Harremana

    Hiztegia letraka
    Ikus halaber
    mendratu.
    Tr. Documentado al Norte desde la primera mitad del s. XVIII. Al Sur lo emplean bersolaris guipuzcoanos de finales del s. XIX y primera mitad del XX, todos ellos con el sentido de 'desacreditar'. Todos los autores emplean la forma mendratu , excepto Maister que emplea mendretu . En DFrec hay 2 ejs. de mendratu .
    (B; SP, Urt, Lar, VocS 143, Dv→A, H), mendretu (AN, L, BN; H (L, BN, S)) Ref.: A, Lh (mendretu); Izeta BHizt2 .
     Desmedrar(se), debilitar(se), disminuir. "Comminuere, [...] gutitu, mendratu, beheratu" Urt V 438. "Attenuare" Ib. III 51. "Enflaquecerse, desmedrar" A.
    Beira zaite zure merezimendua gutitzetik eta zure khoroa mendratzetik zure pairu eskasez. Ch III 36, 3 (SP zure khoroa guti xipi dezazun, Mst zure khorua hert). Tristezia bano batez zure osagarria mendretzen düzü. Mst III 27, 2 (Ch ahitzen zare). [Kofesio jeneralean] gauza batzu ez dituela aski xeheki erran, bertze batzu mendratu, bertze batzu ahantzi. Laph 43. Ez balu gaztigu horrek Jainkoaren loria mendratu behar [...]. Ib. 115. Fedea lehendanik / mendratua baita. Zby RIEV 1909, 107. Jesus ez da hausten, ostia haustean, / ez eta mendratzen, hura gutitzean. Zby RIEV 1908, 210. [Eskualdunak] itsusten eta mendratzen beizik ez du bere burua [...] [arrotzen] berrikeriak ederragotzat hartuz. Ib. 84. Batek bertzea, bere izaitean eta perfezionetan ttipi eta mendra lezake. Lap 83 (V 41). Egon zitela eskoletan, ibili gabe, herriz herri, etxez etxe [...] beren buruak mendratuz, aphalduz, zenbaitek desohoratuz. Elsb Fram 151. Yuduak eta framazonak obra gaixto beraren egiten ari dira [...] Frantziaren aphaltzen, mendratzen, azkenean [...] ezeztatzeko. Ib. 157. [Mende hunen kutsuak] ttipitu eta mendratu izan ditu gure bizimolde zahar giristinioak. Arb Igand 49. Gerria mehe tinkatuz, / hatsik ere ezin hartuz, / beti nindoan mendratuz. Etcham 98. Frankoek beren desohorea mendratu nahiz [...] erran zuten eskualdunek moruen laguntza ukan zutela. Zub 31. Berriek bozik aski ez bilduz, / zaharrak aise pasatu, / orai ondotik hari zauzkigu / guk ina nahiz mendratu. Mattin 65. Etzuen segur afera horrek Frantsesen larderia mendratu! "Ne diminua pas le prestige" . Ardoy SFran 199. Osagarriz mendratua baita. Xa Odol 51 (v. tbn. 49). Hor gudu bat bezala ereman behar duzu [...]. Zure tokia ahal bezain ongi zaindu eta bertzearena mendratu. Ib. 61. Ordukotz osasunean mendratua zelarik. Larre ArtzainE 325.
    (Dv, A) (AN-gip-5vill-larr). Rebajar, desacreditar, difamar; hacer de menos. "Déconsidérer" Dv. "Desacreditar" A. "Despreciar, humillar" Asp Gehi. " Beti mendratzen ari da (AN-gip-5vill), ez da inor hola mendratu behar (AN-gip-5vill)" Gte Erd 128 (junto a aren izena beti aotan dabilkie, inor ez da horrela ahotan hartu behar, etc., de otras zonas).
    [Etsai batzu] haren doktrina eta haren mirakulluak mendratzen eta abaxatzen bethi hari zirenak. Mih 169. Usteko dute Iruñe nik galdu dudala; mendratuko naute, erranen dute ihes nabilala. Laph 22. Kulpa gabe ari zera / nere aita mendratzen. AzpPr 73. (v. tbn. 84) Nere buruban etzan asmorik / iñor e mendratutzeko. EusJok II 73. Prezisamente zu mendratzeko / ez ditut jartzen bertsuak. Tx B I 216 (v. tbn. 225). Itz okiñ nik ez nuke / nai iñor mendratu. Yanzi 187. Gizon mendratzen, jende tronpatzen / ari izan dela aski. Zerb Azk 105. Azanzako semea nik ez dut mendratzen / bere parerik ez du pilota botatzen. NafEKZ 23. Anartean, [...] ez batere Azkaindarren mendratzeko, ez baitute den gutienik mendratzea merexi. Herr 19-9-1957, 3. Jendek izanagatik gutaz erraiteko / hargatik sort herria ez dut mendratuko. Xa Odol 93. Merkatuan ere ez baitu sekulan bere kabala mendratzen saltzaileak. Larre ArtzainE 292.
    No hacer honor.
    Ez da ahantzi behar Haranburu yauna, / zuzen eta nobleki yuiatzen duena: / holakoek ez dute kargua mendratzen. Hb Esk 152. Eta orai goazin bertsulari famatuaren kantu zenbaiten ikhastera. Ez ditugu ez eskuara, ez herria, ez gure sinhestea mendratuko. Ox 207.

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper