1.
(Gc, AN-araq-egüés ap. A; Lar, Añ (G), Dv (<ch-> G), H (<ch-> V, G, s.v. ximinoa), Zam Voc (G)),
tximo (A, que cita a VMg),
zimu. Mono."(Aunque la) mona se vista de seda, mona se queda, tximua sedaz janzia, tximua da
"Lar.
"Mico, mona con cola"Ib. Tr. Propio de la tradición guipuzcoana, se encuentra desde principios del s. XIX. v. tximino. Gizon egia zalea, gezurtia ta tximoa. VMg 72.
Eldu ziran tximoak zeuden baso batera. Ib. 72.
Ekusi zuan tximu itsusi bat, zebilkiola belarri batetik bestera. AA II 193.
Lurra, zan bezin zabal, / tximuz estalia. ItFab 78.
Bere-berealaxen / tximu-familia / goitik bera saltoka / jaisten da guztia. Ib. 77.
Nor dira tximu oiek? Begira daudenak zer egiten duten bertzeak, imitatzeko. LEUrt 178 (ms. 63r móno ta móna).
Badet nik tximu edo mona bat, galtzerdiyak eta paperezko loriak egiten dakiyena. Iraola 32.
Tximuak ez daki igari. AnabEEs 1919, 185.
Muskillez muskil, / egun bat bidean lurrik uki gabe / millaka tximuen saldoketa dabil. OrPoem 525.
Neska mutillak, jantzi geiegi gabe, luritoak, egazti politak eta tximuk saltzen. JAIrazBizia 44.
Umeek artza tximuiri begiratzen dien bezela danborraren soñuarekin dantzatzen diranean, alaxe zeuden danak ingurun emakume ari begiratuaz. Ib. 29.
Giza-itxurako zimu batzuk, haundiak, / ikusi nituen. ArtiMaldanB 195.
Tximua, tximua, / zugaitzetik erori da / kaikua. NEtxLBB 321.
Munduarentzat berdintsu dira / mutilzarrak ta tximuak.Olea 119.
Tximua sedaz jantzia, tximua da. EZBB II 119.
azpiadiera-1.1
(Empleado como insulto). Eztet ixildu nai! Arraio tximua! Nongoa ote da bera? AgG 352.
sense-2
2.
(G-azp-goi-to-bet)
Ref.:
A;
GteErd 175;
ZestErret
. "Calado de agua. Tximu eginda nator, vengo completamente mojado"A.
"
Izarditan tximu eginda dago (G-azp-goi)"GteErd 175 (junto a blai eginda, putzu eginda, zopa eginda, etc., de otras zonas).
"
Tximu inda etorri zan; goitik beraño bustita
"ZestErret.
Cf. Echaide Orio 112: "Chimo, ponerse como un tximo, calarse de agua, literalmente, ponerse como un mono".