1.
(
AN, L, BN, Ae, S; SP,
Urt II 128,
Lar,
Arch VocGr,
Dv,
H),
gidar (
BN-mix, Sal; Chaho),
kider (
AN, B; H),
kidar (
G-nav, B; VocB
),
gier (
H),
kier (
H (khierra s.v. gider))
Ref.:
A (gider, gidar, kider, kidar); Lrq; ZMoso 69; CEEN 1969, 223 y 1970, 223; Echaide Nav 179; Izeta BHizt.
Mango, asa.
"Manche de couteau, giderrak ganibeta egin
"
SP.
"Clavicula, mahasti giderra
"
Urt V 203.
"
Kindar [sic], asa, mango, agarradero"
LE-Ir.
"Mango grande"
A.
"Mangos de azadas (aitzun kiderrak), mangos para layas (laia kiderrak), [...] y mangos de hacha (aizkor kiderrak) [AN-burg]"
AEF 1926, 9.
"
Kanpotik eskulekua darama: kiderra (AN-5vill)"
Garm EskL I 100.
"
Sega kiderra hautsi zitzaiten
"
Izeta BHizt.
v. kirten.
Tr. Documentado en textos orientales, además de en Orixe y Ostolaiz. En
DFrec hay 6 ejs. de
gider y uno de
kider .
Behar zituen [kandelerak] sei gidar, birazka ilkhiko zirenak hek zaduzkan zuraren bi basterretarik.
Lg I 156.
Haritz-adar bakhar baten / utz dezan arren hartzerat / egiteko bere harmari gider bat.
Gy 290 (v. tbn. 289).
Han hari zuan, yo eta yo, sagardearen giderraz.
Elzb PAd 45.
Oso-osoa eta bete-betea zela ikusirik, hartu zuten bi giderretarik.
HU Zez 58.
Golde-nabarraren gider gainean.
Barb Sup 148 (v. tbn. 78).
Heldu zira, heldu zira, jaun kurrierra, / fier fierra, / eskuan daukazularik giderra...
Ox 206.
Beti hura lengo kiderretik, adiarazteko nola batek jarraikitzen dion oitura tzarreri.
FIr 160.
Eskuz txukatuz, iguzten dute / biko sardearen kidar.
Or Eus 309 (312 kider).
Arotzaren etxian zurezko kiderra.
(AN-5vill).
Inza NaEsZarr 1643.
[Pipa] haundi hura zuen ohean pipatzeko, gider luze batekin.
Etchebarne 40.
Sega-kiderra.
Ostolaiz 37.
Hitzari hel biezaio irakurleak nahi duen giderretik.
MEIG VIII 35.
(v. tbn. III 77)
v. tbn.
HerVal 141. Elsb Fram 79. JE Bur 58. Lf Murtuts 38. Larre ArtzainE 243. Kier: EZBB I 33 (AN-gip).
Zioten oraino gizon buru handikoa zela eta legetako itzulian gider on eta txar guzien berri bazakiela.
Prop 1900, 209.
Itza bere kiderrakin.
'Itz ori egia dela erakusteko bear diren ageriekin' (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1206.
(Fig.).Llave, mando, poder.
Beren eskuko dituztela kargu guziak, gako edo giltza eta gider guziak.
HU Aurp 59.
Lau urtetarik behin bazuketen arrotarrek gizon lanjeros hari gider guzien kentzeko parada ona.
Ib. 130.
Komerzioko ala industriako giderrik hoberenak aspaldiskoan jadanik frantsesek galduak dituztela.
JE Ber 72.
27 urte ditiat eta aita-amek uzten zauztaie etxaldearen giderrak.
Mattin Herr
5-12-1963 (ap. DRA
).
Gizonak manatzeko ohorea; baño emazteak kiderra.
(B).
Inza NaEsZarr 2155.
Ez dela hezkuntzaren gider bakarra larderia.
Larre ArtzainE 16.
(
vEys,
H,
A,
Lcq 33).
"Pedúnculo de frutas"
A.
"Se dice gerezi-kiderra al cabo de las cerezas"
Lcq 33.
Gero emaiten tuzu laur libera gerezi, giderrak eta hexurrak khendurik.
ECocin 49.
"
Kider-luzia, equivale a manzana de pedúnculo largo"
Lcq 86.
"
Hiderra, manivela"
Deen I 436.