keinatu.
1.
(AN ap. A
; Lar, Mg Nom 68, Añ (G, AN); kh- L, BN ap. A
; SP (que cita a Ax), Dv, H),
kinatu (Izt, H, Rollo 15V (-ñ-)),
kinitu (Mg Nom 68),
kinutu (Mg PAbVoc, Añ (V)).
Amagar; amenazar. "Hacer seña de amenaza" Mg PAbVoc. "Amenazar con seña, o hacer seña de amenaza, kiñatu " Izt. " Keiñatu ta utzi (G), amagar (la pelota) y dejarla" A. Tr. Axular (y parece que Lizarraga tbn.) lo emplea con aux. intrans.
Haizkora zuhaitzaren ondoari kheinatua dagokala; heriotzearen sega [...] prestatua dagoela. Ax 572 (V 367). Gerotik gerora dabiltzanak ere kheinatzen dira eta eztute aurthikitzen. Ib. 54 (V 35). Ez die, ez, gorputzak eskurik goratuko; ez eta keñatuko ere. Mb OtGai I 116. Arri [Isaaki] zé keñátu; / oni [Jesusi] herioaréki / gaitz guziak gañerátu. LE Kop 97. Non idurin duten [mendiak] kiñatzen dutela zerua bera. Izt C 33. Keinatzen dute Mariaren etxean sartzea. Otag EE 1881b, 63. Eta keinatzen du [ujolak] mundu guzia irunsteaz. Kortazar Serm 426. Aurra itaiez keiña du. Or Eus 139. Eskomikuaz keiñatuta. Ib. 415.
Amagar; amenazar. "Hacer seña de amenaza" Mg PAbVoc. "Amenazar con seña, o hacer seña de amenaza, kiñatu " Izt. " Keiñatu ta utzi (G), amagar (la pelota) y dejarla" A. Tr. Axular (y parece que Lizarraga tbn.) lo emplea con aux. intrans.
Haizkora zuhaitzaren ondoari kheinatua dagokala; heriotzearen sega [...] prestatua dagoela. Ax 572 (V 367). Gerotik gerora dabiltzanak ere kheinatzen dira eta eztute aurthikitzen. Ib. 54 (V 35). Ez die, ez, gorputzak eskurik goratuko; ez eta keñatuko ere. Mb OtGai I 116. Arri [Isaaki] zé keñátu; / oni [Jesusi] herioaréki / gaitz guziak gañerátu. LE Kop 97. Non idurin duten [mendiak] kiñatzen dutela zerua bera. Izt C 33. Keinatzen dute Mariaren etxean sartzea. Otag EE 1881b, 63. Eta keinatzen du [ujolak] mundu guzia irunsteaz. Kortazar Serm 426. Aurra itaiez keiña du. Or Eus 139. Eskomikuaz keiñatuta. Ib. 415.
Desafiar.
Aul duk ukatuari keiñatzen diona. Or Eus 370.
Aul duk ukatuari keiñatzen diona. Or Eus 370.
2.
Hacer un signo, seña.
"Faire signe; faire entendre quelque chose par signes"
H.
Eskuaz kheinaturik populuari ixill zedilla. He Act 21, 40 (Lç, Dv, IBe k(h)einu egin, Ker kiñu egin, IBk isiltzeko keinua egin; Ol eskuz ixo egin). Buru, begi, ezpañez keñatu ta eskarnioka esaten dute. Mb IArg I 163. Eskuz ara keiñaturik. Or Eus 303. Bi eskuz keiñatzen dio xorta ken dezala. Ib. 50.
Eskuaz kheinaturik populuari ixill zedilla. He Act 21, 40 (Lç, Dv, IBe k(h)einu egin, Ker kiñu egin, IBk isiltzeko keinua egin; Ol eskuz ixo egin). Buru, begi, ezpañez keñatu ta eskarnioka esaten dute. Mb IArg I 163. Eskuz ara keiñaturik. Or Eus 303. Bi eskuz keiñatzen dio xorta ken dezala. Ib. 50.
Guiñar (un ojo).
Begi bat kiñatuaz. Apaol 40.
Begi bat kiñatuaz. Apaol 40.
Hacer el signo (de).
Aitaren kiñau orduko, fixxx, olako zaratan ezkutau zan ta kito. (V-gip). Gand Eusk 1956, 218.
Aitaren kiñau orduko, fixxx, olako zaratan ezkutau zan ta kito. (V-gip). Gand Eusk 1956, 218.
3.
(VocS, Lh),
ginatu.
Dirigir, apuntar (un arma). "Viser, khenatü" VocS (sic, seguramente por kheñatü). "Braquer (arme)" Lh.
Hunek giñatu zuenean hurbiletik eta bala batez hila aurthiki. Prop 1893, 114. Ezpata-muturra begietan keinatzen ziolarik. Or RIEV 1929, 9 (Ldi ib. 210 ipintzen). Handizki kolpatua da hurbil-hurbildik keinatu xixpa tiro batez. Lf ELit 175. Ezpata keinatuz. Lf ( in Casve SGrazi 13 ).
Hunek giñatu zuenean hurbiletik eta bala batez hila aurthiki. Prop 1893, 114. Ezpata-muturra begietan keinatzen ziolarik. Or RIEV 1929, 9 (Ldi ib. 210 ipintzen). Handizki kolpatua da hurbil-hurbildik keinatu xixpa tiro batez. Lf ELit 175. Ezpata keinatuz. Lf ( in Casve SGrazi 13 ).
4.
"
Giñatu (S, Foix), mirer, guigner"
Lh.
Cf. KEINUZ (b).
5.
Dirigir(se), hacer ademán de ir (a).
Eta eskua Mayiren ganbarari buruz keinatua zuen. Lf Murtuts 53. Denak [...] betiereko Egiari buruz keinatuak eta zuzenduak daude. Lf ( in Zait Plat XXIII ).
Eta eskua Mayiren ganbarari buruz keinatua zuen. Lf Murtuts 53. Denak [...] betiereko Egiari buruz keinatuak eta zuzenduak daude. Lf ( in Zait Plat XXIII ).
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
