1.
(V-gip; SaraskHizt, Lcc),
txurruka (V-gip),
txurka (V-gip),
xirrika (B, BN),
zirrika (B)
Ref.:
A (xirrika, zirrika); Iz ArOñ (txirrika, txurrukia), LinOñ 181. Rueda de polea. "Rodaja <erodaga>, txirrikaak" SaraskHizt 18. "Aro del torno, txirrikea" Ib. 21. "Rodaja, txirrikea, dornua" Lcc. "Txirríka bat, una rueda (de polea)" Iz ArOñ. "Txurrukia, ardatzak alde batetik eukitzen dun gurpiltxoa edo txirrikatxoa. Ardaz-txurrukia, ta ardatz-txurkia, esaten da" Iz LinOñ 181. v. txirritol. Bi zirrika andiek ibiliazten dute sokatik dilindan paratzen dituzten burdinezko zareak eta oken barnean mia edo egurra. FIr 134.
Abe batzutik lotuta xirrika batzuen bidez erori [sareak]. AnabUsauri 135 (en boca de un navarro de Echalar).
Ez al duzu txirrika koipatu-bagearen negarra entzuten?'Poulie'
.OrMi 75.
Goi-abearen gaiñetik / txirrikan kiribildurik [soka]. OrEus 180.
Zutabeok txirrika (polea) bat zuten buru-alboan soka saiets batetik bestera erabiltzeko. EtxdeJJ 204.
Ez itsutarik, ez kako ta txirrikarik, ez axe-oialik, ez ontzi-agarik ez eban ontzi zakar-ustel. LarrakEG 1959 (3-6), 183.
Putzu-zirrikaren urontzia bezela. BerronKijote 124.
sense-2
2.
(V-ple-arr-oroz-m-gip, G-nav, AN-ulz),
zirrika (L, B)
Ref.:
A (txirrika, zirrika); Lh (zirrika); Ond Bac 409; Iz Als, Ulz; Gte Erd 9; Izeta BHizt2 (zirrike). Rueda."Rueda de carro"A.
"
Orga-zirrika, arrartean, tankan sarturik gelditu zaiku
"Ib."
Lau zirrikaz goiti gelditu zen kotxea (B)"GteErd 9 (junto a errobera, gurpila, etc., de otras zonas).
v. txirringa. Lenengo gertaketan dau burzilla, ondoren eraazten deutsa bere punta bietan txirrikak. msOñ 27r.
Autoen gurpill edo zirriketan. ZArg 1956, 1.
Peugeot txikiaren zirriken berritzen. IzetaDirG 111.
azpiadiera-2.1
"Aro con que juegan los niños"BU Arano. .
sense-3
3."Brueta [= carretilla]"Aq 1060.
azpiadiera-3.1
"(V?, G?), carreta"A, que cita el dicc.de Añibarro, pero lo que encontramos en Añ app. es txorikea.
azpiadiera-3.2
(AN-5vill, Ae),
sirrika (AN-5vill)
Ref.:
A;
AApend(sirrika, txirrika)
. "Carretón en que los niños aprenden a andar"A.
"Andadera de niños, carreta"A Apend. .
sense-4
4."5.º (V?, G?), carrete; 6.º (V-ger, G-to), carrete grande en que se recoge la cuerda con que se marcan los troncos que se han de aserrar"A.
"Torno de hilar (Ae)"A Apend. .
Matazak arildu, / txirrikak bete...LdiUO 49.
sense-5
5.+ zirrika (B ap. A).Rodaja, objeto circular plano. Makil zulatuak, artzi, jostorratz, zulodun-txirrika eta beste. JMBELG 32s.
azpiadiera-5.1
Amalau txintxil, lau kana girgil, / txirrikaz jantzi du dena [zaldabaia]."Rodajas de metal (móviles y que suenan)."OrEus 166s.
sense-6
6.
(V-ple-m-gip)
Ref.:
A; Iz ArOñ; Etxba Eib.
. "Pedazo de hierro movible enlazado a un eslabón de la cadena para facilitar el movimiento"A.
"
Txirrikaak, (los) eslabones circulares de la cadena"Iz ArOñ. "Argolla. Lenago, batian da bestian ziran txirrikak, kalerik kaleko zezenan sokia lotzeko" Etxba Eib..
sense-7
7.Txirrikatik esegita dauden zur horiek."De las cadenas de un diferencial."MEIG IX 133 (en colab.con NEtx).