Onom.:
En la bajera de Echaburu. (Guipúzcoa, 1394) Arzam 231.
1.
etxaburu
(V-m-gip, G, AN-gip),
itxaburu
(V-gip). Ref.: A y Elexp Berg (etxaburu); Iz ArOñ (itxaburuko); Gte Erd 139.
"Paraje sobre la casa" A. "Itxaburuko zabala, el llano que está sobre la casa. Etxaburua, id." Iz ArOñ. "Terreno situado detrás y a un nivel superior al caserío (o casa)" Elexp Berg. Cf. etxazpi.
Etxeburuko soroan.
Apaol 46.
[Etxe-alaik] zituen soro batzuek, bai etxe buruan eta bai etxe azpian.
Ib. 22.
Atheño bat ideki zen pulliki, etxe buruan, eta Andre Joana [...] sartu zen sukaldean.
Barb Sup 43.
Etxe-buruko larrian.
Tx B 158.
Iru sorok inguratzen zuen azpikaldetik eta aurre-gibeletatik [baserria]; sagasti ta belardiak, berriz, etxeburutik.
TAg Uzt 79.
Etxeburuko langa.
Ib. 113 (v. tbn. 108).
Isasondon "Gure Txoko" deritzan etxaburuan dago [zipres] bat oso bikaña.
Munita 86.
Batak sorta abarra suai emuten iutsan eta beste anaixak, etxaburura joan ta, keia zainketan iuen.
(V-gip).
Eusk
1956, 209.
Ene emaztea eta biak gure etxe buruan ginabiltzan batez, gure elizari beha jarri gintzaizkion.
Xa Odol 87.
Aitona, Sagasti izena duan belazean, etxaburuan, belarra ebakitzen.
JAzpiroz 16.
Kuku, xoxo ta birigarroak / tantaian etxe buruan.
Insausti 67.
2.
(Añ, Izt),
etxaburu (Añ).
"(Padre de) familias"
Añ.
"Patrón de la casa"
Ib.
"Capataz"
Ib.
"Cabeza de familia"
Izt.
v. etxejaun.
Guraso ta etxeburuak, zuek Jainkoaren lekuan, ispillu bat [...] zerate etxekoenzat.
Cb Eg III 386.
Guraso edo etxe-burua bazara begira ondo zelan ta nondik dabiltzen zure hume ta ogipekoak.
Añ
EL1
132 (
EL2 140 etseko buru
).