(
V-gip, G-goi; Lar,
Añ (V),
H)
Ref.:
A;
VocZeg
287;
Iz
ArOñ
(garaatu);
Elexp Berg
.
"Entallecer, echando espigas las lechugas y otras hortalizas y plantas, ozitu, garatu
"
Lar.
"Espigarse lechugas y legumbres"
Añ.
"Espigar"
Ast Disc 621.
"Renovar, echar escapos. Se dice hablando de plantas como cebollas, berzas, nabos"
A.
"
Garáatu, garáaketan da: subirse (el nabo), etc."
Iz
ArOñ
.
"
Landarak garatzen dienian eztabe jateko balio. Letxugak, azelgak, kipulak, arbiak... garatzen dira batipat
"
Elexp Berg.
Arbiak garatzen diradenetik gaztañak bildu arterañoko zortzi illabeteetan.
Izt C 159.
Zumartxuria garatzen denean.
'Lorsqu'ils sont en fleurs'
.
Or Mi 84.
[Oliondo muskerraren abarra] eskualde ontan ainitz garatzen da.
'Que abunda en esta región por doquier'
.
Zait Sof 126.
Lili xuri bati [...] / elur garatua dala diokezu: ainbeste zuri da.
"Nieve entallecida"
.
Or Poem 521.
Pipita guztiak garatu izango dira.
Ibarg Geroko 14 (ap. DRA).
Zaletasun azia [...] zorionen batean kozkortu ta garatuta ikusi gogo ebana.
Erkiag Arran 66.
Pitagorak erein-aziak mardul ernemindu ta beregainki garatu ziran Platonen baratze ederrean.
Zait Plat 51.
Zenbat geiago goza / garatzenago dan lore panpoxa.
"Cuanto más se goza más renace"
.
Gazt MusIx 89.
Artelatzak urresagarrak bekarzki, eta lilipa altzondoan garatu bedi.
Ibiñ
Virgil
55.
Crecer, desarrollar(se).
Badira [...] batzuk [...] Elizarako deia, garatuta gero, gizonduta gero izan dutenak.
A Itzald
II 69.
An [...] azi zan nire anaitxua oiñez asi arte, ta ni bere an garatu nintzan.
Or Tormes 11.
Arlandu-garaiko eiztariak [...] erti [...] aundikitu bat piztu, ugaldu eta garatu zuten.
JMB ELG 48.
Adiñean zoriontsu garatuaz doan Oreste.
Zait Sof 17 (v. tbn. 150).
Izkera bakoitza beure aldera azi ta garatu oi da.
Or Aitork 5.
Yaube, Yoserekin baitzan; Yose orotan garatzen ziyoan.
Ol Gen 39, 2 (Dv ongi heltzen zen).
Emakume aspaldi garatuak, andra egiñak.
Erkiag Arran 135.
Ez da izan [...] Europako estrukturalisten baitarik "garatu den hizkuntza", horren ernamuina baizik.
MEIG VI 111.
(Lar).
(Part. en función de adj.; aplicado a personas).Talludo, muy alto, crecido; desarrollado, maduro.
"Talludo [...] ozitua, garatua
"
Lar.
Ageri ere dire ordun andere garatuen artean, nexka-saldoak.
Or Mi 41.
Baziran Madridtik bertatik joaniko zaldun garatuak ere.
TAg GaGo 4.
Aundizki itxurazko gazte garatu bat.
TAg Uzt 27.
Olaingo zalduntxo dotorea sartzen ikusirik [...] gazte garatuari begira gelditu ziran danak.
Ib. 205 (v. tbn. 59).
Gizon egiñak, garatuak, agiñak aspaldi bardindutakoak.
Erkiag Arran 14.