1.
(gral.; SP, Urt I 19, Ht VocGr, VP 66r, Lar, Añ, Lecl, Arch VocGr , Gèze (s.v. affaire), Hb, VocCB , Dv, H, VocB),
eiteko (L, BN, Ae),
itekoRef.:
A;
EI 282;
AspLeiz2;
GteErd 55, 218
. Quehacer, ocupación, negocio; asunto en general.v. eginbide; kontu. Tr. Documentado desde Dechepare (con el significado de 'problema'), es de uso más o menos general, aunque más frecuente al Norte y bastante escaso en textos vizcaínos. En DFrec hay 93 ejs. En los autores septentrionales (ya desde Leiçarraga) se encuentra a menudo con un significado que se acerca más a "asunto" (cf. fr. affaire ).
Zuen egiteko guziak karitaterekin egin bitez. Lç1 Cor 16, 14.
Festusek Regeri aipha ziezón Paulen egitekoa. "Affaire"
.LçAct 25, 14 (He y TB egitekoaz).
Eta nola erri onek baitu egiteko andiak, ezin len respondatu dizut.MRos 12a.1r.
Bai-eta bi aldiz egiteko hunzaz gure errege iaunaren gortian izan. Etchart 3.1v.
Aphurtxo bat utzkitzue egiteko gaitzenak. EZMan II 25.
Miserikordiazko gorthean ene egitekoa disputatu behar duzu. Harb 275.
Zu penitentziatan, obra onetan, munduko egitekoetarik kanpoan. Ax 149 (V 98).
Lehen neur' egitekoen haxe / bakoitza baitzautan sortaxe. OPo 49.
Egiteko baten hastetik egiten diren huts xipiak. SPPhil 2.
Elizako Doktorak ere [...] bi partoetan iarri dira Salamonen arimaren egitekoaz. TtOnsa 42.
Munduko egitekoak. TtArima 34.
Mündüko egitekoak iraizirik. Bp I 118.
Bere erresumako eta bertze gainerako egiteko guztietan. ES 177.
Utz azu ene gaiñean zure egitekoen artha. Ch III 39, 1.
Jainkoa-amatzearen egitekoan. LarSAgust 15.
Egiteko gaitzegiak eta luzegiak. HeGudu 124.
Hanbatenaz zuhurrago date bere egiteko orotan. Mst I 4, 2.
Egiteko batez itxera joan ziran. MbIArg I 383.
Egiteko andi au uztea. CbEg II 118.
Salbamenduko egiteko handiari. Lg II 184.
Munduko egitekuen enbrasiak. CatLan 3.
Intendenzietarat eramaten diren herrien beren hauzitako egitekoak. "Causes contentieuses"
.Revol 103.
Munduko itekoetan eta joan-etorrietan. (325). LE-Ir.
Nire egitekorik bearrena. Añ EL1 20.Agindu die eskola-maisuai egiteko au bera. AA III 408.
Gizonaren egiteko premiatsua. Dh 205.
Yolasgarritzat eta tartegarritzat egiteko au artu dodan ezkero. ZavFab,
RIEV 1907, 91.
Kongregazioneko egitekoetan. JesBih 413.
Haien egitekuetarik egiten tie Indiak. Etch 308.
Festo-k bere egiteko berria Zesarean artuta. Lard 526.
Zituen guziak egorririk lizunkerietan, egitekoetan gaizki zen. HbEgia 16.
Bere egiteko guzier bazagokan buru. Laph 248.
Bukatu zituanian Erromako egitekuak. BvAsL 159.
Aita-Sainduarekin mintzatzera Elizako egiteko batzuez. JnnSBi 155.
Gure erlisione saindua dela opinionezko egiteko bat. ElsbFram 158.
Behar düdala izan ene Aitaren egitekoak diren lekhian. IpHil 135.
Biziko egiteko handiena. Lap 16 (V 10).
Beste egitekoren bat baldin badu. MocDamu 14.
Gobiernuko jaunen egitekoa zela au. Goñi 86.
Bere egitekoetan ibilki. JEBur 99.
Zuen burua guritzen jardutea, beste egitekorik gabe. AgG 168.
Ez da hoi gure egitekoa. BarbSup 175.
Hortan baratü zen egitekua. Const 22.
Apaizak beren egitekoetan ari bear omen dutela. OrSCruz 98.
Iri zer? Ez duk emen egitekorik. TPKattalin 179.
Jainkoizun oietako bakoitzaren egitekorik ez dakigu. JMBELG 103.
Euren egitekoa bete dabe. EguzkGizAuz 163.
Eztabaidak erabakitzea Erkalaren Epaimai Nagusiaren egitekoa izango da.EAEg 12-10-1936, 28.
Eztuzu egiteko aundirik izanen beraz. EtxdeJJ 49.
Donibaneko egitekoek hiruzpalau oren libro uzten duteneko. ZerbAzk 83.
Bakoitzaren egitekoa. ZaitPlat 148.
Lenengo egitekoa soiñeko dotoreak erostea izan oi dau. ErkiagBatB 165.
Eztaki zein den emengo bere egitekoa. VillJaink 57.
Herri baten egitekoa da herritarren egitea. ArdoySFran 7.
Mojak [...] beste egiteko bat be ba-euken [...]: erruki etxeko ardurea. EtxabuKontu 93.
Beste egiteko danak utzita, zure billa nator. AtañoTxanKan 13.
Egiteko hau ez zeukaten umekeriatzat Oihenarten aldikoek. MIH 240.
v. tbn. Mat 144. Volt 175. Hm 197. Gç 31. Mih 87. AR 360. Mercy 33. AstLas 15. Brtc 137. Egiat 172. Ub 123. Xarlem 150. Gco II 33. Echag 183. CatLuz 32. Jaur 194. UskLiB 86. Izt C 186. Arch Fab 103. Gy 164. Dv Lab 141. Aran SIgn 19. Legaz 39. Sor AKaik 121. Elzb PAd 74. Arb Igand 177. HU Aurp 54. Urruz Zer 27. EEs 1917, 78. ForuAG 299. Zink Crit 43. Lh Yol 27. Alz Ram 121. JanEd II 77. Inza Azalp 126. FIr 143. Ir YKBiz 85. ABar Goi 47. Lf Murtuts 44. SMitx Aranz 86. NEtx Antz 20. Munita 29. Lek SClar 134. Mde Pr 115. Anab Poli 82. Txill Let 51. Larz Iru 94. Gazt MusIx 5. Ibiñ Virgil 70. Lab SuEm 194. Casve SGrazi 114. Onaind STeresa 126.
azpiadiera-1.1
Problema; preocupación. Elas, othoi, orok egin orai penitenzia / Egun hartan gero eztugun egiteko handia. E 59.
Iangoikua, orai dizit egiteko handia: / hiri honetan eriotzez hiltzen duzu jendia. Ib. 247.
Prinze kardinalek egiteko eman dezon beldur dela.
CartEsp
455.
Arimaren gorputzetik partitzean izanen den egitekoa eta herstura. Mat 34.
Egiteko handitan da / orain ene gogoa, / zergatik baitarotate / nahi khendu khoroa. EZNoel 73.
Zuri bere arrenkurak, egitekoak, koaitak eta ondikoak konta. Ax 5 (V 2).
azpiadiera-1.2
(BN-lab ap. GteErd). (Acompañado de un sintagma en caso sociativo).Trato, relación; negocio, asunto que tratar (con alguien)."
Ez dut aphezekin egitekorik (BN-lab)"GteErd 163.
Gauza guziak dirade billuziak eta irekiak haren begietan zeinekin baitugu gure egitekoa. "Celui auquel nous avons à faire"
.LçHe 4, 13 (TB egiteko dugunaren, Ker egintzen kontua emon bear, IBk kontu eman beharra, IBe kontuak eman; los demás traductores siguen el ad quem nobis sermo de la Vulgata).
Nik eztut areki [...] egitekorik izandu egundaiño. (Arce, 1599). ReinEusk2 143.
Lothek, hordia zela, izan zuen egiteko bere bi alabekiñ. HePhil 358.
Yende basekin zituen egitekoak. HbEgia 71.
Etzuen nahi giristinoek izan zezatela egitekorik ttikiena ere heretikoekin. JnnSBi 155.
Egun hemen enekin duzue egitekoa. HUAurp 163.
Kara beltzeko gizonekin bainuen nere egitekoa. StPierre 12.
Nik ez dut herri huntako erretorarekin egitekorik. BarbLeg 143.
sense-2
2.
(V, G-goi, B; Lar)
Ref: A; JMB At. Acción; hecho, obra. (A menudo en sentido peyorativo). "Egitekoren bat egin (Vc), hacer alguna picardía" A. "Egitekoren bat egin, hacer algo bueno (sentido irónico). Mutiko orrek egin dau egitekoren bat" Zam Man 28. "Acción desgraciada, delictiva" JMB At. Cf. EGITEKOA EGIN. v. egintza. Tr. Exclusivamente meridional; el primer testimonio es de mediados del s. XVIII.
Espiritu Santuaren birtuteen ta doaien egitekorik onenak. CatBurg 45.
Egitekoaren bizarra!(¡Bella hazaña!). Mg(
inVMg 96
).
Salomonen egiteko onekin Jainkoa txit aserretu zan. Lard 215.
Euskaldun beti, gure egitekoetan gure itzetan baiño geiago. Etxeg(
inAgAL 7
).
Ark ez baño beste batek egin zula egiteko ori. OrSCruz 82.
Zoritxarrian egin dau egitteko au!Otx 51.
Ikusi al dek, Beltran, gure Usoaren egitekoa?EtxdeAlosT 27.
Beste egiteko txarren bat egingo zion. AnabPoli 29.
Komedia ere XVIIIgarren mendekoek ontzat emango zuketena, egitekoak 24 ordu barrukoak baitira. MEIG I 163.
azpiadiera-2.1
"Actas, eginderak, egitekoak, egintzak
"Lar.
azpiadiera-2.2
"Acto, función"Lar.
Halarik ere, eüriak ezpadü egitekua gastatzen, igantian besta ederra izanen da Atharratzen. Eskual 27-4-1906 (ap. DRA
).
sense-3
3.Proyecto, plan. Ondo iruditu jakon Tramanari Brixen egitekoa. AgKr 170.
Gizonak buruan zerabilen egitekoa Yoalndak asmatu ta esan zion: --Ito nazazu, baldin nai badezu !LhYol 20.
sense-4
4."(L, BNc, S), objeto de la acción"A.
sense-5
5.(Como predicativo)."
Egiteko (Vc, B), preñada. Egiteko dago, está preñada. Egiteko andi dago (Vc), está muy adelantada en la preñez"A (v.tbn. Zam Man 28).
azpisarrera-1
EGITEKOA EGIN.
a) "Guk egin ddoagu egitekoa!, ¡qué hazaña hemos hecho! (V-arrig)" A EY III 299. "Nik egin dot egitekoa!, ¡qué enormidad he hecho yo! Unos lo dicen en el sentido de '¡qué disparate!', otros en el de ¡qué hazaña!'" Ib. 283. Cf. supra (2). Oraindik egingo det nik egitekoa. Ag G 310. Aurten egin dau baña / egitekua. Enb 167. Egunen baten ein biar dot eitxekoren bat. SM Zirik 120. b) Hacer sus necesidades. Jezar leku batera igon eban Aramaiok eta... egitekoa egin eban. Kk Ab II 13.