-ezik buruak ere edarien indarrez zama-zama eginda. Etxde JJ 208.