(
Urt,
Dv,
H),
arrazoitu (
PMuj),
arrazoindatu (
VocBN
),
arrozoinatu,
arrazoatu,
arrazunatu (
S ap. Lrq
; Gèze),
arraziatu.
Razonar, argumentar.
"Argumentari, arrazoñatu, disputatu
"
Urt II 301.
"Raisonner"
VocBN
,
Dv.
Arrozoina aditzen eztuenarekin arrozoinatzea da, lo datzanarekin mintzatzea bezala.
ES 172.
Philosophiaz, mathematikaz eta poesiaz arrozoinatzea eta ihardukitzea.
Ib. 177.
Gauza banoez arrazoiñatzen eta ihardukitzen.
Ch I 3, 5.
Zer probetxu da haiñ zorrozki arrazoiñatzea gauza illhunez eta estaliez?
Ib. 3, 1.
Haurra nintzenean, mintzo nintzen haur bezala, jujeatzen nuen haur bezala, arrozoinatzen nuen haur bezala.
He 1 Cor 3, 11.
Gardia emozu beregainki, ez dezazun denbora gal, arrazoiñatzen zure buruarekiñ.
He Gudu 117.
Hulakoak dire bizkitartean funtski arrazoinatzen dutenak.
Lg I 285s.
Debálde ineunzu nigár, arraziatukouzu debálde, ezpaita gizon orduán.
LE ( in
BOEanm 1570
).
Xühürrek die arrazoatü, heia behar lizatekinez Izairiak lükian aizerik.
Egiat 195.
Batzuk bertzek bezain gaizki / Dute arrazoinatzen; / Ez baidakite zuhurki / Denboraz baliatzen.
Monho 102.
Makhurkiago ez ditake arrazoina. [...] Bertzela dugu arrazoinatzen diogunean monera faltsoak balin badira, monera egiazkoa ere badela, ez laitekela bertzenaz monera faltsorik.
Elsb Fram 158.
Arimak nahi du, pentsatzen du, arrazoinatzen du eta ungia maite du.
Lap 401 (V 183).
Aitak, bakarrik arkitu ninduanean, arrazoitu zuan da esan zidan.
JAzpiroz 195.
Hastean berak bere burua [por bere buruaz oo bere buruarekin?] arrazoinatuz geroz.
Larre ArtzainE 316.
En DFrec hay 5 ejs. de arrazoitu, 2 de arrazonatu, 1 de arrazoinestatu y 1 de arrazointu.
Pensar.
Berdin berdina arrazoinatzen ginuen [Larzabalek eta nik] hegoalde horrekin.
Larre ArtzainE 249.
(Part. en función de adj.).Argumentador, que argumenta.
Baiña baitzen [arrazoiñatze hau] ora sinple baten-ganik / Eman zen balio etzuela deusik. / Eta ora arrazoiñatua / Egon zen bereak ederki hartua.
Gy 283.