I.
(Sust.).
1.
esangei,
esagei.
Ejemplo.
Ifiniko deutsubet larregi jazo oi dan esagei edo ejenplu bat.
Astar II 9.
Ezagutu dagizuben zelan dan pekatu, beste bat Jaungoikua baño geijago ametia ifiniko deutsubet esangei bat.
Ib. 34 (v. tbn. 61).
2.
(Añ),
esangei (Añ),
esakai (V?, G? ap. A; Lar, Añ).
Tema, contenido.
"Tema de sermón"
Añ.
"
Ori esangei eukiten dabe orrek (V-gip)"
A Apend.
Cf. Lar: "Temático, esakaitarra".
Ezin ditut konpondu biar dan legez jatorkadazan pensamentu edo esangeijak instante ospetsu onetan.
"
Las ideas que a mi mente vienen"
.
BBatzarN
243.
Artzen ditut itzaldi onen esakaitzat [...] itz eder abek.
A Ezale
1897, 125a.
Yosi-bearrak ote gaituzu itzok esan-gaia nabarmen larri ez danean?
Markiegi (
in
Ldi IL 8
).
Egokitasuna ez esateko-eran, baita esan-gaian ere.
Lek SClar 129.
Beste zakur batzuna dadukat esangai / aueri ez nieke ixilik utzi nai.
Uzt Sas 114.
3.
+esankai.
Refrán.
Euskal esankai zarrak / diona, Mari Juan, / gure portunak nola / etorri ala juan.
(1887).
RArt Auspoa
227, 102.
Orrezaz gañera ezarritakoa da, kuku etorrerari esankai ori [...]. Ara ta badauka gañea bere esangai kutsua orrek, e?
(ms. de Benita Gorostizu (1915-1981)).
4.
esankai.
Discurso, palabras.
Arranoa izanik / jakintsun azkarra, / aren esankaiari / egin zion parra.
(1886).
RArt Auspoa
227, 72.