Azpisarrerak (sarrerak) (20)
- lerro
- BEKAIN-LERRO (bekain)
- BURDIN LERRO (burdina)
- gerka-lerro
- HITZ-LERRO (hitz)
- ILDO-LERRO (1 ildo)
- KUBO-LERRO (kubo)
- LERRO-ETEN (lerro)
- LERRO-IBILERA (lerro)
- LERRO-LERRO (lerro)
- LERRO-LERROAN (lerro)
- LERRO-LUZEKA (lerro)
- LERRO-NEURRI (lerro)
- LERRO-SAIL (lerro)
- LERROZ LERRO (lerro)
- MENDIXKA-LERRO (mendixka)
- MINTZO-LERRO (mintzo)
- SU-LERRO (1 su)
- ZEHAR-LERRO (zehar)
- ZUHAITZ-LERRO (zuhaitz)
argimutil.
1.
(V, G, L, B, BN-baig; Aq 73, T-L),
argimitil (R),
argimotil
Ref.:
A
Urkia EEs 1930, 11; SM EiTec1 ; Iz ArOñ ; Etxba Eib ; Elexp Berg .
Candelero, palmatoria, candelabro. "Tentemozo" Aq 73. "Portaluz de cuatro bujías. Este utensilio está hoy en completo desuso" A BeinB 96. "Portaluz, en general; llámese quinqué, candelero, candelabro, etc." A. "Argi-mutil. Tximistargia ez dan tokietan argi-ontziari eusteko zutikoa (V-gip)" Urkia EEs 1930, 11. "Candelabre, argi-muthil", "bougeoir" T-L. "Aparato que consistía en un eje de hierro que se clavaba en el banco de trabajo, con un extensor perpendicular al eje, que llevaba lugar para una vela. I, argi-mutillari kandela barrixa ipinixok, lena erre dok eta. Zorixonian etorri zuan argi elektrikua, ze, len emen ibiltzen giñuan ipurtargixak baño argi gutxiago eitxen eben argi-mutillekin" SM EiTec1. "El palo vertical con un pie de madera en la base y un clavo en el extremo alto para colocar el petroleo-ontzi" Iz ArOñ. "Brazo de hierro en la persiana, que sostenía un candelero para el trabajo de noche. Argi-mutilla jarrirak tornu aurrian, gaur berandura arte biarra eiñ biarko juat eta" Etxba Eib. "Kriseiluari (kurtzelua) eusteko hiru hankako zutikoa. [...] Artua zurittuaz jolasa. Ipuiñak kontau, argimutilla bota ipurdiaz gora ta, atzamarka ibilli tta (barrreak)" Elexp Berg.
Madalen aurretik argi-mutillaz ebala. A BeinB 85. Lau argi-mutilletan egozan lau argi. Ag AL 100. [Segurako elizaren] torreko argimutilla (linterna). J.B. Ayerbe EEs 1912, 37. Argi ta garbi ikusten dira inguruak, estu dagoz ba argi-motillak bazter danetan eta euretan eskegi dira kurtzulloak. EgutTo 23-12-1919 (ap. DRA ). Argi-mutil on barik / postien onduan, / ator ikusitera / zer moduz naguan. Enb 161. Zuzia berebat ez dute ixio ta lakaripean ipintzen, argimutil gañean baño. Ol Mt 5, 15 (Ir argimutil; Dv ganderailu). Erritar bateri gauaz mendian emandako argimutilla jasotzera. Anab Usauri 5. Bi zuzi hartu nituen argi mutiletatik. Mde Pr 108. Gaba da, ta goi-samar argi-mutil bat piztuta dago kantoian. NEtx Antz 101. Paulmy bazterrean bide erdian baitaude argi-muthil andana bat lerro-lerro. Herr 24-12-1959 (ap. DRA , que traduce "farol"). Baziren ere hamar argimutil edo gandeler, urrezkoak. Herr 31-12-1959 (ap. DRA ). Oi suzko argi-mutil, / zuen diztiraetan / zentzu-leze sakon illunak, / ipi-apa bitxitan, / argi ta bero dauzka / arrigarri ondoan Lagunak! "Lámparas de fuego" . Gazt MusIx 213 (Or ib. 216 su-argi-ontzi). Orduan etxeetan kandelera edo argi-mutillak eukiten genduzan. Etxabu Kontu 205.
v. tbn. Azc PB 217. Or Tormes 121. Lab SuEm 200.
