jesus.
1. (V-gip, S), josus, jasus (V-gip), jeseus (V-gip), joseus Ref.: Lrq; Etxba Eib (jasus); Elexp Berg .
(Interj. que expresa asombro, sorpresa o contrariedad). " Jasus, kosta jata zeuek arrapatzia! " Etxba Eib. " Jesus! Ezidazu disgustoik emon! Jeseus, jeseus! Zenbat astolan einddakuak gan... " Elexp Berg.
Jesus, Gillen, zein deskoloridurik eldu zaren! (Valdorba, 1594). ReinEusk 94. Jesus, ta zer bidastia, edo distanzia! Cb Eg II 33. Jesus! Nor da au? Mg PAb 93. Jesus, zer dot esan dodana! A BeinB 57. Yesus! oraino zer dut ikhusten? Elzb Po 206. Jesus! aguro ez banaiz joaten, ilko nau nere osabak. Iraola 19. Jesus, Jesus! Zer gertatzen da emen? TP Kattalin 195. Josus! Ori be bai? Kk Ab II 135. Yesus! Olako gauzak ekarri zetuan Errepulikak. Or QA 82. Oi, Jesus, ez da holakorik salatzen! JEtchep 88. Jesus, ura poza! TxGarm BordaB 105.
v. tbn. AA I 520. fB Ic II 211. Bil 158. Sor Bar 36. Azc PB 93. Ag AL 19. Echta Jos 154. Alz Bern 57. Ill Pill 8. Barb Sup 39. Ox 181. Tx B II 150. Lek EunD 36. TAg Uzt 155. Lf Murtuts 21. Etxde JJ 203. SM Zirik 26. Osk Kurl 189. NEtx LBB 175. JAzpiroz 150. BBarand 17. Joseus: Bilbao IpuiB 145.
jasus (V-m ap. Etxabu Ond ).
"Exclamación de abundancia" Etxabu Ond 114. "Jesus!, ta bat ala ere, ¡Jesús!, y aún así sólo él (G-askaso [?])" A EY III 307.
Ibai onetan arraina bada, Jesus ta bat ala ere! A Ardi 3.
2. (En contextos negativos). (Ni) palabra. " Jesusik eztau egin (V-ple), sin decir oxte ni moxte" A EY III 319.
Non gauza ez geran gerenez Jesus bat esateko ere bear bezala. AA I 508.
3. (Vc, S, R-uzt ap. A; Dv). Abecedario. " Jesusean da oraino (S)" A. v. JESUS-ABEZE.
Segidan aurkituko dituzu jesu[s]eko letrak bezala hitz beharren direnen explikazione edo balioa. Ht VocGr 366. Haurrekin eskolara / Eta katiximara / Behar da ibili, / Jesusetik hasi. Monho 28. Gero, liburuxka xamur bat, Jesusa, letra aundi batzuekin. Gero, katona. Zendoia 15.
(Fig.). " Oraino jesusian gira lan horri buruz " Lh. "(BN-lab). --Nola zare? --Jesusean baino beherago, comment allez-vous? moins bien que jamais" Ib.
Jesusetik behar ginen hasi, jesusetik beharko dugu ereman luzaz gure saila. JE Med 29. Baditake jesusa bera ere ez dugun aski garbiki emaiten. Ib. 29. Egia erran, eskuara ez dago jesusean. Herr 13-4-1961, 2.
" Jesusean ederto dago, está muy bien ¡en lectura! Se dice de quien está ligeramente ebrio (V-ger)" A EY III 281.
4. (Vc, L, Sal, S, R ap. A). "Momento. Jesus bat, un momento" A. Cf. JESUSEAN, JESUS BATEAN, etc.
EZ JESUS EZ AMEN (AN-larr ap. A EY III 319), EZ JESUS ETA EZ AMEN. Sin decir nada.
Ontan, ez Iesus eta ez amen, gizon ori ondotik itzali zitzaidanan. Nora ioan ote zan? Or QA 141. Lau puñalada lenengo / eman nion berari / ez Jesus eta ez Amen / joan zan mundutik. (V-arr). Balad 226.
