1.
(V-ger-arr-m-gip, AN-5vill-ulz-erro, B, L, BN, S, Sal, R; SP, Urt II 397, Gèze, Dv; -nz- Ht VocGr (-iñz-), Lar, Añ, Arch VocGr),
gorantzi
(V, G-azp; Añ (-nz-), H),
goraantzi
(V-gip),
gointzi
. Ref.: A (goraintzi, gorantzi); Iz ArOñ (goráantziak), Ulz 456; Izeta BHizt ; Etxba Eib, Elexp Berg y ZestErret (gorantziak); Gte Erd 251; ZarHizt.
(Gralmente. pl. o indet.). Saludo; recuerdos, saludos que se envían. "Memorias que se envían" Lar y Añ. "Encomiendas, memorias que se envían", "saludes", &c. Lar. "Compliment" Gèze. "Gorantziyak eman, eskumuinak eman" ZestErret.
Tr.
Documentado desde el s. XVI en autores tanto septentrionales como meridionales. Hay goraintziak eman en fray Juan de Zumarraga, D. Aguirre, Mendigatxa (126), Enbeita (124), Kirikiño (Ab II 118), Txillardegi (Let 54), Erkiaga (Arran 130) y Basarri (35); goraintziak egin en Inchauspe; goraintziak igorri en Etchahun (276) y Xarlem (546) y goraintziak bidali en Aguirre (AL 67); goraintzi esan (erran) en Iraultza (79), Xarlem (723), ChantP (46) y Constantin; goraintzi igorri en Xarlem (832), Bordel (184), ChantP 254 y Oxobi; goraintzi egin en Oxobi (183) y goraintzi gaztigatu en Voltoire.
Con el aux. elidido, aparece tradicionalmente con mayor frecuencia en modo indet.: Dechepare,
RG, Oihenart, Sauguis, carta alto-navarra del s. XVII, Bordel,
ChantP, Hiriart-Urruthy, J. Etchepare, Oxobi (108), Zubiri (73), Mokoroa, Mirande y Mattin (59); hay det. pl. en una carta alto-navarra del s. XVII, Bordel (127), Azkue, D. Agirre (
Kr 118), Echeita, Kirikiño, Barbier, Oxobi (105), Enbeita (125), TP (
Kattalin 182), Otxolua, Lizardi, N. Etxaniz, Erkiaga (
Arran 150), Basarri (50) y B. Enbeita (
NereA 68), y det. sing. en
Herria y Xalbador (
Odol 293).
Ene gorainziak eman bite.
"
Dénseles mis encomiendas"
.
fJZ 99.
Bernard Leheteri Bernard Etxeparekoak, haren zerbitzari xipiak, gogo honez gorainzi, bake eta osagarri.
E 5.
Onak onari gorainzi.
RG B, 23 (tbn. en O Pr 363 y, con alguna var., en Saug 75).
Goraintzi Bidondoren artzaiari.
(Ochagavía, 1598).
ReinEusk
104.
Goranzi kastigatzen derautzute.
Volt 202.
Bialzen dizue anitz gorainzi.
CartNav 139.
Berze aide eta adiskideei nere goinziak.
Ib. 139.
Gorainzi guziai.
Ib. 142.
Goraintzi darotzue Thimotheo ene lagunak, bai eta halaber Luzius eta Jason eta Sosipatre ene ahaideek.
He Rom 16, 21.
Huna nik Paulok zer dudan neure eskuz eskribatzen zuen goraintzitzat.
He 1 Cor 16, 21.
Gorainzi oiek Ama Birjiñaren izenean eriak konsolatzeko eraman bear dira.
Cb Eg III 357.
Igortzen diote [...] anitz goraintzi ta esker milla milla.
(347).
LE-Ir.
Emaiztetzu nere goraintziak.
CartAnd 375.
Ama eta / aitari goraintzi!
Bordel 126.
Aiekganako zedukan amore biziak gogora eragiten ziozkan milla eta milla gauza eta gorainzi esateko agindu zion.
Arr GB 125.
Berterretxek leihoti / jaon kuntiari goraintzi.
ChantP 214.
Gorantziak eta eskuetako munak eta oiñetako igortziak oriodunari.
A BeinB 69.
Etxen sartzian bere gürrak eta goraintziak egin zeitzon bere küzüñari.
Ip Hil 78.
Goraintzi nor ere baita hura eta hari.
HU Zez 82.
Emon eikeozuez neure izenean gorantziak.
Ag AL 55.
(s. XX)
Gorantzi asko Josetxori.
Echta Jos 257.
Goraintzi etxekoer.
JE Bur 117.
Gorantzi andi ta ugarijak Juane koitaduarentzat.
Kk Ab I 7.
Neretzat goraintzirik ere ez.
A Ardi 24.
Oiek [perlesia, hidropesia] dira bada pattarrak lagatzen dizkigun eskumuñ edo gorantziak.
IArt Itzald
II 52.
Gure goraintziak Zubietako debruari!
Barb Sup 84.
Maiz daut Eskual Herritik igortzen goraintzi.
Ox 144.
Aita Donostiri goraintzi.
Mok 3.
Errozü goraintzi nik etxi.
Const 32.
Milla gorantzi zuben otseñik apalen onen aldez.
Otx 182.
Emazteak-eta, goraintzi miñak.
Ldi IL 19.
Nere emazte ta seme-alabak zuentzat gorantzi asko ta asko.
NEtx Nola 25.
Goraintzi Bretainatik.
Mde Pr 62.
Goraintzi handi bat burrasoeri.
Herr 7-8-1958, 2.
Urrunetik goraintzi bizi-biziak bialdutako mutilla.
Erkiag Arran 150.
Ez eben Errupiñoren azterren ez gorantzirik be!
Bilbao IpuiB 97.
Hel bekizu niganik zerurat goraintzi.
Xa Odol 128.
Gure goraintzi beroenak hartze ditu Beñat Mendisco adiskide euskaldun suharrak.
Larre ArtzainE 85.
Goraintziak ere eman zizkidan Steiger-ek.
MIH 145.
v. tbn. Gy 49. LuzKant 99. Zub 73. In Zerb Azk 105. Auspoa 97, 145. Mattin 60. ZMoso 76. AZink 75. Gorantzi: SocLen 481 (c. 1680). Anab Usauri 110. JAIraz Bizia 38. Erkiag Arran 130. BEnb NereA 68. Gand Elorri 70. En DFrec hay 6 ejs. de goraintzi y 3 de gorantzi.
Zingulin-ek emon eutsazan goraintzi-agurrak zirala-ta, egun bi edo irutan, amesez beterik bizi izan zan Zuriñe.
Erkiag Arran 147.
"Gorantziak asko, merkiak dira ta, se dice para denotar lo puramente formal del cumplido" Etxba Eib.
(Con reduplicación intensiva).
Gorantzi-gorantzijak Pilipa jaunari.
Enb 153.