1.
(V, G-goi, AN-gip;
UrduñBerb
, H),
itsuski (V-ger-ple-arr-oroz),
itxuski (V-gip; Aq 147 (G), Añ (V), H <-ch->),
itzuski (V-gip, BN-baig),
itzuzki,
izuzke,
izuzki (V-gip, BN-ciz; Lar, Añ, VocBN
, Dv, H),
tsuxki (Ae),
xuxki (Ae)
Ref.:
A (isuski, itsuski, itzuski, izuzki), Apend (xuxki); Iz ArOñ (isuski, izuzki), UrrAnz (illarra), IzG (izuzkixe); Etxba Eib (itzuskixa); CEEN 1971, 339; Elexp Berg (itxuski).
Escoba.
"A la escoba llaman isuski
"
IC II 412.
"Barrer, isuskiagaz garbitu
"
UrduñBerb 396.
"Balai propre à nettoyer la sole du four"
Dv.
"Escoba de brezo"
, "escoba de horno" A.
"Escoba de boj (en vasco: ezpela) recién cortado, que sirve para quitar las cenizas del horno"
CEEN
1971, 339.
v. 1 isats.
Lenaengo emaztea isuski, bigarrena andrandi.
RS 65.
Nik erakutsiko nuen nondik jin zen isuskia eta nik ilarrosaldi bat emanen nioke bellako zarrari [...], nik erakutsiko diot itxuskiaren bearria.
(Sal, 1598).
ReinEusk
103.
(el ed. da ygu-)
Artuten da itxuski edo eskobia.
Mg CO 17.
Ipiñi dodanean isuskia goruntz.
AB AmaE 260.
Isatsak eta itsuskiak.
Ag G 155.
Izuzkien girtenaz.
Echta Jos 176.
Itxuski antzera [adaki] sorta bat egindda.
Otx 160.
Apezik etzenean, xuxkiari bi biru kendu ta gebekin gurutze bat egin [...] ta goatze-altzinean iminten ze.
A Aezk 210.
Sorginak uxatzeko, itsuski baten ganean artaziak zabalik ipintea da onena.
(V-m).
A EY I 384.
Apezik etzenean xuxkiari bi biru kendu ta gebekin gurutze bat egin, xuxki-gainean sartu ta xuxkia eriaren guatze-altzinean iminten ze.
(Ae).
Ib. 124.
Lehen emaztea itzuzki, bigarrena andre handi.
Zerb GH
1936, 306.
v. tbn.
Ezale 1899, 12a. Itsuski: Eguzk LEItz 19. Itxuski: DurPl 86. Izuzke: Ag AL 88.
2.
Rusco.
v. SORGIN-ISUSKI.
Batzuk uste dabe itxuski edo ginarria ate ostian ifini ezkero, ezin an sorginik sartu leitekiala.
Astar II 41.
ILARRA-ISUSKI.
"Illarra-itxuskixa: el escobón de brezo" (V-gip) Iz UrrAnz.
ISUSKI GARRATZ (V, G ap. A).
"Agracejo (un arbusto)" A. "Itxuski garratz" A Apend.
ISUSKI LATZ.
"Itsuski latz (V-ger), brusco (Bot.)" A. "Itxuskilatz" A Apend. v. isuslatz.
Itxuski latza.
Mg PAb 188.
ISUSKI-LUR.
"Izuzki lurra es una tierra negra mezclada con piedra o arcilla" Ensayo 26.
LASTA-ISUSKI.
"Lasta-izuzkiya, el haz de paja encendida que se llevaba para alumbrarse al caminar de noche (G-azp)" Iz IzG.
SORGIN-ISUSKI
(s.-itxuski V-gip). Ref.: Iz UrrAnz, ArOñ; Elexp Berg. "Sorgíñ-itxuskixa, el brusco (planta)" Iz UrrAnz. "(Ruscus aculeatus), rusco. Bolatxo gorriak eta hosto txiki, gogor eta punta-zorrotzak dituen sastraka, gabon apaingarritzat erabiltzen dena" Elexp Berg. v. SORGIN-KILARRA.