Candelero, palmatoria, candelabro. "Tentemozo" Aq 73. "Portaluz de cuatro bujías. Este utensilio está hoy en completo desuso" A BeinB 96. "Portaluz, en general; llámese quinqué, candelero, candelabro, etc." A. "Argi-mutil. Tximistargia ez dan tokietan argi-ontziari eusteko zutikoa (V-gip)" Urkia EEs 1930, 11. "Candelabre, argi-muthil", "bougeoir" T-L. "Aparato que consistía en un eje de hierro que se clavaba en el banco de trabajo, con un extensor perpendicular al eje, que llevaba lugar para una vela. I, argi-mutillari kandela barrixa ipinixok, lena erre dok eta. Zorixonian etorri zuan argi elektrikua, ze, len emen ibiltzen giñuan ipurtargixak baño argi gutxiago eitxen eben argi-mutillekin" SM EiTec1. "El palo vertical con un pie de madera en la base y un clavo en el extremo alto para colocar el petroleo-ontzi" Iz ArOñ. "Brazo de hierro en la persiana, que sostenía un candelero para el trabajo de noche. Argi-mutilla jarrirak tornu aurrian, gaur berandura arte biarra eiñ biarko juat eta" Etxba Eib. "Kriseiluari (kurtzelua) eusteko hiru hankako zutikoa. [...] Artua zurittuaz jolasa. Ipuiñak kontau, argimutilla bota ipurdiaz gora ta, atzamarka ibilli tta (barrreak)" Elexp Berg.
Madalen aurretik argi-mutillaz ebala. A BeinB 85. Lau argi-mutilletan egozan lau argi. Ag AL 100. [Segurako elizaren] torreko argimutilla (linterna). J.B. Ayerbe EEs 1912, 37. Argi ta garbi ikusten dira inguruak, estu dagoz ba argi-motillak bazter danetan eta euretan eskegi dira kurtzulloak. EgutTo 23-12-1919 (ap. DRA ). Argi-mutil on barik / postien onduan, / ator ikusitera / zer moduz naguan. Enb 161. Zuzia berebat ez dute ixio ta lakaripean ipintzen, argimutil gañean baño. Ol Mt 5, 15 (Ir argimutil; Dv ganderailu). Erritar bateri gauaz mendian emandako argimutilla jasotzera. Anab Usauri 5. Bi zuzi hartu nituen argi mutiletatik. Mde Pr 108. Gaba da, ta goi-samar argi-mutil bat piztuta dago kantoian. NEtx Antz 101. Paulmy bazterrean bide erdian baitaude argi-muthil andana bat lerro-lerro. Herr 24-12-1959 (ap. DRA , que traduce "farol"). Baziren ere hamar argimutil edo gandeler, urrezkoak. Herr 31-12-1959 (ap. DRA ). Oi suzko argi-mutil, / zuen diztiraetan / zentzu-leze sakon illunak, / ipi-apa bitxitan, / argi ta bero dauzka / arrigarri ondoan Lagunak! "Lámparas de fuego" . Gazt MusIx 213 (Or ib. 216 su-argi-ontzi). Orduan etxeetan kandelera edo argi-mutillak eukiten genduzan. Etxabu Kontu 205.
v. tbn. Azc PB 217. Or Tormes 121. Lab SuEm 200.
Beste inor agertu ez denez gero argi mutil, neroni gogora zaidan burutapen bat azalduko dut.MEIG I 253.
Astiro astiro etorren Argimutil nagusia, tontorrik tontor, muiñoz-muiño, ibarrez ibar, gau bildurgarria urrezko izpi beroz uixaturik, bazterrak oro pitxiztatuaz.
Erkiag Arran 154.
"
Iia edo iza esateko, ziporra esaten dabe Durango-aldean, ia Gipuzkoan, zia Txorierrin da Arratian. Onen artean arrak eta emeak dagozala esan oi da: arrak una eukiten dabe, erpiñean edo garan lora-antzekoa, ta argi egiteko balio izaten dabe. Augaitik Oñati-aldean argi-mutillak esaten iake zia arrai"
Ezale
1897, 150b.
2.
"Campanule, plante, argi-muthil
"
T-L.
Xuriko lo zagon, ikusten zituela artzainak xirula joiten eta izaien eta haritzen argimuthil eta julufraien, sorhopiloen eta ur-erreka jauzikarien erdian mendiko ahuña guziak dantzan ari. Herr 12-11-1959, 3.
Xuriko lo zagon, ikusten zituela artzainak xirula joiten eta izaien eta haritzen argimuthil eta julufraien, sorhopiloen eta ur-erreka jauzikarien erdian mendiko ahuña guziak dantzan ari. Herr 12-11-1959, 3.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