Agiñak sartu deutsoz [katuari] / bizkar -ezurretik, / ez Jesus eta amen / joan da lurretik. Ayesta 137.
JESUS, MARIA ETA JOSE. "Indica extrañeza y, normalmente, reprobación. Jesus, Maria ta Jose! ori be badou?" Elexp Berg.
Parkatu diñozu? Iesus, Maria ta Iosepe! Zer gero parkatu? Ag AL 75. Jesus Maria ta Kose! Kk Ab II 121. Jesu, Maria eta Josepe! Zerk ekarrarazi daut gizon dohakabe hau hunat? Zerb BiGo 304.
v. tbn. SM Zirik 27. Balad 98.
JESUS-ABEZE. Abecedario. "Jesus-abezean dabil ondiño (V-m)" A.
Eskola bateko ume, Jesus abezean dabilzanak. A BGuzur 137.
JESUS AMENEAN (AN-larr ap. A EY III 315). Al momento.
Yesus amenean iritxi zinan gurera. Or QA 74.
JESUS AMEN ESAN ORDUKO (V-ger-m ap. A EY III 315). Al momento.
JESUS AMENEZ. En un momento.
Jesus amenez larraiña garbi. Or Eus 343.
JESUS-AMENGARRENGO (V-ple ap. A EY III 315). Al momento.
JESUS HANDI. "(S-saug), syllabaire" Lh.
JESUS BATEAN (V-gip ap. Elexp Berg; Lar, Añ). En un momento, al instante. "(En un) Jesús" Lar y Añ. "Jesus baten ein jittuan deberiak" Elexp Berg.
Jesus batean jarriko dizutet gosari goxo bat. Apaol 41. Jesus batean gorraidea oso kendu zitzaion. Goñi 55. Erri osoa [...] Jesus baten dantzan ipintekorik. Bilbao IpuiB 153.
v. tbn. Iraola Kontu 133. Muj PAm 59. Or SCruz 108. JAIraz Bizia 13. NEtx LBB 111. JMB OC II 27 (ap. ELok 428).
JESUS BETEKO. Momentáneo. Cf. JESUS BATEAN.
Gaixo arentzat ez zegoan Jesus beteko atsegiñik, beti lanean. Apaol 94.
JESUS BITAN. En un momento, al instante.
Jesus bitan iruntsi neban. Or Tormes 45.
JESUSEAN (S, R; A, que cita a Hual). Ref.: Lh; A EY III 315. Al momento; en un instante.
Eta jesusian fan zen. Hual Mt 25, 15 (Lç bertan, He, Ur (G) berehala, Dv ordu berean, Ip berhala, Echn bela, Ol berealaxe). Jesusian egin zein arzatzek azionia. Mdg 169. Gizon baten bizia yesusean ba-doa. Amez Hamlet 168. Heien komunioneko bazkaria erdiratu gabe, "jesusean" gertatu zen. Larz GH 1959, 83.
JESUSEKO HITZ (S ap. Lh). Letra mayúscula.
Jesüseko hitzetan sinatzen badaki. Eskual 137. (ap. Lh)
JESUSENAK IKUSI (G-azp ap. Gte Erd). Sufrir mucho. "Jesusenak ikusi zituen" Gte Erd 277.
JESUS ETA AMEN. "Jesus da amen joan ziran, rápidamente (V-m)" A Apend.
JESUS ETA AMEN BATEZ. En un momento, al instante.
Instantettoan inen da, berla dago pasaturik, Jesus ta amen bates. (323). LE-Ir.
JESUS-HITZ. "(S), lettre majuscule" Lh.
JESUS MILA BIDER (Interj. que expresa asombro o contrariedad).
Jesus milla bider! Zer esan, ta zer egingo lukee? Cb Eg II 131. Jesus milla bider! Jarri ari, berialaxe aterako diat berria-ta. Auspoa 26, 105. (ap. ELok 502) Jesus milla bider, ori pekatua! And AUzta 80.
v. tbn. Iraola 88. Lab EEguna 83. NEtx LBB 81.
JESUS TTIPI. "(S-saug), abécédaire" Lh.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper