1.
(G ap. A),
irukotx (V ap. A
; Añ),
irukutz (V-gip ap. A). Triple, compuesto de tres elementos."Trino"Añ.
v. hirukonde, hirukote, hirukun. Tr. Documentado en textos guipuzcoanos y vizcaínos desde principios del s. XIX. Emplean irukotx los autores vizcaínos (aunque hay irukoitz en Enbeita, Erkiaga y Alzola). En DFrec hay 4 ejs. de hirukoitz y 1 de irukotx .
Ta orduan izango da pekatu bikotxa, irukotxa, seikotxa edo geiago. AñMisE 150.
Argi irukotx bi isio. ABeinB 66.
Erritxoetako jaialdiak irukotxak izaten dira. AgKr 59.
Salto irukoitza, Tuulos (finland.) 14 m. ta 505 milm.ArgEgut 1924, 99.
Erizkizundi Irukoitzari [= 'triple cuestionario'] Bizkaiak erantzun diona. Eusk 1925 (IV) 16.
Irukoitz barrija [...] ABC deitxon / Madriltar izparringija. Enb 199.
Baukozu zeure senar maiteaz / irukoitz-sendi laztana. Ib. 151.
Eleizaldegaz Eizagirre ta / Lopez-Mendizabal [...] / irukoitz gurgarri orri. Ib. 131.
Iru izentau daiguzen ba; [...] Epaikari-irukotxa autu dabenian [...]. KkAb II 66.
Urte aietan nolabait bikoitza zan Gipuzkoa Elizaz; berreun urte lenago irukoitza. AY 1934, 7.
Euskal-irukoitz ziñen yatorra! / Kaletar, lugin, arrandun. LdiUO 52.
Aitorpena irukoitza izan bedi: iru aldiz idatzia alegia. "Por triplicado"
.EAEg 24-11-1936, 1936.
Il zuten bideburu irukoitzetan. 'Encrucijada de tres caminos'
.ZaitSof 77.
Irutasun bakar eta Batasun irukoitz. "Trina unitas"
.OrAitork 344.
Zuriñeren gero-asmo-lore irukoitzak ere [...] idortu egin ziran. ErkiagArran 178.
Mizto irukoitza dardaratuz. IbiñVirgil 103.
Irukoitza [= 'tríptico']. I. Leiotik begira [...]. II. Leiora begira [...]. III [...]. AlzolaAtalak 82s.
Itzaurre irukoitza. (In AlzolaAtalak 11
).
[Larramendiren] Hiztegi hirukoitza. MEIG V 97.
azpiadiera-1.1
Trillizos. Daukadazan alabak dira bikotxak [...] ta etzara onegaz zurtuko zu, dakizulako izan oi diriala nosbait irukotxak bere. MgPAb 95.
Anai iruki edo irukoitzak dira. GaritUsand 60s.
sense-2
2.
(ADBols),
irukotx (V),
irukutz (V-gip),
irukitz (V-gip),
iruotx (msLond ap. A.)
Ref.:
A(irukotx);
ArzdiPlant1 276;
IzArOñ(irúkutza);
ElexpBerg(irukitz)
. "
Irúkutza: la yerba de prados, con semilla en espiral formando tres roscas, muy estimada"IzArOñ.
"Cierta hierba forrajera parecida al trébol, de hojas más pequeñas. Hirukitz pixkat ebaitzera noia txalendako
"ElexpBerg.
v. HIRUKOITZ-BELAR, hirusta. Irukotxak, pagatxa ta alpapea ta bedarki guztiak ereiten dira. AEzale 1897, 326.
sense-3
3."
Irukotx (V-m), cierta especie de nuez cuya cáscara tiene tres gajos"A.
v. hirukonde (2).
Irukoitz-egia ta Gizakunde-egia gizon argalarentzat ulerteziñak dira."El dogma de la Trinidad."ZinkCrit 18.
sense-5
5.Trío, grupo de tres. Iru izentau daiguzen ba; [...] Epaikari-irukotxa autu dabenian [...]. KkAb II 66.
azpisarrera-1
HIRUKOITZ-BELAR,
IRUKUTZ-BEDAR(V-gip ap Iz ArOñ). "La yerba de prados, con semilla en espiral formando tres roscas, muy estimada" Iz ArOñ. v. supra(2).
azpisarrera-2
HIRUKOITZ DEUN.
Santísima Trinidad. Igandia, Irukoitz Deunaren jaieguna. AG 1516.
Aiten alaba, Semien Ama / Goteun-emazte doatsu / Irukoitz Deunak eskar bereziz / egiñikua zara zu. Enb 108 (v. tbn. 86).
v. tbn.
Patria 1904, n.º 35 (ap. NeolAG). Ayerb EEs 1916, 190.
azpisarrera-3
HIRUKOITZ-IRITZI.
Terna. Lau elkarteen ordezkaritzak Zaingo ontara bidali dituzten irukoitz-iritziak ikusirik. "Vistas las ternas"
.EAEg 24-10-1936, 126.
Batzordeak emango dun irukoitz iritzia entzunda. Ib. 22-10-1936, 107.